غلامحسین اسلامی‌ فرد - روزنامه اطلاعات:ماهواره ایرانی «طلوع۳» یا «پایا» برای نخستین‌بار روی سکوی مینی‌ ماهواره عملیاتی ساخته شده و مأموریت تصویربرداری با دقت زیر ۵ متر را   آغاز می‌کند.
این ماهواره به همراه «کوثر۲» و «ظفر۲» عصر امروز از پایگاه وستوچنی روسیه پرتاب می‌شود و مجهز به دو سنجنده تصویربرداری سیاه و سفید و رنگی با قدرت تفکیک ۵ متر است که با هوش‌مصنوعی به ۳‌متر می‌رسد.

عملیات ماهواره پایا (طلوع۳) از نظر کیفیت تصاویر، مدت زمان تصویربرداری، وسعت ناحیه تصویربرداری، و نرخ ارسال تصاویر دریافتی به زمین، نسبت به ماهواره‌های پرتاب شده قبلی (که همگی در کلاس نانوماهواره و میکرو ماهواره بوده‌اند) کاملا ارتقا یافته و متمایز است.

با بهره‌گیری از زیرسامانه‌های پیشرانش فضایی (مشابه ماهواره چمران۱)، این ماهواره دارای قابلیت اصلاح و مانور مداری در فضا است که از الزامات ماهواره‌های عملیاتی به شمار می‌رود و عمر مداری حداقل سه سال را برای ماهواره تضمین می‌کند.

بیش از ۸۰ درصد تجهیزات و زیرسامانه‌های این ماهواره بومی بوده و با بهره‌گیری از توانمندی بخش دانش‌بنیان و خصوصی کشور توسعه یافته‌اند.

پرتاب همزمان سه ماهواره «طلوع۳ (پایا)»، «کوثر۲» و «ظفر۲» صرفاً یک رویداد فنی در تقویم فضایی کشور نیست؛ بلکه نشانه‌ای روشن از عبور صنعت فضایی ایران از مرحله آزمون و تجربه به مرحله عملیات و بهره‌برداری است. «طلوع۳» به عنوان نخستین ماهواره‌ای که بر سکوی مینی‌ماهواره عملیاتی طراحی و ساخته شده، حامل پیامی مهم است؛ زیرساخت بومی فضایی ایران به بلوغی نسبی رسیده است.

ماموریت تصویربرداری با دقت زیر ۵ متر ـ ‌و ارتقای آن به ۳ متر با کمک هوش مصنوعی ـ جایگاه «طلوع ۳» را در رده ماهواره‌های کاربردی تعریف می‌کند؛ ماهواره‌ای که می‌تواند در حوزه‌هایی چون پایش محیط‌زیست، مدیریت منابع طبیعی، کشاورزی هوشمند. مدیریت بحران و حتی برنامه‌ریزی شهری نقش‌آفرین باشد. این همان نقطه‌ای است که فناوری فضایی از یک دستاورد نمادین، به ابزار حکمرانی و توسعه تبدیل می‌شود.

پرتاب همزمان «کوثر ۲» و «ظفر ۲» در کنار «طلوع ۳» نیز حائز اهمیت راهبردی است. این همزمانی نشان می‌دهد سیاست فضایی کشور به سمت تشکیل منظومه‌ها و شبکه‌های ماهواره‌ای حرکت کرده است؛ رویکردی که در دنیای امروز، شرط لازم برای رقابت و اثرگذاری واقعی در فضاست. دیگر دوران پرتاب‌های تک ماهواره‌ای صرفاً نمایشی گذشته است.

فناوری‌های توسعه یافته طی فرایند ساخت ماهواره پایا (طلوع۳) منجر به دستیابی به یک سکوی مشترک با قابلیت اطمینان بالا برای ماهواره‌های تصویربرداری دقیق‌تر آتی خواهد شد. 

نکته مهم دیگر، استفاده از سنجنده‌های تصویربرداری سیاه و سفید و رنگی و تلفیق آن با هوش مصنوعی است؛ ترکیبی که نشان می‌دهد صنعت فضایی ایران، هم زمان با سخت‌افزار، به لایه‌های نرم‌افزاری و تحلیل داده نیز توجه کرده است. ارزش واقعی تصاویر ماهواره‌ای، نه فقط در ثبت تصویر، بلکه در تفسیر هوشمند و به موقع آن نهفته است.

در مجموع، پرتاب این سه ماهواره را باید گامی رو به جلو در مسیر استقلال فناورانه و بهره‌برداری علمی از فضا دانست؛ مسیری که اگر با تداوم سرمایه‌گذاری، شفافیت ماموریت‌ها و اتصال واقعی به نیازهای کشور همراه شود، می‌تواند «طلوع» صنعت فضایی ایران را از مدار خبر به مدار زندگی مردم منتقل کند.