نصرالله پورجوادی گفت: محور فعالیت‌های حسن حبیبی، فرهنگ بود و اگر ایشان در این عرصه نمی‌بود، بی‌گمان فرهنگستان زبان و ادب فارسی، راه‌اندازی و مسیر فعالیت آن هموار نمی‌شد.

به گزارش مهر، چهـارصــدوهشتاد و پنجمین نشست شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی با حضور اعضای پیوسته و وابسته و اعضای هیأت امنای بنیاد فرهنگی امیرکبیر، در دوازدهمین سالگرد درگذشت حسن حبیبی، عضو پیوسته و نخستین رئیس فرهنگستان در محل موزه امیرکبیر برگزار شد.
در آغاز این نشست، غلامعلی حداد عادل با نکوداشت یاد و خاطره زنده‌یاد حبیبی عضو پیوسته و نخستین رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به خدمات و مسئولیت‌های وی در دوران انقلاب و پس‌از آن و نقش ماندگار او در تأسیس فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران، به‌ویژه فرهنگستان زبان و ادب فارسی اشاره کرد.
وی افزود: آقای حبیبی در همه مسئولیت‌هایی که برعهده گرفت، منشأ اثر بود و پرکاری و دوری از افراط و تفریط و جدال و جنجال، منش و روش او بود و به‌دلیل همین روحیه و سجایای خاص بود که توانست از همکاری طیف وسیعی از افراد در طول سی‌وچهار سال خدمت خود بهره‌مند باشد.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: آقای حبیبی از تصویب اساسنامه فرهنگستان و مشارکت در انتخاب اعضای نخست آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی حمایت کرد. تصویب اساسنامه فرهنگستان کاری بود و راه‌اندازی آن کاری دیگر و البته دشوارتر؛ زیرا پیدا کردن جایی برای استقرار و تأمین امکانات و منابع لازم برای راه‌اندازی فرهنگستان‌ها آسان نبود. او با شور و عشقی وصف‌ناپذیر و پشتکاری ستودنی به فرهنگستان هویت بخشید و جایگاه آن را در کشور تثبیت کرد.
حداد عادل یادآور شد: خدمات حبیبی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی شامل راه‌اندازی کتابخانه مرکزی فرهنگستان، گردآوری گویش‌های ایرانی و توجه به زبان و ادب فارسی در شبه‌قاره هند بوده‌است. همچنین اهتمام او به واژه‌گزینی و تشکیل گروهی برای این امر در فرهنگستان، همچنین تدوین دستور خط فارسی با مشارکت اعضای پیوسته فرهنگستان و جمعی از صاحبنظران، از نخستین اقدامات ستودنی‌ای بود که حبیبی به آنها پرداخت. وی به فرهنگستان زبان و ادب فارسی عشق می‌ورزید؛ از آن جهت که به ایران و فرهنگ ایران عشق می‌ورزید و زبان و ادب فارسی را آیینه صیقلی این فرهنگ می‌دانست. هرجا نام ایران در میان بود و پای ایران به میان کشیده می‌شد، حبیبی غیرتمندانه و هوشمندانه وظیفه‌ای را برعهده می‌گرفت.
در این نشست، حسن انوری عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز اظهار کرد: نخستین‌بار با اسم حبیبی در اوایل دهه پنجاه آشنا شدم، به‌عنوان مترجم کتاب «سیر جدالی جامعه‌شناسی» یا چیزی قریب به این مضمون از گورویچ. کتاب را که خواندم دیدم نثر خیلی جالبی دارد و مترجم برای برخی اصطلاحات فرهنگی، معادل‌هایی وضع کرده که خواننده را به خود جلب می‌کند. از جمله آن معادل‌ها که در یادم مانده است، یکی «فرایازانه» بود در برابر «مادحانه» و دیگری «فرویازانه» بود در برابر «غیرمادحانه».
سپس حسین معصومی همدانی، دیگر عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به تحولات پرشمار سیاسی اجتماعی یکصد سال گذشته در ایران، گفت: مسأله مهم این است که در جریان حوادث اجتماعی، فرهنگ چه سرنوشتی پیدا می‌کند؟ حضور افرادی مانند حبیبی در بطن تحولات سیاسی توانست هم به تأسیس فرهنگستان و شکل‌گیری آن کمک اساسی کند و هم آن را از تلاطم‌های سیاسی دور نگه دارد. حبیبی انسانی صاحب‌فضیلت و پرهیزکار به تمام معنی بود که پایی در سیاست داشت و پایی در فرهنگ و چنین افرادی بسیار کمیاب و مغتنمند.
در ادامه این نشست، ژاله آموزگار عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، بیان کرد: حبیبی به ایران عشق می‌ورزید. کاش همه سیاستمداران ما مانند حبیبی ایران را دوست داشته باشند. البته دوست داشتن ایران کافی نیست، شناخت ایران کافی است. حبیبی ایران را می‌شناخت و به آن علاقه‌مند بود. در کنار فعالیت‌های سیاسی، برجسته‌ترین ویژگی او ایران‌دوستی بود و اگر توانست منشأ خدماتی باشد، به دلیل همین ایران‌دوستی بود. ما پس از حبیبی کمتر سیاستمداری داشته‌ایم که عشق به ایران در وجودش موج بزند و شکوفا باشد.
وی افزود: ایران‌شناسی با زبان فارسی گره خورده و حبیبی هم به ایران‌شناسی خدمت کرد، هم به زبان فارسی. او چنان به ایران مهر می‌ورزید که هر بار واژه ایران را بر زبان می‌آورد، اشک در چشمان او حلقه می‌بست. در پاریس، حبیبی به‌اندازه‌ای خوشنام و متواضع بود که حتی مخالفان فکری او هم به وی احترام می‌گذاشتند. شخصاً شاهد بودم چه شخصیت دوست‌داشتنی و روح سالمی داشت؛ طوری‌که موافقان و مخالفان همه با دیده احترام و محبت به او می‌نگریستند.
نصرالله پورجوادی، عضو پیوسته فرهنگستان نیز با اشاره به نقش حبیبی در تحولات فرهنگی پس از انقلاب، گفت: محور فعالیت‌های حبیبی، فرهنگ بود و اگر ایشان در این عرصه نمی‌بود، بی‌گمان فرهنگستان زبان و ادب فارسی، راه‌اندازی و مسیر فعالیت آن هموار نمی‌شد.
فتح‌الله مجتبایی عضو پیوسته و محمدرضا ترکی و محمدرضا نصیری، اعضای وابسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و حمید میرزاده، عضو هیأت امنای بنیاد فرهنگی امیرکبیر نیز به بیان خدمات و تجلیل از جایگاه فرهنگی حسن حبیبی پرداختند .
در پایان این نشست، فریده رهیده، همسر حبیبی و عضو هیأت امنای بنیاد فرهنگی امیرکبیر از حضور اعضای فرهنگستان و برگزاری نشست شورا به یاد حبیبی تقدیر کرد.
پیش‌از این نشست، اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی از بنیاد فرهنگی امیرکبیر بازدید کردند. این بنیاد در سال ۱۳۷۶توسط حسن حبیبی تأسیس شد و دو بخش کتابخانه و گنجینه (مجموعه هنرهای سنتی و دستی، مجموعه‌های تمبر، سکه و مدال) دارد. بخشی از این گنجینه، هدایایی است که زنده‌یاد حسن حبیبی در دوران تصدی معاونت اول ریاست‌جمهوری از دولتمردان کشورهای دیگر دریافت کرده‌بود.