اطلاعات نوشت: از حدود ۲ ماه پیش و با کاهش و ایجاد تاخیر در تخصیص ارز ترجیحی به واردات نهاده‌های دامی، بهای گوشت ومرغ ولبنیات در بازار رو به افزایش گذاشت. به‌گونه‌ای که لبنیات در چند نوبت تا ۳۰ درصد گران شد، بهای هرکیلو مرغ به آستانه ۱۴۰ هزار تومان وبهای هرکیلو گوشت گوساله از یک میلیون تومان عبور کرده است.

در این باره وزارت جهاد کشاورزی از کاهش  ۳۰ درصدی تخصیص ارز ۲۸۵۰۰ تومانی به واردات نهاده ها خبرداده و این موضوع را علت افزایش قیمت مرغ وگوشت و لبنیات دانسته بود.

با این وجود وبا پیگیری‌های صورت‌گرفته ومصوبه سران قوا، ارز واردات نهاده‌های دامی تخصیص داده شد وکشتی‌های نهاده‌ها در بنادر جنوبی کشور پهلو گرفته و روند تخلیه و توزیع آن در کشور آغاز شد.

بدین‌ترتیب انتظار غالب این است که با بهبود روند تامین و توزیع نهاده‌های دامی و افزایش تولید، بهای گوشت و مرغ و شیر لبنیات به زودی در بازار کاهش یابد.

بااین‌حال، مسئولین صنفی در بخش خصوصی در این باره اختلاف دارند و می‌گویند تا زمانی که تخصیص ارز ترجیحی به نهاده‌های دامی متوقف نشده و روند آن از اول به آخر زنجیره تامین منتقل نشود، چندان نمی‌توان انتظار کاهش قیمت‌ها را  داشت.

به‌گفته آنان، رانت و واسطه‌گری در روند تخصیص و خرید نهاده‌های دامی با ارز ترجیحی به حدی است که روش فعلی پرداخت این ارز به ارزانی منجر نمی‌شود؛ موضوعی که مورد تایید تیم اقتصادی دولت هم هست.

به عنوان نمونه سیدعلی مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد در سخنرانی خود به مناسبت روز دانشجو در دانشگاه صنعتی شریف اظهار داشت که اگر واردات کالاهای اساسی با ارز آزاد صورت می‌گرفت قیمت آن در بازار به مراتب کمتر از بهایی بود که اکنون این کالاها با وجود تخصیص ارز ۲۸۵۰۰ تومانی دارند.

غلامرضا نوری قزلجه وزیر جهادکشاورزی هم ۱۶ آذر در جمع دانشجویان دانشگاه شهیدبهشتی تصریح کرد که سود سالانه واردکنندگان کالاهای اساسی با ارز ترجیحی چند برابر ثروت دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکاست.

این درحالی‌است که براساس آخرین تخمین مجله معتبر اقتصادی فوربز، آخرین رقم ثروت ترامپ ۶/۱ میلیارددلار است که اگر این رقم را در ۲ ضرب کنیم – یعنی ثروت ۲‌عدد ترامپ! – این رقم به ۱۲/۲ میلیارد دلار می‌رسد، حال آن که کل ارز ترجیحی اختصاص یافته به کالاهای اساسی در هشت ماهه امسال ۹/۷ میلیارددلار بوده است. بدین‌ترتیب واردکنندگان کالاهای اساسی ۱۲۰ درصد کل بودجه ارز ۲۸۵۰۰ تومانی سود کرده اند و قیمت کالاها هم دربازار نه تنها کنترل نشده که کاهش هم یافته است؛ این معادله نشان می‌دهد روش تخصیص این ارز به شدت مشکل دارد.

اکنون که در آستانه ارسال لایحه بودجه ۱۴۰۵ به مجلس هستیم به‌نظر می‌رسد دولت باید در رویه تخصیص ارز ۲۸۵۰۰ تومانی تجدید نظر کرده و با حذف رویه فعلی آن را به انتهای زنجیره تامین؛ یعنی تخصیص مستقیم به مردم انتقال دهد.  با  این وجود به دلیل تعارض منافع گسترده و سودهای هنگفت پنهانی که دراین رویه است کار دولت در قطع ارز ترجیحی دشوار به نظر می رسد.

نهاده های دامی آمد، اما...

دراین‌باره، جواد ابراهیمی مدیرعامل اتحادیه دامداران ایران به خبرنگار اقتصادی اطلاعات گفت: من اخیرا به‌همراه وزیر جهادکشاورزی و معاونان وی به بندر ماهشهر رفته و از نزدیک شاهد تخلیه نهاده‌های دامی وارد شده به کشور از کشتی‌ها بودیم.

وی افزود: تاکنون پنج میلیون تن نهاده دامی واردکشور شده و در حال توزیع است و به‌نظر می‌رسد تا یک هفته آینده این نهاده‌ها به دست دامداران و مرغداران برسد. مشکلی که تا پیش ازاین وجود داشت، بحث بارگیری بود که با  آمدن وزیر جهادکشاورزی وضعیت بهتر شد تاجایی که اکنون روزانه ۱۷۰۰ دستگاه کامیون نهاده به مقاصد مختلف بارگیری می‌شود.

ابراهیمی ادامه داد: تاکنون یک میلیون تن نهاده هم درسامانه بازارگاه بارگذاری شده و کمبودهای موجود به آرامی در حال رفع است اما مشکلی که دراین میان هست، روش تقسیم است که شرکت پشتیبانی اموردام از عهده تقسیم عادلانه نهاده‌ها برنمی‌آید. به عبارت بهتر، با روش تقسیم فعلی، شرکت‌ها و دامداری‌های بزرگ که نقدینگی زیادی هم در اختیار دارند، بلافاصله نهاده‌های عرضه‌شده در بازارگاه را  در حجم‌های بالا می‌خرند و چیزی نصیب واحدهای دامداری روستایی و عشایری نمی‌شود.

مدیرعامل اتحادیه دامداران ایران تصریح کرد: این موضوع باعث اعتراض شده بود که با مذاکرات انجام شده مقرر شد ۲ هزار تن جو  و ۱۴ هزار تن ذرت دامی برای توزیع میان دامداری‌های کوچک عشایری و روستایی دراختیار این اتحادیه قرارگیرد. به علاوه ۲۵‌هزارتن نهاده دامی هم دراختیار اتحادیه عشایری، ۱۰ هزارتن دراختیار اتحادیه دام سبک و ۱۰‌هزارتن هم دراختیار اتحادیه صنعتی همگام قرارگرفت تا توزیع عادلانه و مویرگی شود.

قیمت ها کاهش نخواهد یافت

این مقام صنفی بخش کشاورزی درپاسخ به این که با وجود رفع نسبی مشکل نهاده‌ها آیا در آینده نزدیک شاهد ثبات یا کاهش بهای گوشت، مرغ، شیر ولبنیات دربازار خواهیم بود، گفت: این موضوع به دلایل اقتصادی باعث کاهش قیمت‌ها نخواهدشد. علت اصلی هم این است که وضعیت قیمت‌ها در بازار گوشت ومرغ و لبنیات ناشی از هزینه‌های تولید نیست بلکه ناشی از رشد قیمت ارز است. چرا که دامدار یا مرغدار نهاده‌های تولید را با ارز آزاد تهیه می‌کند.

ابراهیمی ادامه داد: دراین باره نکته‌ای که پنهان مانده این است که صرفا  ۲۰ تا ۲۵ درصد نهاده‌های مصرفی دامداران ومرغداران با ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی تامین می‌شود و آنها بقیه نیازشان را با ارز آزاد تهیه می‌کنند.به عبارت دقیق‌تر،دولت فقط برای برخی نهاده‌ها مانند سویا  و جو و ذرت ؛ تازه فقط برای بخشی از نیاز دام‌ها؛ ارز ترجیحی می‌دهد و لذا تهیه بقیه نهاده‌ها مانند یونجه یا کاه با ارز آزاد انجام می‌شود.

وی توضیح داد: براساس فرمول دولت، روزانه پنج کیلو نهاده به دام‌ها تخصیص می‌یابد حال آن که هردام گوشتی یا شیری به‌طور متوسط روزانه ۳۰ تا ۳۵ کیلو خوراک نیاز دارد که مابه‌التفاوت این دو رقم به قیمت آزاد تهیه می‌شود.  لذا می‌بینیم حتی تامین اخیرنهاده‌ها تاثیری برمعادلات قیمتی بخش دامداری ومرغداری وکاهش قیمت‌هایشان ندارد.

مدیرعامل اتحادیه دامداران ایران راه حل پایدار ثبات و کاهش قیمت گوشت و مرغ و لبنیات وشیر وتخم مرغ راحذف ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی وتغییر تخصیص آن از اول به آخر زنجیره اعلام کرد و گفت: ما دامدارها این ۲۰ درصد ارز ترجیحی را نمی‌خواهیم و پیشنهاد می کنیم دولت باحذف این ارز، تمام نهاده‌ها را به قیمت آزاد دراختیار ما قرارداده ومحصول نهایی را هم به قیمت واقعی تمام شده وبا احتساب سود منطقی از دامدار خریداری کند. سپس با تخصیص همان یارانه ارز ترجیحی به مردم، آن محصولات را به قیمت کنترلی به مردم بفروشد.

ابراهیمی افزود: با این اقدام هم تولید تضمین می‌شود، هم بساط واسطه‌ها و امضاهای طلایی و فساد در مابه‌التفاوت ارز ترجیحی جمع می‌شود، هم مردم گوشت ومرغ وسایر اقلام پروتئینی را به قیمت مناسب دریافت می‌کنند و درنهایت، دولت هم صرفه‌جویی هنگفت ارزی خواهد کرد.