سومین گفتمان پردیسان با موضوع «بحران آب در ایران و بررسی علل و راهکارهای آن» با حضور معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست و جمع کثیری از کارشناسان و مسئولان سابق و اسبق وزارتخانه ها و نهادهای مسئول پیرامون مساله آب، در محل سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ما، هادی کیادلیری، معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت از محیط زیست با طرح این موضوع که مجموعه مسائل آب مانند افت آبخوان ها، فرونشست ها، خشک شدن تالاب ها، سدسازی های پرهزینه، یارانه ها و سیاست های اشتباه در بخش کشاورزی، حفر بی رویه چاهها و حالا راهکارهای پرهزینه ای مانند طرحهای انتقال آب، این ابربحران را به یک تهدید ملی و راهبردی تبدیل کرده است؛ هم اندیشی جدی کارشناسان و طرح راه حل های قابل اجرا را خواستار شد.
عیسی بزرگزاده، سخنگوی صنعت آب کشور هم در سخنانی با اشاره به ابعاد پیچیده بحران آب گفت: مشکل اصلی کشور، اضافه بارگذاری آبی فراتر از مرزهای تابآوری محیطزیست است. حل این بحران با سخنرانی و تصمیمات مقطعی ممکن نیست بلکه ما نیازمند کاهش سطح زیر کشت، بازتعریف مصرف و اصلاح حکمرانی آب هستیم.اگر کسی تصور کند راهکار سادهای وجود دارد، در اشتباه است. ما دچار فقر مصرف آبی شدهایم و باید به دنبال راه حل باشیم.باید همه منافع اقتصادی و اجتماعی را در مدیریت آب تعریف کنیم تا توسعه پایدار محقق شود. وی افزود: باید بین حکمرانی آب و مدیریت منابع تفاوت قائل شد. مساله آب به حدی دچار مشکل است که به جراحی قلب باز نیاز دارد. در ۸۰ سال اخیر،۸۰درصد تصمیمگیریها در دست نهاد دولت بوده و همین باعث ناکامی شده است. الان هم تنها راه، مشارکت سه نهاد دولت، بازار و جامعه بهصورت همزمان است. بزرگ زاده با اشاره به ضرورت بازنگری در توسعه کلانشهرها گفت: هر پروژه جدید باید مشروط به مدیریت منابع آبی باشد. برای مثال، مجتمعهای مسکونی در کلانشهرها تنها زمانی مجوز بگیرند که آب مصرفی آنها از طریق بازچرخانی محلی یا آزادسازی منابع از دشتهای ممنوعه تأمین شود.
حمیدرضا جانباز، مشاور پیشین معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی و کارشناس حوزه آب هم با اشاره به پیشینه تاریخی مهندسی آب در ایران گفت: ما شاهکار مهندسی آب جهان را در طول سه و حتی تا پنج هزار سال گذشته داشتهایم و برای مدیریت آب بسیار زحمت کشیدهایم چون می دانستیم که کشور خشکسالی هستم.
وی ادامه داد: در طول دهه های اخیر هم از ساخت سدهای کوچک و بزرگ گرفته تا حفر قنات و چاه برای مدیرت آب تلاش کردیم ، اما همچنان نتوانستیم همین مقدار بارندگی که در کشور اتفاق میافتد را درست مدیریت کنیم.
این کارشناس تاکید کرد: حدود ۸میلیون هکتار اراضی آبی داریم و بیش از یک میلیون چاه در این اراضی حفر کردیم، این یعنی به ازای هر ۸ هکتار اراضی، ما زمین را سوراخ کردیم تا به آب برسیم. اکنون هم در حال احداث طرح های انتقال آب هستیم که ۲۵ سال پیش کارشناسان با تجربه، به اتفاق با این طرح ها مخالف بودند. در حالی که اروپا با سالانه بیش از ۸۰۰ میلی متر بارندگی، آب را ۳۰ بار بازچرخانی و مصرف می کند، ما به انتقال آب فکر می کنیم.
بهیه جعفری، مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران هم در سخنانی گفت: حل مشکلات منابع آب و کشاورزی نیازمند مجموعهای از اقدامات همزمان است. باید مجموعهای از عوامل و کارها در کنار هم اجرا شود، از راهاندازی بازار بهرهوری کشاورزی گرفته تا فرهنگسازی در مصرف انرژی و آب. وی گفت: هوشمندسازی شیوههای اقتصادی یک راهکار در جهت مدیریت منابع آب است و استفاده مناسب از آبهای نامتعارف نیز راهکار دیگری محسوب میشود، اما هیچکدام به تنهایی کافی نیست .اگر هر بخش تنها به صورت مقطعی و جداگانه عمل کند، موفقیتی حاصل نخواهد شد. ما بارها در جلسات مختلف بر این نکته تأکید کردهایم که راهکار جادویی برای مسائل کشور وجود ندارد و باید همه بخشها کنار هم کار کنند.
جعفری با بیان اینکه در ۶۰۹ محدوده مطالعاتی و دشت های کشور برداشت آب به میزانی افزایش یافته است که ۴۲۲ دشت در فهرست ممنوعه و ممنوعه بحرانی قرار گرفته و ۳۵۹ دشت کشور هم دچار فرونشست شده اند، گفت: همین آمار گفته بعضی از افراد را که مطرح می کنند ما فقط یک سوم آبهای زیرزمینی را استفاده کردیم و هنوز جا برای استفاده داریم را به طور کل رد می کند.
نیازعلی ابراهیمی، رئیس بخش آبیاری مؤسسه تحقیقات خاک و آب با بیان اینکه بیشترین حجم آب در ایران در بخش کشاورزی استفاده میشود، گفت: در بخش صنعت باید به بازچرخانی آب در این بخش فکر کنیم یا در بخش شرب باید به صرفه جویی در آن فکر کنیم، اما بیش از همه باید برای کشاورزی چاره ای بیندیشیم. در حال حاضر ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار اراضی سطح زیر کشت داریم. وی به ظرفیتهای استفادهنشده منابع آبی کشور اشاره کرد و گفت: ۵ هزار و ۸۰۰ کیلومتر ساحل داریم که از آن استفاده نشده است. دنیا روی مدیریت آب سبز ( رطوبت خاک در مناطق غیراشباع) سرمایهگذاری گستردهای کرده، اما ما هنوز اقدامی جدی در این زمینه انجام ندادهایم، در حالیکه ۳ میلیارد مترمکعب آب سبز در کشور وجود دارد که بی بهره مانده است .
وی گفت: اگر مدیریت صحیح منابع آب در دستور کار قرار گیرد، میتوانیم با یک بازگشت ۲۵ ساله، شرایط پایدارتری برای کشاورزی کشور رقم بزنیم.
شما چه نظری دارید؟