سهیلا رجب‌پور
            وکیل پایه یک دادگستری

سوال ۱: من و همسرم ۱۵ سال ازدواج کردیم و مدت سه سال است که به دلیل عدم اجرای تعهدات شرعی و قانونی نسبت به من و فرزندان مان اختلاف شدید داریم. ایشان به من وکالت در طلاق داده است و اصرار دارد که من دادخواست طلاق بدهم. چه فرقی در طرح دعوا از طرف من و ایشان وجود دارد و به نظر شما چرا ایشان اصرار دارد که اول من به دادگاه بروم؟
پاسخ: طبق مواد ۱۱۱۹-۱۱۲۹-۱۱۳۰-۱۱۳۳ قانون مدنی، زن و شوهر بطور مستقل می‌توانند دادخواست طلاق را در دادگاه خانواده طرح کنند. اما اگر شوهر دادخواست طلاق را به دادگاه خانواده بدهد، دادگاه مکلف است کلیه حقوق مالی همسرش، منجمله مهریه، نفقه ایام عده، اجرت المثل ایام زندگی مشترک را در حکم طلاق تعیین تکلیف نماید و زوج با پرداخت تعهدات مالی می‌تواند صیغه طلاق را اجرا کند. اما اگر زن (زوجه) دادخوست طلاق بدهد به استناد دو ماده ۱۱۴۶ - ۱۱۴۷ قانون مدنی باید بخش یا تمام مهریه و حقوق مالی خود را در قبال قبول طلاق از طرف شوهر ببخشد که عملا بخش یا تمام حقوق مالی زوجه ساقط می‌شود. بنابراین آقایان ترجیح می‌دهند بمنظور ساقط شدن تعهدات مالی در قبال عقد ازدواج، زوجه دادخواست طلاق به دادگاه تقدیم کند. نتیجتا اگر شما مایل به طلاق یا بذل حقوق مالی خود نیستید به شوهرتان اعلام کنید خودش دادخواست بدهد.
سوال۲: همسرم طبق عقد نامه، ۴۱۴ عدد سکه بهار آزادی به من بدهکار است. سال ۱۴۰۰ درخواست مطالبه دویست عدد سکه را دادم و دادگاه هر سه ماه یک سکه حکم داده است و شوهرم ۱۴عدد سکه به من داده است و پس از آن، او دادخواست کاهش سکه‌ها را به دادگاه خانواده داده است و دادگاه تعداد سکه را به یک عدد در سال تغییر داده است. آیا حکم دادگاه صحیح است؟ آیا من هم می‌توانم تقاضای افزایش بدهم؟
پاسخ: طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی زوجه (زن) می‌تواند مهریه را پس از وقوع عقد ازدواج، مطالبه نماید و زوج مکلف است مهریه را پرداخت نماید. در صورت عدم پرداخت، زوجه ازطریق دادگاه خانواده اقدام و دادگاه با بررسی شرایط اقتصادی و درآمد زوج، میزان مهریه را تعیین و حکم می‌دهد. اما با توجه به افزایش چند برابری قیمت سکه، زوج می‌تواند به دلیل عدم قدرت بر پرداخت مهریه تقاضای تعدیل مهریه را بنماید. لازم به ذکر است کاهش تعهدات مالی زوج با توجه به درآمد و شرایط اقتصادی او و به نحو متعارف از سوی دادگاه تعیین خواهد شد. بنابراین رای دادگاه با لحاظ افزایش قیمت سکه و تورم و بررسی درآمد همسرتان به نظر صحیح است.
اما درصورتیکه مال یا درآمدی از همسرتان سراغ دارید که مخفی نموده است می‌توانید نسبت به رای صادره تجدید نظرخواهی بنمایید. حتی اگر پس از مهلت بیست روزه تجدید نظر از اموال همسرتان اطلاع حاصل کردید می‌توانید دادخواست تعدیل مطالبه مهریه به استناد مخفی کردن اسناد مالکیت به دادگاه خانواده تقدیم کنید و تقاضای افزایش مطالبات خود و یا حتی توقیف مال مورد نظر را از دادگاه بخواهید.
در واقع، صدور حکم اعسار مانع از آن نیست که اگر زوجه مالی از همسر خود یافت، نتواند آن را توقیف نموده و از طریق آن مهریه را وصول کند.