* سعید فتوحی
چندی پیش خبر بالا مبنی بر درگیری میان نیروهای یگان حفاظت تخت جمشید و سوداگران عتیقه منتشر شد، رخدادی که در پی آن یکی از نیروهای یگان حفاظت مجروح شد.
معاون میراث فرهنگی استان فارس در گفتوگو با ایسنا اعلام کرد که تحرکات قبلی قاچاقچیان تحت پیگیری بوده و نیروهای یگان حفاظت در کمین این افراد بودند.
اما پرسش جدی این است که چرا با وجود این آگاهی، اقدامات پیشگیرانه مؤثری برای جلوگیری از حفاری و تخریب کتیبههای تاریخی صورت نگرفت؟
سوداگران به دنبال چه بودند و کتیبه در نتیجه این اقدام مخرب چه آسیبهایی دیده است؟
در پاسخ به این پرسشها، ابوالحسن اتابکی، دکتری تاریخ، به میراثباشی گفت: سوداگران عتیقه در فاصله حدود ۱۰۰ متری غرب این کتیبه از دوره ساسانی، با حفر گودالی عمیق، مدتها حفاری غیرمجاز انجام داده و به شدت به سنگنوشته آسیب رساندهاند. با این حال، میراث فرهنگی فارس هیچ اطلاعرسانی درباره میزان تخریب کتیبه انجام نداد و تنها به اعلام دستگیری قاچاقچیان و آسیب دیدن یکی از نیروهای حفاظت اکتفا
کرد.
به گزارش میراثباشی این کتیبه که نزدیک به ۹۰ سال پیش توسط باستانشناس آلمانی، امیل هرتسفلد، قالبگیری و ترجمه شده، نه در حریم تخت جمشید بلکه در حریم نقش رستم به حاجیآباد واقع شده و کتیبهای گورستانی است که همراه با دخمکی کنارش، مربوط به اواخر دوره ساسانی است.
ترجمه این کتیبه چنین است:
این دخمک / پورگ / پسر آدور روشن / برای روان خویش / فرمود کردن / او را بهشت بهرش / باد
وی ادامه داد: میراث فرهنگی فارس در طول این سالها هیچ تلاشی برای حفاظت این اثر نکرده و پس از تخریب نیز به طور عامدانه یا غیرعامدانه از اطلاعرسانی درباره میزان آسیب وارده خودداری کرده است.
اتابکی با انتقاد از عملکرد اداره کل میراث فرهنگی فارس در حفاظت از آثار این محوطه تاریخی گفت: «ما بارها درباره حفاظت از کتیبههای نویافته دوره ساسانی در حومه تخت جمشید و نقش رستم، که طی چند سال اخیر کشف کردهایم (حدود سی کتیبه نویافته)، با مسئولان میراث فرهنگی فارس و مجموعه تخت جمشید مکاتبه و نامهنگاری کردیم، اما متأسفانه نه تنها هیچ اهمیتی داده نشد، بلکه برای یک یا دو سنگنوشته که دیگران در اختیار ایشان قرار دادهاند، دوربینهای صدا و سیما را به همراه آوردند و با ایجاد فضایی تبلیغاتی، مکان و جایگاه این کتیبهها را در اختیار سوداگران عتیقه گذاشتند که نتیجه آن تخریب گستردهتر میراث فرهنگی هزارساله این مرز و بوم است.»
اتابکی همچنین کمبود نیرو و حقوق پایین میراثبانان یگان حفاظت تخت جمشید را از عوامل مهم این معضلات دانست و گفت: «من از نزدیک شاهد تلاش سخت این نیروها در شرایط سخت آب و هوایی بودهام.»
او افزود: «چرا حفاظت از میراث فرهنگی یک ملت مورد بیتوجهی قرار میگیرد؟ چرا اخبار شفاف در اختیار رسانهها قرار نمیگیرد و هیچ فردی پاسخگو نیست؟ آیا تنها مجازات خاطیان کافی است تا جلوی این تخریبها گرفته شود؟»
این باستانشناس بر ضرورت مرمت فوری این کتیبه و افزایش آگاهی عمومی تأکید کرد و گفت: «نصب تابلوهای راهنما، کشیدن فنس و استفاده از دوربینهای مداربسته میتواند از تکرار چنین حوادث تلخ جلوگیری کند.»
سرقت نسخ خطی وارزشمند موزه شاه نعمت الله ولی
دادستان عمومی و انقلاب ماهان از سرقت چند نسخه قرآن خطی و چند سکه تاریخی از موزه شاه نعمت الله ولی خبر داد و گفت: این رخداد روز پنجشنبه ۲۵اردیبهشت ماه اتفاق افتاده و دستورات قضائی لازم به منظور شناسایی و دستگیری عامل یا عاملان آن نیز صادر شده است.
سینا بنی اسد در تشریح این خبر افزود: پرونده قضائی به منظور پیگیری این سرقت تشکیل شده و به شکلی ویژه و اولویت دار در دستگاه قضائی و مراجع انتظامی و اطلاعاتی در دست پیگیری قرار دارد.
وی ضمن تاکید بر این مطلب که در این پرونده تاکنون مدیر مجموعه ودو نگهبان بازداشت شدهاند، اظهارداشت: فیلم های دوربین های مداربسته نیز در دست بررسی تخصصی قرار دارد و براساس بررسی های اولیه، چهره عامل اصلی سرقت شناسایی شده اما تاکنون هویت وی مشخص نشده و این فرد دستگیر نیز نشده است.
دادستان عمومی و انقلاب ماهان ضمن اشاره به این مطلب که به رغم برخی مطالب مطرح شده درباره تخریب بخش هایی از بنای این موزه؛ تاکید میشود که هیچ خسارتی به ساختمان، اقلام و ابنیه موزه وارد نشده است؛ تصریح کرد: طی روز جاری نمایندگان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان در این محل حاضر شده و تعداد دقیق نسخ خطی و اموال سرقت شده و ارزش آنها را بررسی و اعلام خواهند
کرد.
بنی اسد، نبود و نقص عملکردی تجهیزات نظارتی در این مجموعه را یکی از دلایل بروز این سرقت ذکر کرد و ادامه داد: شناسایی و دستگیری عامل یا عاملان این سرقت و بازگرداندن این آثار تاریخی و ارزشمند به موزه، اولویت اول دادستانی ماهان در رسیدگی به این پرونده است.
این مقام قضایی خاطرنشان کرد: در این رابطه هرگونه قصور و کوتاهی سازمان های متولی در حفظ و حراست از این مجموعه نفیس و ارزشمند نیز مورد توجه خواهد بود و در این رابطه علیه سازمانهای متولی مقصر اعلام جرم خواهد شد./کرمان نو
شما چه نظری دارید؟