کیومرث کرمانشاهی* - روزنامه اطلاعات: یکی از اساتید دانشگاه شهید بهشتی که سابقه حضور به عنوان مشاور در برخی از دولتها را در کارنامه خود دارد، اخیراً در اظهار نظری اعلام کرد:«کسانی باید وارد سیاست یا اقتصاد می شوند، که حداقل از طبقه متوسط جامعه باشند».

این دیدگاه با نقد گسترده کارشناسان در کشور مواجه شده و واکنش به تبعات ترویج چنین نگرشی در فضای مجازی همچنان ادامه دارد.

افزایش نرخ تورم در سالهای اخیر، موجب ایجاد شکاف طبقاتی سنگین و در نتیجه سقوط طبقه متوسط به سمت اقشار فرودست جامعه شده است، از سوی دیگر سایر دهک های پایین درآمدی بطور مداوم درحال تنزل جایگاه خود هستند که با ادامه این روند بخش قابل توجهی از مردم کشور از چرخه تولید درآمد خارج خواهند شد.

در تحلیل این رویداد شوم می توان موارد متعددی از انحصار و اتخاذ تصمیمات خلق الساعه غیرکارشناسی را نام برد که هرکدام به نوعی فضای اقتصادی کشور را غیررقابتی و نابرابر کرده‌اند و منافع کشور را در قبضه رانت خوران زیاده خواه قرار داده‌اند.

تفکیک ملّت به شهروندان درجه ۱ و ۲  و انحصار در مشارکت حکمرانی که در دیدگاه این مدرس دانشگاه دیده می‌شود، صرفاً یک نظریه شخصی و یا یک بیان سهوی نیست، زاییده همان اقتصاد غیررقابتی است که فرصت رفاه، پیشرفت و نقش آفرینی گروه زیادی از مردم را در تولید ثروت زایل کرده و خواهان سقوط دهک های درآمدی به طبقات پایین تر است.

متأسفانه در سالهای اخیر، برخلاف شعارهای مبتنی بر فقرزدایی از  دولت‌ها، نه تنها در این جهت اقدام موثری بنفع عموم مردم صورت نگرفته، بلکه شاهد مجموعه ای از تصمیمات و اقداماتی بوده ایم که منجر به تشدید شکاف طبقاتی در جامعه شده و اینک درصدد حذف حق طبقات پایین از مشارکت در حکمرانی است.

سقوط مداوم ارزش پول ملی و حذف پیاپی آخرین سنگرهای حمایتی دولت از معیشت اقشار آسیب پذیر  (نظیر پایان تخصیص ارز ترجیحی برای واردات کالاهای اساسی و موادغذایی) نمونه بارزی از این قبیل تصمیمات افزایش دهنده شکاف طبقاتی در جامعه است.

رشد بی وقفه قیمت اقلام اساسی در سبد معیشت خانوار نظیر گوشت، برنج، مواد پروتئینی و لبنیات در سایه بالارفتن نرخ تورم، شکاف طبقاتی در جامعه را تشدید کرده و تفکراتی از این دست که خواهان عدم مشارکت طبقات فرودست در تصمیمات حکمرانی است، از ادامه وضعیت موجود حمایت می کند.

در این وضعیت دولت و تمامی ارکان قوای حاکمه باید در هر برنامه ریزی به عدالت در توزیع اطلاعات و تقسیم عادلانه فرصت های رشد برای همه دهک های درآمدی توجه داشته باشند.

چه بسیار نخبگان علمی و فنی که از دلِ طبقات فقیر جامعه ظهور کرده اند و مایه افتخارملی بوده اند. چنین افرادی صرفاً به دلیل باز بودن دریچه های ترقی به چنین جایگاهی دست یافته اند، ولی برخی دیدگاه ها و تصمیم گیری های سیاسی و اقتصادی نشان می دهد که فرصت ترقی دهک های درآمدی متوسط و پایین روز به روز محدود تر می شود.

سیاست های اقتصادی اگر متوازن و متعادل ترسیم شوند و بیشترین توجه را به طبقه متوسط و کم درآمد داشته باشند، مسلماً فرصت پیشرفت را برای آحاد ملت فراهم خواهند کرد، و چنانچه نگاه تبعیض آمیز در تخصیص فرصت های ترقی تقویت شود، شکاف درآمدی جامعه بیشتر خواهد شد.

*قائم مقام اسبق سازمان توسعه تجارت ایران