گزارشی از مرکز امور عمومی اورشلیم به قلم اودد عیلام مدعی است که پس از جنگ دوازده‌روزه اخیر، محموله‌های محرمانه‌ای شامل فناوری‌های موشکی و سامانه‌های پدافندی پیشرفته از چین به ایران ارسال شده است — ادعایی که به‌گفته نویسنده، معضل بزرگی برای اسرائیل محسوب می‌شود.

به نقل از رویداد۲۴، این گزارش به بررسی نقش پنهان چین در بازسازی توان نظامی ایران پرداخته و مدعی شده که پس از جنگ دوازده‌روزه میان ایران، اسرائیل و آمریکا که طی آن زرادخانه موشکی و سامانه‌های پدافندی ایران نابود شد، چین به‌طور محرمانه محموله‌هایی شامل فناوری‌های موشکی و سامانه‌های پدافند هوایی پیشرفته HQ-۹B به ایران ارسال کرده است. این اقدام بخشی از شراکت راهبردی گسترده‌تر پکن و تهران برای مقابله با نفوذ آمریکا در منطقه ارزیابی می‌شود و معضل بزرگی برای اسرائیل ایجاد کرده است؛ زیرا هرگونه برخورد مستقیم با محموله‌های چینی خطر بروز بحران ژئوپلیتیکی با پکن را در پی دارد.

این مطلب را هم بخوانید: ایران با چین پیمان نظامی می‌بندد؟

گزارش تأکید می‌کند که موشک‌های بالستیک ایران به دلیل فناوری‌های پیشرفته و برد بالا تهدیدی جدی برای اسرائیل محسوب می‌شوند و ورود کمک‌های چینی این تهدید را تشدید می‌کند. نویسنده راهبردی دوگانه را برای اسرائیل پیشنهاد می‌دهد: از یک سو دیپلماسی محرمانه و فشار اقتصادی بر چین و از سوی دیگر تقویت عملیات اطلاعاتی و خرابکارانه برای مختل‌سازی شبکه تأمین ایران. به باور گزارش، تنها با چنین رویکردی می‌توان مانع بازسازی کامل توان نظامی ایران شد، بی‌آنکه اسرائیل وارد رویارویی مستقیم با چین شود.

بنا به ادعای این گزارش در هفته‌های پرتنش پس از درگیری ۱۲ روزه اخیر میان اسرائیل، ایالات متحده و ایران، دستگاه‌های اطلاعاتی اسرائیل و ناظران غربی شاهد افزایش ارسال‌های محرمانه تسلیحات نظامی چین به ایران بودند. در ادامه ادعاهای این گزارش آمده است که دست‌کم در دو نوبت در اوایل سال ۲۰۲۵، هواپیماهای باری چینی به‌طور پنهانی در خاک ایران فرود آمدند و محموله‌هایی حیاتی را تخلیه کردند که برای احیای توان موشکی و پدافند هوایی ایران در نظر گرفته شده بود. این محموله‌ها در حالی رسیدند که حملات هوایی اسرائیل به‌شدت زرادخانه موشکی موجود ایران و سامانه‌های پدافند هوایی روسیِ سالخورده آن را نابود کرده بود. در حالی که پکن در ظاهر موضع بی‌طرفی اتخاذ کرده است، گزارش‌های اطلاعاتی واقعیتی پیچیده‌تر را نشان می‌دهند: تشدید نقش چین در بازسازی توان نظامی ایران به عنوان بخشی از یک شراکت راهبردی گسترده‌تر برای مقابله با نفوذ آمریکا در منطقه.

این گزارش با تاکید بر اینکه «اسرائیل با معضلی دشوار مواجه است» آورده است: هرگونه حمله مستقیم به این محموله‌های چینی، خطر تشدید تنش با پکن را در پی خواهد داشت. برخلاف تجهیزات ایرانی یا روسی، محموله‌های نظامی چین می‌تواند جرقه‌ای برای بحرانی ژئوپلیتیکی گسترده‌تر باشد، زیرا چین از جایگاهی حساس در جهان برخوردار است و روزبه‌روز جسورتر عمل می‌کند. بنابراین، تصمیم‌گیرندگان اسرائیلی باید واکنش‌های خود را با دقت بسیار تنظیم کنند تا از تقابل مستقیم پرهیز کنند و در عین حال تهدیدات امنیتی منطقه‌ای را مدیریت نمایند.

مسیر طولانی روابط چین و ایران

روابط چین و ایران به دوران باستان بازمی‌گردد و ریشه در تجارت جاده ابریشم و تبادلات فرهنگی بیش از دو هزار سال پیش دارد. روابط رسمی دیپلماتیک میان جمهوری خلق چین و ایران در سال ۱۹۷۱ برقرار شد، هم‌زمان با دوره‌ای از تعامل عملگرایانه که از آن زمان تاکنون، از خلال تنش‌های جنگ سرد، انقلاب و تغییر ائتلاف‌ها تحول یافته است.

پس از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹، چین یکی از معدود کشورهایی بود که حاضر شد به‌رغم تحریم‌های بین‌المللی، سلاح و فناوری دوگانه به ایران بفروشد. این روابط به‌ویژه پس از آن عمیق‌تر شد که ایران پس از جنگ ویرانگر ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، توسعه موشکی را در اولویت قرار داد. چین در این دوره فناوری موشک‌های بالستیک و قطعات حیاتی را در اختیار ایران گذاشت و از تهران در مسیر ایجاد یک برنامه موشکی قدرتمند جهت بازدارندگی منطقه‌ای حمایت کرد.

توافق هسته‌ای ایران در سال‌های ۲۰۱۵-۲۰۱۳ (برجام) نقطه عطفی دیپلماتیک به شمار می‌رفت که موجب کاهش تحریم‌ها شد و به چین امکان داد همکاری اقتصادی و انرژی خود را به‌طور چشمگیری با ایران گسترش دهد، در حالی که شراکت امنیتی ظریف خود را نیز ادامه می‌داد. با وخامت اخیر روابط چین و آمریکا، پکن بیش از پیش ایران را یک شریک راهبردی حیاتی برای موازنه‌بخشی به نفوذ واشنگتن در خاورمیانه و فراتر از آن می‌بیند.

کمک نظامی چین: احیای موشک‌های بالستیک و پدافند هوایی

کمک نظامی چین به ایران چندبعدی است و تمرکز عمده آن بر فناوری موشکی و سامانه‌های پدافند هوایی قرار دارد؛ دو رکن اصلی استراتژی جنگ نامتقارن تهران.

گزارش‌ها تأیید می‌کنند که چین پیش‌سازهای حیاتی برای سوخت جامد موشک‌های بالستیک، اجزای سامانه‌های هدایت و دانش لازم برای بازسازی خطوط تولید موشک ــ که در اثر حملات اسرائیل و تحریم‌ها مختل شده بودند ــ به ایران عرضه کرده است.

علاوه بر فناوری موشکی، چین اخیراً سامانه‌های پیشرفته موشک‌های زمین به هوا، مانند نسخه‌هایی از HQ-۹B، را به ایران تحویل داده است؛ سامانه‌هایی که هم‌تراز با سامانه‌های S-۳۰۰ روسی، اما در برخی قابلیت‌ها برتر ارزیابی می‌شوند. این سامانه‌ها برد پدافند هوایی ایران را افزایش داده و توان آن را برای مقابله با حملات هوایی اسرائیل و ورود هوایی آمریکا تقویت می‌کنند. استقرار HQ-۹B پس از آن صورت گرفت که ایران بخش بزرگی از سامانه‌های روسی S-۳۰۰ خود را در حملات اسرائیل در سال ۲۰۲۴ و جنگ ۱۲ روزه اخیر از دست داد.

ارزیابی تهدید علیه اسرائیل

در ادامه این مطلب آمده است: موشک‌های بالستیک ایران تهدیدی جدی برای اسرائیل محسوب می‌شوند، زیرا از سرجنگی‌های سنگین، پیشران‌های پیشرفته و بردهای فزاینده برخوردارند. برخی طراحی‌ها شامل کلاهک‌های مانورپذیر در مرحله بازگشت و فناوری‌های هایپرسونیک هستند که رهگیری آنها را دشوار می‌سازد. علیرغم شبکه چندلایه دفاع هوایی اسرائیل شامل گنبد آهنین فلاخن داوود و رهگیرهای «پیکان»، برخی موشک‌های ایرانی در درگیری‌های اخیر توانستند از این سامانه‌ها عبور کنند.

ورود فناوری موشکی چینی و سامانه‌های پیشرفته پدافندی، این تهدید را تشدید می‌کند. HQ-۹B چالش بزرگ‌تری برای عملیات هوایی اسرائیل ایجاد می‌کند، زیرا توانایی مسدود کردن حریم هوایی و پیچیده‌سازی حملات دقیق علیه مراکز تولید موشک ایران را دارد.

چالش اسرائیل در استفاده از اهرم اقتصادی بر منافع انرژی چین و فعال‌سازی کانال‌های دیپلماتیک و عملیاتی پنهان برای تأثیرگذاری بر رفتار پکن نهفته است.

با ترکیب دیپلماسی پشت‌پرده و عملیات اطلاعاتی و خرابکارانه برای مختل‌سازی تلاش‌های نظامی ایران، اسرائیل می‌تواند برنامه بازسازی چینی را ناکام بگذارد بدون آنکه به رویارویی مستقیم با چین کشانده شود. این استراتژی ظریف که بر عملگرایی و صبر راهبردی متکی است، برای حفظ برتری امنیتی اسرائیل در صحنه ژئوپلیتیکی پیچیده کنونی ــ که رقابت چین و آمریکا و جاه‌طلبی‌های ایران در خاورمیانه آن را شکل می‌دهند ــ حیاتی خواهد بود.