سرویس حوادث: «قاتل خاموش» بار دیگر با فرارسیدن فصل سرما از راه میرسد و حوادث گازگرفتگی جدیدی را رقم میزند، اما نه فقط عدم رعایت نکات ایمنی در استفاده از وسایل گرمایشی گازسوز ، بلکه هیزم سوزی در خانه هم به این سناریوی تلخ افزوده است.
هر سال با فرا رسیدن فصل سرما و استفاده از وسایل گرمایشی ، آمار حوادث ناشی از مسمومیت با گاز منوکسیدکربن هم افزایش مییابد که چند مورد گازگرفتگی طی چند روز گذشته ، اقدامات جدیدی را توسط نهادها و سازمانهای ذیربط در حوزه ایمنی را به یک ضرورت بدل کرده است.
به گفته کارشناسان، مشکلات اقتصادی از عوامل اصلی تکرار این حوادث دردناک است و افزایش قیمت وسایل گرمایشی استاندارد، هزینه سرسام آور بازبینی و تعمیر اینگونه وسایل ، ناتوانی در تعویض بخاریهای فرسوده و همچنین قیمت زیاد تجهیزات هشدار دهنده انتشار گاز مونوکسیدکربن موجب شده است که خطرپذیری مسمومیت با گاز منوکسیدکربن به شکل جدی افزایش یابد.
دلایل یاد شده تاثیر بسیاری در وقوع حوادث گازگرفتگی و به خطر افتادن جان هموطنانمان در اقصی نقاط ایران دارد اما غم انگیزتر از آن، استفاده از هیزم و کُنده درختان برای گرم کردن خانهها است؛ آن هم در برهه ای از زمان که بهره گیری از انرژیهای تجدید پذیر مرسوم است.
فقط در یک مورد حادثه گازگرفتگی ناشی از گرمابخشی خانه با استفاده از هیزم روز گذشته ۱۰نفر از ساکنان روستای «خرازان» تفرش بر اثر استنشاق گاز مونوکسیدکربن، مسوم شدند.
ماجرا از این قرار است که بامداد دیروز در پی گزارش تلفنی به واحد ارتباطات اورژانس پیشبیمارستانی استان مرکزی مبنی بر مسمومیت ساکنان یک خانه مسکونی در روستای خرازان تفرش بر اثر سوخت زغال چوب در یک فضای بسته، تیمهای فوریتها پزشکی بلافاصله به محل اعزام شدند، که ۴ نفر از مسمومان پس از ارزیابیهای اولیه به وسیله کد عملیاتی اورژانس ۱۱۵ تفرش به بیمارستان والفجر تفرش منتقل شدند و ۶ نفر دیگر که در زمان حضور نیروهای اورژانس هوشیار بودند، با وسیله شخصی به همین مرکز درمانی مراجعه کردند.
بر اساس اعلام کارشناسان و به گزارش ایسنا، تجمع گاز منواکسد کربن( CO ) ناشی از سوخت ناقص زغالچوب، علت اصلی این حادثه بوده است.
طی چند روز گذشته چند مورد گازگرفتگی در منازل پایتخت و نقاط شهری و روستایی کشورمان هم اتفاق افتاده است و علاوه بر آن، شماری از دانشجویان دختر دانشگاهی در استان لرستان هم دچار مسمومیت با گاز منواکسد کربن در خوابگاه شده بودند.
تشکیل ستاد پاسخگویی آتشنشانی به مردم
مسئولان سازمان آتشنشانی معتقدند رعایت چند نکته ساده مانند نصب وسایل گرمایشی استاندارد، اطمینان از سلامت دودکشها، تهویه مناسب در فضاهای بسته و نصب هشداردهنده گاز مونوکسیدکربن در منازل میتواند از وقوع مسمومیت با گاز مونواکسیدکربن پیشگیری کند.
معاون پیشگیری سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران در گفتگو با خبرنگار ما، با اشاره به زمستان سخت سال ۱۳۸۶ که بیش از ۱۰۰۰ نفر قربانی گاز مونوکسید کربن شدند، میگوید: در بسیاری از کشورهای سردسیر مانند روسیه کل شهرها با یک موتوخانه مرکزی گرم میشود و یا زباله سوزها تامین کننده آب گرم است، همچنین در برخی کشورها از برق برای وسایل پخت و پز استفاده میکنند، اما در ایران سوخت گاز عمده مصرف برای گرم کردن منازل و پخت و پز است.
کامران عبدولی ادامه میدهد: در سال ۱۴۰۲ ، ۷۹۴ نفر در کل کشور و ۱۳۷ نفر در استان تهران قربانی حوادث گاز گرفتگی شدند که این آمار سال گذشته در کشور ۸۵۷ نفر و در استان تهران ۱۲۷ نفر بود همچنین در ۵ ماه نخست امسال ۲۴۸ نفر در کل کشور و ۴۲ نفر در استان تهران بر اثر گازگرفتگی جان باختند. به گفته وی در استان تهران حوادث گازگرفتگی کاهش یافته ، اما در کل کشور روند افزایشی داشته است.
آغاز هفته پیشگیری از گازگرفتگی
عبدولی با بیان این که طی ۵ سال گذشته هفته پایانی آبانماه «هفته پیشگیری و کاهش مخاطرات گاز مونوکسیدکربن» نامگذاری شده است، اضافه میکند: این طرح از امروز تا ۲۹ آبانماه در ۲۲ منطقه تهران و در ۱۲۴ ناحیه این شهر و همچنین در ۱۸ کلانشهر در کشور به طور همزمان به طور نمادین آغاز میشود و در این مدت مأموران سازمانهای آتشنشانی با مراجعه به مساجد، مدارس و سراهای محلهها به اطلاع رسانی میپردازند و در مناطق کم برخوردار هم بخاریها و دودکشها را بررسی و عیبیابی میکنند.
وی ادامه میدهد: همزمان با اجرای طرح یاد شده، ستاد پاسخگویی به مراجعان با شماره تلفن ۶۴۳۲۳۲۳۲ در سازمان راهاندازی میشود و از ساعت ۹ صبح تا ۹ شب پاسخگوی مراجعان است و اگر احتمال وقوع خطری احساس شد ماموران آتشنشانی از نزدیکترین ایستگاه به محل مورد نظر اعزام میشود بعد از ساعت ۹ شب هم، سامانه ۱۲۵ پاسخگوی سوالات و مشکلات مردم است.
معاون پیشگیری سازمان آتشنشانی تهران با تأکید بر این هر آنچه ناشی از مصرف سوختهای فسیلی باشد مانند چوب، گازوئیل، نفت، بنزین و زغال گاز مونوکسیدکربن تولید میکنند، میافزاید: زمانی که سوختهای فسیلی که پایه کربن دارند کامل بسوزد و با اکسیژن ترکیب شوند، گاز دی اکسید کربن تولید میشود که خطری برای انسان ندارد اما وقتی که این سوختها ناقص بسوزند و در حقیقت سبب کاهش اکسیژن فضا شوند گاز بی رنگ و بو مونوکسید کربن بلای جان انسانها خواهد شد.
عبدولی میگوید: ۲۱ در صد هوایی که تنفس میکنیم اکسیژن است و زمانی که لوازم گازسوز مانند اجاق بخاری و آبگرمکن روشن باشد، مقدار اکسیژن در فضا کاهش مییابد و زمانی که به کمتر از ۱۵ درصد برسد تنفسکنندگان این گاز بیهوش میشوند و جان خود را از دست میدهند.
وی با تأکید بر این که تعداد وسایل گازسوز در فضاهای بسته باید کنترل شود، میافزاید: بر اساس استاندارد مقررات ملی ساختمان در واحد هایی که از ۶۰ مترمربع کوچکترند،حق استفاده از پکیج و آبگرمکن را ندارند، مگر این که نصب آنها
زیر نظر متخصص انجام و تهویه مناسب برای آنها
تأمین شود.
نقص دودکش؛ مهم ترین عامل گازگرفتگی
عبدولی با تأکید بر این که امیدواریم روزی حوادث مسمومیت با گاز مونوکسید کربن به صفر نزدیک شود، بیان میکند: عمده ترین عامل گازگرفتگی نقص در دودکشهای لوازم گرمایشی گازسوز است که یا جنس مرغوب ندارند یا درست نصب نمی شوند، اگر طول دودکش زیاد باشد یا مقداری از آن داخل محل باشد به دلیل سردی هوا دود به راحتی از آن خارج نمی شود وگازگرفتگی را به همراه میآورد.
وی میافزاید: هر سال با آغاز فصل سرما پیشنهاد میکنیم هشدار دهنده انتشار گاز مونوکسید کربن در هرجایی که از سوخت فسیلی قرار میگیرد، نصب شود و این سیستم کاهش اکسیژن محیط و افزایش گاز مونوکسید کربن را هشدار میدهد.
وی در پاسخ به اینکه آیا تمامی اقشار جامعه میتوانند این هشدار دهندهها را تهیه کنند، میگوید: تا ۴ سال قبل تمامی هشدار دهندهها خارجی و قیمت آن وابسته به نرخ ارز بود ، اما اکنون بسیاری از شرکتهای ایرانی سنسورها را تولید میکنند که تا ۵ سال ضمانت دارد و بعد از این مدت با تأیید و بازنگری کارشناسان مربوطه تا ۵ سال بعد از آن هم کارایی خواهد داشت که اسامی شرکتهای مورد تأیید سازمان آتشنشانی در سایت این سازمان وجود دارد.
عبدولی با اشاره به این که بخاریهای گازسوز بیشترین آمار مسمومیتها را به ویژه در شهرستانها دارند، میگوید: در سالهای گذشته موتورخانهها و شومینهها که شعله باز محسوب میشوند هم در فضای بسته بسیار حادثه آفرین بودند که در سالهای اخیر استفاده از آن کمتر شده است ولی اکنون آبگرمکنها و پکیجهایی که استاندار نصب نشوند، حادثه سازند.
معاون پیشگیری آتشنشانی تهران درباره نظارتهای دورهای این سازمان از مراکز درمانی، آموزشی و عمومی میگوید: سازمان آتشنشانی توصیههایی را میکند، ولی معمولا به توصیهها عمل نمی شود با این حال سازمان هایی که برای گرفتن تأییدیه به سازمان آتشنشانی مراجعه میکنند ملزم به رعایت توصیههای هستند و باید هشدار دهندهها را نصب کنند و از استاندارد بودن دودکشها مطمئن شوند.
شما چه نظری دارید؟