استاد حسین انصاریان
نویسنده، مترجم، خطیب
«مناجات خَمْسَعَشَر» مجموعه دعاهای پانزدهگانه از امام سجاد(ع) است که شیخ حرّ عاملی، علامه محمدباقر مجلسی و محدث قمی در کتابهایی همچون «الصحیفۀ السجادیۀ الثانیه»، «بحارالانوار» و «مفاتیح الجنان» آورده اند. محور این مناجات مباحث اخلاقی و عرفانی از زبان شخصیتی ممتاز در معارف اسلامی است؛ از این روست که مرحوم محمدتقی مجلسی پدر علامه مجلسی میگوید: «شایسته است سالک الی الله بر خواندن مناجات خمس عشر مداومت کند.» بعضی از شاگردان سیدعلی طباطبایی ـ صاحب ریاض ـ از وی نقل کرده اند که: «من چندین سال است که بر قرائت این مناجات مداومت دارم و بر اثر قرائت آنها، خداوند بر دلم انوار حکمت، معرفت و محبت را تابانده است و من این مناجاتها را در استجابت دعا تجربه نمودهام...»
ترتیب کنونی این مناجاتها چنین است: مناجات اول: راز و نیاز توبهکنندگان، دعای شاکیان، مناجات ترسیدگان، نیایش امیدواران، دعای دلدادگان، راز و نیاز شاکران؛ هفتم: مناجات فرمانبران خدا، نیایش ارادتمندان، راز و نیاز شیفتگان، دعای توسلجویان، نیایش نیازمندان، راز و نیاز عارفان، دعای ذاکران، راز و نیاز پناهجویان، دعای پارسایان. آنچه در پی می آید، ترجمه یکی از آنهاست که تا حدودی بازتاب دهندة متن اصلی است:
نیایش عارفان
معبودم، زبانها از ادای ثنایت آنچنانکه شایسته عظمت توست، کوتاه است؛ و خرَدها از درک ژرفای جمالت ناتوان است؛ و دیدهها از تماشای بزرگیهای ذاتت درمانده است. برای انسانها راهی بهسوی شناساییات جز ناتوانی از شناختت قرار نداده ای.
معبودم، ما را از کسانی قرار ده که شاخسارهای اشتیاق به سویت در بوستانهای سینه شان استوار و پابرجا شده است و سوز عشقت در کانون دلشان برافروخته است؛ از این روی به آشیانة اندیشههای والا جای می گیرند و در گلستان قرب و مکاشفهات خوش می گذرانند و از حوضهای محبّتت با جام ملاطفت مینوشند و در کنار نهرهای حسننیّت و خیرخواهیات وارد میشوند،
درحالیکه پرده از دیدگانشان برداشته شده و تاریکی دودلی از باور و درونشان دور گشته و خلجان شک از دل و باطنشان بیرون رفته و سینه شان با تحقّق معرفت، گشوده شده و همّتشان برای پیشی گرفتن در میدان خوشبختی بر اثر زهد، بلندی گرفته است و نوشیدنشان در چشمه زلال کردار، گوارا شده و باطنشان در مجلس اُنس، پاکیزه گشته است و راهشان در جای ترسناک، ایمنی یافته و جانشان با رجوع به رب الارباب، اطمینان یافته است؛و روحشان به نیکبختی و رستگاری، یقین یافته و دیدگانشان با نظر به محبوبشان، روشنی گرفته است و آرامش آنان با دریافت خواهش و رسیدن به آرزو، استقرار یافته است و تجارتشان در فروش دنیا به آخرت سودبخش بوده است.
خدایا، چه لذتبخش است در دلها خاطرات الهام گرفته از یادت و چقدر شیرین است پویش بهسوی تو با مَرکب اندیشهها در راههای غیب و طعم عشقت چه خوش است و شربت مقام قربت چقدر گواراست!
پس ما را از راندن و دور کردن پناه بخش؛ و از ویژهترین عارفانت و شایستهترین بندگانت و راستگوترین فرمانبرانت و خالصترین پرستندگانت قرار ده، ای بزرگ، ای باشکوه، ای مهماننواز،ای رساننده به مطلوب، ای به رحمت و احسانت و به مهربانیات ای مهربانترین مهربانان.
شما چه نظری دارید؟