مشروح گفت و گوی خبرآنلاین با ناصر ایمانی، فعال سیاسی را در ادامه می خوانید؛

*ما در شرایطی قرار داریم که با بحران آب مواجه هستیم. حتی برخی از هشدارها حکایت از این دارد که نهایت تا چند هفته آینده آب داشته باشیم. ناترازی هایی مانند آب و برق چقدر محصول سیاست گذاری های اشتباه بوده و و چه اقدامی برای احیای این سیاست‌ها داشته باشیم؟

در معنای کلان، فکر می‌کنم این ناترازی که داریم، ناترازی‌های انرژی نیست. بلکه ناترازی مدیریتی است. به تعبیر درست تر، سوء مدیریت است. مخصوص این مدیران فعلی نیست، بلکه مربوط به مدیران فعلی و قبلی هم هست و منظورم این نیست که فقط مشکل ناترازی ما از سوء مدیریت است. بلکه عمدتا از سوء مدیریت و ناترازی مدیریتی است.

برنامه ریزی‌های کافی مثلا از بیست سال پیش نشده است که در بیست سال آینده، در حوزه برق چه مقدار نیاز کشور است و در کدام نقطه هستیم و چه میزان سرمایه گذاری احتیاج است و در کدام بخش‌های تامین برق، چه سیاست‌هایی را باید پیشه گرفت که در این بخش بشود {مشکل را رفع کرد}. این‌ها داستان‌هایی است که از بیست سال پیش، مدیران آن زمان تا الان همگی باید پاسخگو باشند.

اگر مطالعات جامعی در این زمینه کنید، می‌بینید که عمدتا در زمینه مدیریت بوده است که برنامه ریزی‌ها و محاسبات کافی انجام نشده است که به این نقطه الان رسیده ایم. همین موضوع درمورد آب هم هست. مثلا در حوزه آب ممکن است بگویند ۵ سال است با یک نوع خشکسالی مواجه هستیم. این در ده سال پیش کاملا با داده‌های هواشناسی‌های جهانی قابل پیش بینی بود که در ۵ سال بعدش چه رخ می‌دهد و ما با تر سالی یا خشکسالی و… هستیم و چه برنامه ریزی‌هایی باید صورت بگیرد. یا این که در کشاورزی یا صنعتی، مصرف آب باید چطور کنترل شود؟ کمبودهای آب ما باید از چه محل‌هایی تامین شود و…ما در بخش ناترازی‌های انرژی، عمدتا مشکل ناترازی مدیریتی داریم.

تعطیل کردن کشور، بدترین روش است

* مدیریت آقای پزشکیان را در خصوص این ناترازی‌ها چطور ارزیابی می‌کنید؟ این تعطیلی‌ها چقدر می‌تواند به اقتصاد کشور آسیب وارد کند؟

یکی از رویه‌هایی که دولت آقای پزشکیان از ابتدای تشکیل خود پیشه کرد، مسئله تعطیلی کشور است. آمار بگیرید که این دولت نسبت به سه الی چهار دولت قبلی چقدر کشور را با دلایل مختلف از آلودگی هوا و جنگ و گرمی هوا و کمبود انرژی تعطیل کرده است. به دلایل مختلف، پاسخی که دولت در مقابل بسیاری از مشکلات ارائه می‌دهد تعطیلی کشور است. در حالی که تعطیل کردن کشور، بدترین روش است. هر روز تعطیلی کشور به اقتصاد کشور صدمه می‌زند.

استانداری‌ها که چنین تصمیمی را می‌گیرند، انگار این را محاسبه نمی‌کنند. چیزی یاد گرفته اند و تا می‌گویید چنین مشکلی هست، می‌گویند کشور را تعطیل کنید. بالاخص در تهران که مرکز اقتصاد کشور است و این به نظرم رویه بسیار غلطی است. ای کاش بنایی بگذارند که کشور تعطیل نشود و بخشی از ادارات تعطیل شود. اما کامل تعطیل می‌کنند. این صورت پاک کردن مسئله است. یا این که در طول ۱۲ روز جنگ، کاملا ادارات و بانک‌ها را تقریبا تعطیل کردند. این آسیب جدی می‌زند. باید برای یک بحران دیگر در آینده فکر کنیم که اگر بوجود بیاید چه باید کرد، این آینده ممکن است خیلی نزدیک باشد. مدت آن هم شاید دوازده روز طول نکشد و ممکن است یک الی دو ماه باشد.

دچار قحطی و کمبود می‌شویم

آیا می‌خواهند کشور را تعطیل کنند؟ همه چیز از جمله رساندن کالا به دست مردم متوقف می‌شود چون ادارات دولتی کارشان همین است و دچار قحطی و کمبود می‌شویم. این بار دوازده روز طول کشید. در آینده نزدیک یا دور، اگر یک درگیری دیگری به کشور تحمیل شود و مدتش طولانی باشد، آیا دولت می‌خواهد تعطیل کند؟ این پاسخ حل مشکلات نیست. این صورت مسئله را پاک کردن است. این رویه ای که در این حجم در دولت پیش آمده است کار بسیار اشتباه است و باید به دنبال راهکارهای دیگری بود. گرمای هوا دلیل بر تعطیلی کشور نیست.

باید دید گرمای هوا چقدر به کمبودها آسیب می‌زند و تعطیلی کشور چه آسیب‌هایی می‌زند؟ دو روز پیش داشتم مطلبی را می‌خواندم که نخست وزیر یکی از کشورهای معروف اروپایی می‌خواست بودجه را به مجلس کشور خود ببرد و پیشنهاد دهد که دو روز از تعطیلی های سالانه آن کشور کم شود تا کسری بودجه ای که دولت دارد جبران شود. فکر می‌کرد که اگر دو روز از تعطیلات سالانه غیر آخر هفته را کم کند، بسیاری از مشکلات کمبود بودجه آن کشور رفع می‌شود. این جا استاندارمان به سادگی تصمیم می‌گیرد که به خاطر گرمای هوا تعطیل شود. این کار بسیار اشتباه در معنای کلان است. کمبودها را درک می‌کنم. اما راه حلش این نیست.

سال آینده این {قطعی برق} به سه ساعت و سال بعد به چهار ساعت خواهد رسید

* از آن جایی که در بحران شدیدی قرار داریم، اگر بخواهیم سیاست گذاری‌های اشتباه را جبران کنیم و ناترازی‌ها را احیا کنیم چه اقداماتی را باید انجام دهیم؟

راه حل‌های بلند مدتی وجود دارد که روی آن‌ها تاکید دارم. در راس راه حل‌های بلند مدت، اعتقاد دارم که باید در مورد مسئله شایسته سالاری خیلی حساسیت بیشتری داشته باشیم. باید از مدیرانی که در حوزه انرژی اعم از برق و انرژی و گاز و آب و حوزه‌های دیگر بسیار صاحب نظر هستند و از صاحب نظران و کارشناسان جدی استفاده کنیم. نکته بعد، مسئله مجلس است. زمانی دولت برنامه ریزی و پیشنهاداتی می‌کند و در مجلس همه آن‌ها تغییر می‌کند.

اگر به این روال باشد، همچنان این کمبودها را خواهیم داشت. سرمایه گذاری در بخش‌های تولید برق، در کشور تقریبا خیلی کم انجام می‌شود. {در این صورت} اگر امسال روزانه دو ساعت قطعی برق داریم، حقیقتا سال آینده این {قطعی برق} به سه ساعت و سال بعد به چهار ساعت خواهد رسید. همینطور مسئله آب هم اضافه خواهد شد. {مشکل قطعی} گاز هم که از قبل بوده است و در زمستان، مسئله گاز را خواهیم داشت. درمورد مشکل بنزین هم تنها راه حلی که به ذهن دولتی‌ها رسیده است، واردات است که کسری ما را با واردات {جبران می‌کنند}. {در حالی که} تا حدود ده سال پیش یا کمتر، صادرات بنزین داشتیم. آیا این قدر مصرف بنزین در کشور بالا رفته است؟ یکی از راهکارهای مهم کوتاه مدت آن، اصلاح قیمت گذاری آن‌ها است. این حرف من به هیچ وجه به معنای افزایش قیمت نیست که برخی‌ها ممکن است نگران شوند. می‌گویم که در زمینه قیمت گذاری ها، خیلی کارها می‌توانیم انجام دهیم که یک اراده قوی در دولت می‌خواهد و متاسفانه این کار {انجام} نمی‌شود.

قیمت برق اصلا قیمت مناسبی نیست

در کشور ما قیمت بنزین از آب ارزان تر است و قیمت بنزین در هیچ کشوری این نیست. نمی‌گویم قیمت بنزین را تغییر دهیم. می‌گویم که آیا نمی‌توانیم قیمت‌ها را نوعی پلکانی شدید کنیم تا برای کسانی که می‌خواهند بیشتر مصرف کنند، قیمت‌ها به مقدار زیادی افزایش پیدا کند و این به نوعی مصرف بنزین را تعدیل کند؟ حتما می‌توانیم این کار را کنیم. این‌ها در دولت اراده می‌خواهد. ولی واهمه و ترس و ضعفی وجود دارد که همینطور مانده است. در مسئله برق هم البته یکی از راهکارها بحث قیمت است. ولی در کوتاه مدت، با نظام قیمت گذاری پلکانی، می‌توانیم مقداری فشار را  از روی ناترازی‌ها کم کنیم. مسئله بعد، سرمایه گذاری است. الان که دولت از بخش خصوصی تولید کننده برق را می‌خرد، قیمت برق اصلا قیمت مناسبی نیست. بنابراین کسی در حوزه تولید برق سرمایه گذاری نمی‌کند. این خوب نیست. باید برای رفتن به سمت تولید برق از طریق انرژی خورشیدی، رشد زیادی قائل باشیم. خوشبختانه از نعمت آفتاب زیاد در کشور خود برخوردار هستیم و می‌توانیم از آن استفاده کنیم. این‌ها سرمایه گذاری می‌خواهد.

دولت چه اراده و تصمیمی دارد تا این سرمایه گذاری‌ها را زیاد کند و مازاد تولید برق بخش خصوصی را با قیمت مناسبی بخرد؟ این مسئله نظام قیمت گذاری، کاری است که باید در کوتاه مدت انجام شود. درمورد مسئله آب هم همینطور است. ما هدر رفت آب زیادی داریم. در بخش کشاورزی، هدر رفت زیادی داریم و هیچ اصلاحی در معنای کلان در موضوع مصرف آب در بخش کشاورزی نداریم. در بخش صنعت هم اصلا نداریم. اخیرا با کشیدن لوله از دریای عمان، مقداری فشار روی شبکه آب کشور کمتر می‌شود. این آب را به صنایع فولادی کشور می‌رسانند که اگر ادامه پیدا کند، راه حل نسبتا خوب در کوتاه مدت خواهد بود. البته آن هم آسیب‌های محیط زیستی دارد که بحث دیگری است.

هر جا از مردم استمداد طلبیده ایم، پاسخ مثبت گرفته ایم

* آیا ممکن است این بحران‌ها و ناترازی‌ها منجر به یک نارضایتی داخلی و عمومی باشد؟

هر موضوع و مسئله اجتماعی و اقتصادی، می‌تواند منجر به یک نارضایتی شود. اگر دولت‌ها با مردم خود حرف بزنند که متاسفانه نمی‌زنند و مردم را قانع کنند که می‌خواهند چه اقداماتی را در زمینه اصلاح برخی قیمت‌ها یا چه راهکارهایی دارند، مردم می‌پذیرند. مردم، فهیم هستند. این را به غلو نمی‌گویم.

هر جا از مردم استمداد طلبیده ایم، پاسخ مثبت گرفته ایم. درمورد مسئله بنزین، اگر مدیران دولتی این تصمیم را بگیرند که تغییراتی در قیمت‌های حامل‌های انرژی مانند آب و گاز و برق و بنزین دهند و با مردم مفصل و مکرر صحبت کنند که وضعیت این است و چه راه کارهایی وجود دارد، اگر در طولانی مدت با مردم صحبت کنند، مردم این را می‌پذیرند که بخواهند اصلاحات قیمتی داشته باشند تا فشار روی مصرف کمتر شود.

از طرفی برخی قیمت‌ها که بالا برود، امکان سرمایه گذاری‌ها بیشتر می‌شود و دولت می‌تواند سرمایه گذاری کند و نیروگاه بزند و راه حل‌های دیگری را اتحاذ کند تا این مسئله را التیام ببخشد. این‌هایی که می‌گویم، به معنای صفر کردن موضوع نیست. بلکه به معنای کاهش مشکلات و ناترازی‌ها است.