رئیس مرکز پژوهش های مجلس با بیان اینکه فعال سازی مکانیسم ماشه، عملاً فضای کنشگری دیپلماتیک اروپایی ها با ایران را
می بندد، گفت: اثر واقعی بازگشت
قطعنامه های شورای امنیت به مراتب کمتر از تحریم های آمریکا برآورد می شود، هرچند اثر روانی و انتظاراتی آن قابل اغماض نیست.
به گزارش روابط عمومی مرکز،بابک نگاهداری درباره ماهیت و کارکرد مکانیسم ماشه در قطعنامه ۲۲۳۱ اظهارداشت : مکانیسم ماشه شامل بندهای ۱۱تا ۱۳قطعنامه ۲۲۳۱، فرآیندی است که با اعلان نقض فاحش از سوی هر مشارکتکننده برجام آغاز میشود و بدون نیاز به پیگیری شکایت یا تدوین قطعنامه جدید، در انتها به خروج از تعلیق و اعمال مجدد قطعنامههای ششگانه پیشین میانجامد.
وی افزود: بهتصریح متن، حتی اگر شاکی ایران باشد هم پایان روند به بازگشت قطعنامههای تحریمی ختم میشود، زیرا این سازوکار عملاً ضمانت اجرای تعهدات ایران است و ناظر به طرفهای دیگر نیست.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس با بیان اینکه فرایند اسنپبک یا مکانیسم ماشه، طراحی رأیگیری در مرحله نهایی روی ادامه لغو تحریمها ست، اضافه کرد: این یعنی شورای امنیت باید پیشنویس قطعنامهای را برای تداوم لغوهای مندرج در بند ۷الف به رأی بگذارد که وتو این پیشنویس یا عدم تصویب آن بهخودیخود مساوی با بازگشت قطعنامههای قبلی است؛ ازاینرو مسیر، عملاً غیرقابل وتو طراحی شده است.
وی با بیان اینکه قطعنامههای شورای امنیت از نوع تحریمهای هدفمند بوده و ماهیت عدماشاعه داشتند و عمدتاً بر حوزههای هستهای و تسلیحاتی متمرکز بودند، اضافه کرد: اعمال همه تدابیر تحریمی مندرج در قطعنامهها نظیر بازرسی محمولهها مشروط به وجود اطلاعات و قرائن منطقی درباره اقلام ممنوعه بود و کل تجارت ایران را دربرنمیگرفت بنابراین لزوماً بر آن بخش از فعالیتهای اقتصادی اثر میگذاشت که بهنوعی به مسألهی هستهای یا موشکی ربط داشته باشد .
وی با بیان اینکه با فعالسازی مکانیسم ماشه، شش قطعنامه سابق از تعلیق خارج و تحریمهای سازمان ملل مجدداً اعمال میشوند، گفت: با این اقدام برجام بیاثر میشود و ایران احتمالاً پایان پایبندی خود را اعلام میکند و حتی احتمال طرح خروج از انپیتی هم مطرح خواهد شد؛ تنش با غرب و بیثباتی منطقه افزایش مییابد؛ روسیه و چین احتمالاً موضع منفی میگیرند و سطح اجماع علیه ایران کاهش مییابد. اروپاییها نیز میدانندمکانیسم ماشه فقط یکبار قابلاستفاده است و با فعالسازی، عملاً فضای کنشگری دیپلماتیک آنها با ایران بسته میشود.
نگاهداری در تبیین نقش و ظرفیت روسیه و چین در هر سناریو اعلام کرد: پس از تحقق سناریوی عدمفعالسازی، به دلیل وجود حق وتو روسیه و چین، مسیر تصویب هرگونه قطعنامه جدید تحریمی علیه ایران در آینده تقریباً بسته است. در سناریوی فعالسازی ماشه، هرچند این دو کشور نمیتوانند اصل فعالسازی را متوقف کنند، اما میتوانند اجرای آن و بهخصوص فرایندهای تعبیهشده در رابطه با نظارت بر اجرای تحریمهای سازمان ملل را تضعیف کنند؛ از جمله با جلوگیری از تصویب بودجه سالانه مجمع یا پنل کارشناسان. در سطح سیاسی نیز پیشبینی میشود نسبت به اقدام اروپاییها موضع منفی اتخاذ کنند و این امرکاهش اجماع بینالمللی علیه ایران را در پی دارد.
نگاهداری با بیان اینکه در دنیای جدید، عادیسازی روابط اقتصادی با غرب تقریباً غیرممکن است، توضیح داد: این گزاره بعد از تهاجم مستقیم رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران بیشازپیش تحکیم شده است. وقوع دگرگونیهای بنیادین در نظم پیشین جهانی اساساً اجازه بازیابی جایگاه خاص ایران در منظومه تجاریِ سنتی را از کشورمان سلب کرده است.
وی افزود: درچنین شرایطی، هرگونه تلاش برای رفع حقوقی تحریمها محکوم به شکست خواهد بود و بنابراین هرگونه توافق با غرب باید بهصورت موردی و مستظهر به یک نظام راستیآزمایی کارآمد باشد. بر اساس ماده ۷قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران و همچنین سیاست قطعی ایران، راستیآزمایی باید شامل انتفاع واقعی اقتصادی ایران باشد.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس، تاکید کرد: باید مراقبت کرد که سناریوهای پیش رو درزمینه مکانیسم ماشه و کنشهای دیپلماتیک کشور، به روابط با سایر شرکای بینالمللی بهویژه چین و روسیه آسیب نرساند و تحت هیچ شرایطی روابط دوجانبه با شرکای راهبردی کشور اعم از فروش نفت ایران موضوع مذاکره با غرب قرار نگیرد .
وی ادامه داد:لازم است مستقل از نحوه پیشرفت مذاکرات و تعاملات با غرب، ثبات و تعمیق روابط در رابطه با شرکای راهبردی حفظ شود و تجربه تلخ پشت پا زدن به شرکای منطقهای در دوره برجام تکرار نشود.
نگاهداری با بیان اینکه ایران میتواند با درک صحیح از افزایش رقابت میان قدرتهای بزرگ، از این فرصت برای کاهش فشارهای بینالمللی استفاده کند، گفت: این امر نیازمند طراحی براساس اصل همپوشانی منافع و پیشبرد ابتکارهای همبست در حوزههای انرژی، ترانزیت، صنعت، فناوری و تجارت کامودیتیها با کشورهای منطقه و فرامنطقه است.

شما چه نظری دارید؟