محمد داودبیگی خبرنگار اطلاعات نوشت: وسعت ایران و شرایط تابشی کشور به گونه‌ای است که اگر روی این حوزه سرمایه گذاری سنگین صورت بگیرد، حتی می‌توان برق همسایگان را هم تأمین کرد اما امروز، نه‎فقط ایران در جایگاه صادرکننده برق به منطقه و همسایگان نیست بلکه در داخل نیز همچنان نیروگاه‌های مبتنی بر سوخت فسیلی یکه‌تازی می‌کنند و حتی با توجیه افزایش تقاضا در زمان پیک، احداث این نیروگاه‌ها رو به افزایش است.

کارشناس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) در گفتگو با اطلاعات و در پاسخ به این سؤال که ظرفیت ایران برای تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر چقدر است، می‎گوید: ایران با وجود 300 روز آفتابی در بیش از دوسوم سال و متوسط تابش 4.5 تا 5.5 کیلووات ساعت بر مترمربع در روز، به عنوان یکی از کشورهای با پتانسیل بالا در زمینه انرژی خورشیدی شناخته شده است. پتانسیل بادی کشور هم در حدود 40 هزارمگاوات است که 20 هزارمگاوات آن اقتصادی است.

مصطفی ربیعی می افزاید: در صورت تجهیز مساحت بیابانی کشور به سامانه‌های دریافت انرژی خورشید به شرط وجود زیرساخت‌های لازم می‌توان انرژی موردنیاز بخش‌های گسترده‌ای از منطقه خاورمیانه را هم تأمین و زمینه‌ صدور انرژی برق از ایران را فراهم کرد؛ چنان‌که با مطالعات انجام‌شده توسط موسسه DLR آلمان، در مساحتی بیش از 2000 کیلومترمربع، امکان نصب بیش از 60 هزار مگاوات نیروگاه حرارتی خورشیدی وجود دارد و برای ایجاد این 60 هزارمگاوات ظرفیت بسیار ارزشمند، درحدود 30 میلیارد دلار سرمایه مورد نیاز است.

وی یادآور می‌شود: مناطق مرکزی، جنوب و شرق ایران جزو بهترین مناطق از نظر پتانسیل تابش خورشیدی است که شامل بخش‌هایی از استان‌های فارس، خراسان جنوبی، کرمان، سیستان، یزد، اصفهان، سمنان، مرکزی و هرمزگان می شود.

با وجود ظرفیت عظیم تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران، آخرین گزارش سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران نشان می‌دهد تا پایان خردادماه، ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور به ۱۱۹۹.۷۱ مگاوات رسیده و به‌زودی به 1200 مگاوات خواهد رسید که در مقابل ظرفیت تابشی کشور، بسیار ناچیز است!

با این که ایران پتانسیل بالایی برای استفاده از انرژی‌های پاک و به‌خصوص انرژی فوتوولتائیک خورشیدی دارد، اما سرمایه‌گذاری در آن نسبت به کشورهای دیگر دنیا با سرعت بالایی پیش نرفته‌است. 

 به گفته این کارشناس ساتبا، نیروگاه‌های تجدیدپذیر مختلفی در استان‌های ایران احداث شده است که با استفاده از انرژی باد، خورشید، زیست توده و برقابی کوچک به تولید انرژی برق سبز ادامه می‌دهند. اکنون در کشور حدود 1600 مگاوات تولید برق سبز داریم و درحدود 6000 مگاوات قرارداد هم با بخش خصوصی منعقد شده که 1500 مگاوات آن در دست احداث است.

ربیعی می‌گوید: ناترازی برق و گاز طی سال‌های اخیر، صنعتگران را در فصول گرم و سرد سال با چالش جدی مواجه کرده است. وزارت نیرو برای رفع این چالش، با نگاه مشارکت صنایع پرمصرف در احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک، مدل «تهاتر انرژی صنایع (خودتأمین صنایع)» را تعریف و مصوبات مربوطه را ابلاغ کرد. مطابق این مدل سرمایه گذاری، صنایعی که اقدام به احداث نیروگاه تجدیدپذیر در هر نقطه از کشور کنند، به میزان برق تولیدی نیروگاه، انرژی الکتریکی در نقطه مصرف دریافت خواهند کرد. 

وی می افزاید: علاوه بر آن، صنایع می‌توانند به صورت خودتأمین (بدون تزریق به شبکه) هم اقدام به احداث نیروگاه تجدیدپذیر کنند. با وجود این، صنایعی که در نقطه‌ای غیر از محل مصرف، نیروگاه تجدیدپذیر و پاک احداث کنند، با میزان 130 درصد ظرفیت نیروگاه، مشمول برنامه‌های مدیریت مصرف نخواهند شد.

گفتنی است نرخ رشد جهانی انرژی تجدیدپذیر طی یک دهه گذشته از هر منبع انرژی دیگری بالاتر رفته است و طی این مدت، تجدیدپذیرهای مدرن (به جز برقابی و ژئوترمال) با میانگین نرخ رشد سالانه ۱۲.۶ درصد، رشد بسیار سریعی داشته‌اند. 

اتحادیه اروپا هم اخیرا با بازبینی هدفگذاری خود برای سال ۲۰۳۰، مقرر کرد تا سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در مصرف کشورهای عضو طی ۶ سال آینده به ۴۲.۵ درصد برسد، هدفی که پیشتر ۳۲ درصد تعیین شده بود. اکنون، سوئد از این نظر در میان ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا پیشتاز است و نزدیک به دوسوم انرژی مصرفی آن از محل منابع تجدیدپذیر تأمین می‌شود. 

پس از سوئد، فنلاند (۴۷.۹ درصد) و لتونی (۴۳.۳ درصد) در جایگاه دوم و سوم از نظر توسعه تولید و مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر قرار دارند. آلمان هم پیشرو سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی اروپا لقب گرفته است. در اروپا همچنین بزرگترین پارک شناور انرژی خورشیدی در هلند به بهره‌برداری رسید که برای ساخت آن از 73 هزار پنل خورشیدی، 13 هزار ترانسفورماتور و 338 مبدل الکتریکی استفاده شد. این پارک خورشیدی شناور ۳۰ سال کار خواهد کرد و بخش عمدهٔ تجهیزات به‌کاررفته در آن بازیافت‌پذیرند.

 وفور توربین و پنل در اروپا

با وجود این که قاره اروپا در قیاس با ایران، پتانسیل بسیار کمتری در زمینه انرژی تابشی خورشید دارد اما به واسطه مدیریت خوب، امروز اروپایی‌ها از تشعشعات اندک خورشید هم برق تولید می‌کنند و آن را در خدمت اقتصاد خانواده و کشور قرار می‌دهند.

یک شهروند ایرانی مقیم شهر «بِرمن» آلمان به استفاده گسترده از انرژی‌های تجدیدپذیر در این کشور اشاره کرده و به گزارشگر اطلاعات می‌گوید: سقف اغلب خانه‌ها به پنل‌های خورشیدی مجهز است و بخشی از برق منازل از این سامانه‌ها تأمین می‌شود. حتی چراغ خیابان‌ها هم به سامانه‌های خورشیدی مجهز است و شهروندان تا جایی که می‌توانند برق مورد نیازشان را خودشان تولید می‌کنند. همچنین با این که آلمان سرزمین بنز و بی‌ام‌و است اما استفاده از اسکوترهای برقی بین مردم بسیار رواج دارد. با وجود کم بودن روزهای آفتابی در آلمان، در داخل مزارع به وفور توربین بادی و پنل‌های خورشیدی دیده می‌شود. اگر با هواپیما سفر کنید در اقصی‌نقاط کشورهای اروپایی شاهد وفور توربین‌های بادی برای تولید برق خواهید بود.

سمیرا بیگی می‌افزاید: مصرف برق در کشور آلمان بسیار کم است و شهروندان هم کاملا بهینه مصرف می‌کنند. همچنین در منازل نوع مصالح و عایق‌های استفاده‌شده به گونه‌ای است که هدررفت انرژی تقریبا صفر می‌شود و سامانه‌های جلوگیری از پِرت انرژی در منازل و ادارات کاملا فعال است، مثلا با گرم شدن هوای بیرون، درجه شوفاژ در داخل خانه به صورت اتوماتیک کم می‌شود و بالعکس.  

بزرگترین مزرعه بادی فراساحلی جهان در کره جنوبی

در بحبوحه تلاش کشورهای جهان برای درو کردن برق از باد و خورشید، کره جنوبی 43 میلیارد دلار برای ساخت بزرگترین نیروگاه بادی فراساحلی جهان تا سال ۲۰۳۰ اختصاص داد.

 این پروژه برای محدود کردن وابستگی به سوخت‌های فسیلی در چهارمین اقتصاد بزرگ آسیاست که تا سال 2050 برای خنثی کردن کربن، فرصت دارد. این نیروگاه بادی ۸.۲ گیگاوات، معادل انرژی تولیدشده توسط 6 راکتور هسته ای تولید خواهد کرد که تأثیر کاشت ۷۱ میلیون درخت کاج را دارد. 

افتتاح بزرگترین نیروگاه تک‌سایتی جهان در امارات

در اطراف ایران، امارات متحده عربی، پارسال نیروگاه خورشیدی «الظفره» را که یکی از بزرگترین تأسیسات بهره‌برداری از انرژی خورشیدی برای تولید انرژی در جهان محسوب می‌شود افتتاح کرد.

پروژه عظیم نیروگاه خورشیدی الظفره امارات در وسط بیابان و در ۳۰ کیلومتری جنوب پایتخت ابوظبی واقع شده و از آن به عنوان بزرگترین نیروگاه خورشیدی تک‌سایتی در جهان یاد می‌شود.

به گفته مدیران این پروژه، پنل‌های فتوولتائیک که در مساحتی بالغ بر ۲۱ کیلومتر مربع نصب شده‌اند، از ظرفیت تولید دو گیگاوات برق و تأمین انرژی برای ۱۶۰ هزار خانه برخوردارند و به جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه‌ای تا حدود دو میلیون تن در سال کمک می‌کنند که معادل حذف ۸۰۰ هزار خودرو از جاده هاست.