عملیات قدس ۵ در   ۱۶مرداد ۱۳۶۴در منطقه عملیاتی هورالهویزه توسط دلاورمردان سپاه پاسداران انقلاب  انجام  شد و به آزادسازی حدود ۳۰کیلومتر مربع از خاک میهن و تصرف پاسگاه‌های شناور عراق در هور انجامید.این عملیات برای تکمیل پیروزی‌های عملیات قدس یک و ۲ برنامه‌ریزی شده بود و هدف اصلی آن، تصرف پاسگاه «الیج» در منطقه هورالهویزه، نزدیک شدن به منطقه «البیضه» در خاک دشمن و محدود کردن خط پدافندی نیروهای حزب بعث و کاهش تعداد پاسگاه‌های عراقی مستقر بر روی آب بود.

هورالهویزه (تالاب هویزه) بزرگترین تالاب خوزستان و یکی از بزرگترین تالاب‌های ایران است که در مرز ایران و عراق قرار دارد. حدود یک سوم آن در ایران و دو سوم آن در عراق واقع شده است. این تالاب از نظر منابع جانوری و گیاهی بسیار غنی است.
هورالهویزه در جنوب غربی شهرستان هویزه و غرب خوزستان، در انتهای رود کرخه و در منطقه مرزی دشت آزادگان قرار دارد. راه‌های دسترسی به این منطقه شامل راه آسفالته سوسنگرد- بستان- چزابه، راه آسفالته هویزه-رفیع، راه شنی و نظامی پاسگاه‌های طبر-شط علی و راه آسفالته اهواز-جاده سید خلف به طلائیه است.
هورالهویزه تقریباً همسطح دریاست، اما در برخی نقاط دوتا سه متر بالاتر است. رودخانه صوئیب (ادامه نهر سابله) از وسط هور می‌گذرد. پوشش گیاهی آن شامل نی با ارتفاع دوتا هفت متر، بردی با ارتفاع یک تا دومتر و چولان با ارتفاع کمتر از نیم متر است.
موقعیت منطقه عملیاتی قدس ۵
با توجه به حساسیت پاسگاه «الیج» که در سمت چپ پاسگاه «بلاله» و نزدیک البیضه قرار داشت، تأمین جاده «خندق» و جناح راست خط پدافندی  نیروهای رزمنده از اهمیت بالایی برخوردار بود لذا فرماندهان سپاه با هدف کاهش تهدید دشمن که می‌توانست از خشکی‌های موجود در این محور استفاده کند، تلاش کردند خط پدافندی خودی را محدودتر کنند  و پاسگاه‌های مستقر بر روی آب را کاهش دهند.
رزمندگان باانجام  عملیات   یادشده توانستند تقریباً نیمی از این اهداف را محقق کنند. در دو روز نبرد، ۳۰کیلومتر مربع از منطقه هورالهویزه آزاد شد و ۱۶۸نفر از نیروهای دشمن کشته، زخمی یا اسیر شدند. 
همچنین چندین قبضه خمپاره‌ انداز، سلاح ضد هوایی و مقدار زیادی سلاح و مهمات به غنیمت گرفته شد و  گردان سه از تیپ ۷۰۱کماندویی عراق به طور کامل منهدم شد.
برای انجام عملیات قدس ۵، یک ماه شناسایی توسط نیروهای اطلاعات و شناسایی در سه محور محمد رسول الله(ص) -سمت راست پاسگاه الیچ-، محور حمزه سید الشهدا (ع)-در امتداد آبراه تبوک- و محور علی ابن ابی طالب   (ع)انجام شد.
پیش از آغاز عملیات، رزمندگان در رزمایشی آبی-خاکی مشابه منطقه عملیاتی شرکت کردند تا نقاط ضعف و قوت مشخص و مشکلات برطرف شوند.
یگان‌های سپاه، از جمله تیپ ۱۸الغدیر یزد تحت فرماندهی قرارگاه سلمان، در ساعت ۲۲:۵۰نیمه مرداد ۱۳۶۴با رمز «یا علی ابن ابی‌طالب (ع)» آماده اجرای عملیات شدند.
طبق طرح، گردان امام علی (ع) و گروهان ویژه غواص از سه محور حمله را آغاز کردند. نیروهای شناسایی، تخریب و غواص جلودار بودند و پس از پاکسازی مسیر از سیم‌های خاردار، مین و بشکه‌های انفجاری و غافلگیر کردن نگهبانان، خطوط دشمن را شکستند. سپس نیروهای تکاور قایق‌سوار با صدای تکبیر دست به حمله زدند و مواضع دشمن را منهدم و تصرف کردند.
زمانبندی عملیات به این صورت بود که نیروهای دومحور  اول و دوم باید طی دو ساعت به خط پدافندی دشمن می‌رسیدند و محور سوم طی سه ساعت. نیروهای محور امام علی (ع) هم باید حدود یک ساعت زودتر حرکت می‌کردند، بنابراین از ساعت ۱۸روز ۱۵مرداد ۱۳۶۴آغاز به حرکت کردند .

موانع و تجهیزات دشمن
دشمن دارای شش تا هفت ردیف سیم خاردار، ۷۰۰متر میدان مین، یک قبضه توپ ضدهوایی تک لول، دو قبضه خمپاره‌انداز و مقادیری مهمات بود. نیروهای گردان سوم از تیپ ۷۰۱کماندویی حذیفه در منطقه مستقر بودند.
در این عملیات، پاسگاه‌های الیج یک و دو، جاده خندق، و ۹پاسگاه شناور در منطقه غرب هورالهویزه به تصرف رزمندگان درآمدو دشمن مجبور شد هنگام عقب‌نشینی، پاسگاه مرکزی القهار را تخریب کند.
۳۰کیلومتر مربع از مناطق اطراف هور آزاد شد و نیروهای خودی تا دوکیلومتری البیضه پیشروی کردند و در خطوط پدافندی جدید مستقر شدند.
سلسله عملیات قدس نشاندهنده ادامه مقاومت قهرمانانه رزمندگان اسلام در برابر دشمن مسلح بعثی بود که از حمایت قدرت‌های جهانی و برخی شیوخ منطقه برخوردار بود.
این مقاومت‌ها علاوه بر دستاوردهای نظامی، نتایج مهمی از جمله حفظ روحیه و انسجام رزمندگان، افزایش تجربیات جنگی، گرم نگهداشتن جو جنگ در میان مردم و نیروهای عملیاتی، تضعیف روحیه دشمن، پیشگیری از آمادگی دشمن برای مقابله با عملیات‌  گسترده‌تر مانند والفجر ۸ و نزدیک شدن به عمق خاک دشمن را به همراه داشت.
سلسله عملیات رزمندگان اسلام در تابستان ۱۳۶۴، بر مبنای فرمان حضرت امام خمینی  (ره) برای حضور همه‌جانبه مردم و رزمندگان در جبهه‌ها و جلوگیری از آسودگی دشمن، تأثیر قابل توجهی در حفظ ابتکار عمل داشت و زمینه‌ساز طراحی و اجرای یکی از موفقترین عملیات‌های دوران دفاع مقدس شد .
*خبرگزاری دفاع مقدس