آتشبس بین ایران و عراق در ساعت ۶:۳۰صبح روز شنبه ۲۹مرداد ۱۳۶۷برقرار شد و به این ترتیب جنگ تحمیلی هشتساله رژیم بعث عراق علیه ایران پایان یافت.
این جنگ از ۳۱شهریور ۱۳۵۹آغاز شد، زمانی که انقلاب اسلامی هنوز تازه تثبیت شده بود و کشور با مشکلات داخلی و تهدیدهای امنیتی روبرو بود. جنگ تحمیلی خسارتهای فراوانی به کشور وارد کرد و در طول این سالها، هر زمان ایران موفق به پیشروی میشد، فشارهای بینالمللی برای برقراری آتشبس افزایش مییافت، اما این فشارها عمدتاً زمانی اعمال میشد که عراق در خاک ایران شکست خورده بود و کمتر زمانی بود که پیشروی عراق متوقف میشد .
عملیاتهای بزرگ و موفق ایران در سالهای پایانی جنگ، از جمله عملیات کربلای ۵که تهدید جدی برای بصره ایجاد کرد و عملیات مرصاد که شکست منافقین را به دنبال داشت، موازنه قدرت را به نفع جمهوری اسلامی تغییر داد. این موفقیتها باعث شد قدرتهای جهانی و حامیان رژیم بعث عراق برای پایان دادن به جنگ فشار بیاورند.
در این زمینه قطعنامه ۵۹۸شورای امنیت در ۲۷تیر ۱۳۶۶تصویب شد تا راهکاری برای پایان جنگ ارائه دهد. ایران در ابتدا این قطعنامه را نپذیرفت، زیرا مفاد آن با شرایط و خواست های خود از جمله تعیین متجاوز و تضمین اجرای مفاد قطعنامه مغایرت داشت و همچنین نگرانیهایی درباره حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس و ادامه تجاوزات عراق وجود داشت.
سال ۱۳۶۷شرایط برای ایران و عراق پیچیده شد و عراق حملات خود را شدت بخشید. حوادثی مانند شلیک ناو وینسنز به هواپیمای مسافربری ایران و شهادت ۲۹۰غیرنظامی و حملات به شهرهای مرزی، فشار بر ایران برای پذیرش قطعنامه را افزایش داد. ایران نهایتاً در ۲۷تیر ۱۳۶۷قطعنامه ۵۹۸را پذیرفت، اما عراق شروطی مانند تحویل اروندرود مطرح کرد که ایران آنها را نپذیرفت. فشارهای بینالمللی از جمله آمریکا و شوروی، عراق را وادار کرد تا بدون قید و شرط آتشبس را بپذیرد.
در فاصله بین پذیرش قطعنامه تا اجرای آتشبس، نشستهای غیرمستقیم میان نمایندگان ایران و عراق از طریق سازمان ملل برگزار شد. شورای امنیت در ۱۸مرداد ۱۳۶۷قطعنامه ۶۱۹را تصویب کرد که استقرار ناظران نظامی سازمان ملل موسوم به «نیروهای یونیماگ» شامل حدود ۳۵۰نفر از ۲۴کشور در مرزها را برای نظارت بر اجرای آتشبس پیشبینی میکرد. پس از مذاکرات سهجانبه و استقرار نیروهای دو طرف تحت نظارت ناظران سازمان ملل، آتشبس به طور رسمی برقرار شد و نیروهای نظامی به مرزهای خود بازگشتند.
با برقراری آتشبس،جنگ رسمی پایان یافت،اما نیروهای نظامی همچنان در مرزها مستقر بودند و ارتش عراق ۷۰۲نظامی ایرانی را به اسارت گرفت که در سال ۱۳۶۹آزاد شدند. این آتشبس نه فقط پایان نبرد هشت ساله بود، بلکه نمایانگر تلاش گسترده ایران برای حفظ تمامیت ارضی، تثبیت صلح و مقابله با تجاوزات خارجی بود. جنگ ایران وعراق نمونهای از نبردی بود که فراتراز مرزهای دو کشور، عرصه دخالت قدرتهای خارجی و ارائه سلاحهای کشتار جمعی علیه ایران شد و با برقراری آتشبس، بخشی از تاریخ دفاع مقدس کشور به پایان رسید.
*پایگاه خبری تحلیلی خطوط

شما چه نظری دارید؟