رئیس مرکز پژوهش های مجلس با بیان اینکه متولی بخش آب کشور بر حدود ۳۲ درصد از آب شبکه توزیع، مدیریت ندارد، گفت: غلبه بر بحران آب دست یافتنی است و نیاز است راهکارهای کارشناسی با پشتوانه عزم ملی، اراده سیاسی و همراهی مردمی اجرا شود.
به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهشهای مجلس، بابک نگاهداری با اشاره به شرایط به وجود آمده در زمینه آب ، توضیح داد: به دلیل تداوم شرایط خشکسالی و کاهش بیش از ۴۲درصدی بارشهای کل کشور نسبت به میانگین بارش بلندمدت تا همین موقع از سال آبی، شرایط کمآبی کمسابقهای حکمفرما شده است.
وی ادامه داد: اکنون کلانشهرها که سهم قابل توجهی از منابع آب شرب آنها وابسته به سدها ست، با شرایط تنش مواجه شده اند و با افزایش دمای هوا زمزمههای تشدید تنش آب شرب و حتی وقوع شرایط قطع آب بیشتر شنیده میشود.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس ادامه داد: بر اساس استانداردهای شناخته شده جهانی، میزان آب قابل برنامهریزی معادل ۴۰درصد آب تجدیدپذیر در نظر گرفته میشود تا ضمن تابآوری در مقابل شرایط جدی ناشی از خشکسالی، به حفظ اکوسیستم و توسعه پایدار بر مینای توان اکولوژیک کمک شود .
نگاهداری با بیان اینکه اکنون میزان آب تجدیدپذیر کشور حدود ۱۰۳میلیارد مترمکعب است که تقریبا نسبت به دهه ۷۰، بیش از ۳۰درصد کاهش داشته است، اظهارداشت : علیرغم کاهش منابع آب تجدیدپذیر، میزان مصارف نه فقط کمتر نشده بلکه افزایش داشته است به گونهای که بر اساس آمار میزان مصارف در سال ۱۳۹۹حدود ۹۲میلیارد مترمکعب بوده است. در واقع حدود ۷۵تا ۸۰درصد منابع آب تجدیدپذیر کشور اکنون مصرف میشود که این میزان دو برابر شاخصهای بینالمللی تعریف شده و استاندارد است.
تغییر اقلیم بحران آب را تشدید می کند
وی با بیان اینکه تغییر اقلیم یکی از عوامل اصلی تشدید بحران منابع آب در ایران است، گفت: در سالهای اخیر، همزمان با کاهش میزان بارندگی و افزایش متوسط دما، جریانهای سطحی هم به صورت قابل ملاحظهای افت کرده که این کاهش نه فقط ناشی از خشکسالی و تغییرات اقلیمی، بلکه بهدلیل برداشتهای بیرویه هم بوده است. این روند براساس آمار ارائه شده از سوی وزارت نیرو، منجر به کسری ۱۵۰میلیارد مترمکعبی در منابع آب زیرزمینی شده است که حدود یکچهارم کل ذخایر استاتیک کشور را شامل میشود.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس با بیان اینکه واقعیت تغییر اقلیم و خشکسالیهای پی در پی در کشور به همراه حکمرانی نامطلوب در این بخش منجر به وقوع شرایط بحرانی کنونی شده است، توضیح داد: مرکز پژوهشهای مجلس بارها در گزارشهای کارشناسی هشدار داده بود که ادامه سیاستهای فعلی بدون اصلاحات اساسی، کشور را با بحرانهای زیستمحیطی، اقتصادی و اجتماعی گستردهتری مواجه خواهد کرد و بر ضرورت بازنگری در راهبردهای مدیریت منابع آب همواره تأکید کرده است.
نگاهداری همچنین یادآور شد: از بین سه مصرف کننده اصلی منابع آب، بخش شرب و بهداشت مهمترین بخش است که عمدتاً از طریق منابع آب سطحی و زیرزمینی تأمین و سهم اندکی از آن هم با صرف هزینه بیشتر، از طریق منابع نامتعارف و با شیرینسازی آب شور تأمین میشود.
وی ادامه داد: خدمات شبکه توزیع آب شرب شهری بیش از ۹۹.۹درصد از مشترکین بخش شهری را پوشش می دهد و از این منظر، ایران از کشورهای پیشرو محسوب میشود. میزان مصارف بخش شرب که از طریق شرکتهای آب و فاضلاب توزیع میشود، سالانه حدود ۹.۲میلیارد مترمکعب است، اما از این میزان، ۱۵.۱درصد به دلیل تلفات واقعی یا همان نشت آب از شبکه توزیع و انتقال هدر میرود. علاوهبراین، تلفات ظاهری یا همان برداشتهای غیرمجاز از شبکه هم ۱۵.۵درصدبوده و سهم اندکی معادل ۱.۳درصد هم مربوط به مصارف مجاز بدون درآمد است که بنابر تکالیف قانونی، تعرفه آنها صفر لحاظ میشود؛بنابراین متولی بخش آب کشور بر حدود ۳۲درصد از آب شبکه توزیع، مدیریت ندارد. اگرچه امکان صفر شدن این عدد ناممکن است، اما به هر میزان کاستن از سهم آب به حساب نیامده، اطمینان نسبت به تأمین پایدار آب شرب را بیشتر میکند.
سیاستگذاری آب؛ نیازمند بازنگری جدی
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس سیاستگذاری و اقدامات سازهای در بخش آب را نیازمند بازنگری جدی دانست و گفت: بررسی عملکرد بسیاری از سدهای در دست بهرهبرداری در کشور، حاکی از آن است که این سدها در تمام طول دوره بهرهبرداری با مشکل عملکرد و خالی بودن مخازن روبرو بودهاند .
نگاهداری با بیان اینکه اگرچه ساخت سدها میتواند اثرات ارزشمندی برای حفظ و توسعه منابع آبی کشور داشته باشد اما این امر نیازمند رعایت ملاحظات فنی و کارشناسی و در نظر گرفتن واقعیتهای اقلیمی کشور است، افزود: با وجود این امر، همچنان طرحهای عمرانی زیادی از بخش آب مربوط به سدسازی است که این مساله قابل بحث و نیازمند تجدیدنظر جدی است. طرحهایی که بعضاً زمان شروع مطالعات آنها مربوط به دورهای است که وضع منابع آب کشور با شرایط کنونی تفاوت چشمگیری داشته و ابعاد بحران به گستردگی وضع کنونی نبوده است.
وی با بیان اینکه مسائل و مناقشات آبی و به طور کلی بحران آب دارای سه بعد اقلیمی، اجتماعی-اقتصادی و سیاستی است، اضافه کرد: از منظر اقلیمی، کشور با کاهش بارش و افزایش دما به ویژه در دو دهه اخیر مواجه بوده و پیامدهای تغییرات اقلیمی بیشتر بروز کرده است. با این وجود سیاستگذاری بخش آب کشور و هدفگذاریهای کلان صورت گرفته بعضاً به معضلات بخش آب دامن زده یا آنها را تشدید کرده است. از طرفی به دلیل درهمتنیدگی موضوعات و مسائل آب با بافتار و ساختار اجتماعی و اقتصادی کشور، راهحلهای مسائل لزوماً دارای ابعاد فنی نیست و راههای برونرفت را نباید صرفاً درونبخشی جستجو کرد.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس گفت: مرکز پژوهشها در کنار سابقه طولانی در پرداختن به ابعاد تخصصی مباحث آب و تشریح روندها و اثرات برنامهریزیهای کلان بخش آب برای سیاستگذاران کشور، به ابعاد فرابخشی موضوع هم ورود کرده است؛ زیرا بدون مشارکت جمعی همه گروداران آب، راهکارهای ارائه شده ناقص خواهد ماند. در همین زمینه، با راهبری و ابتکار مرکز پژوهشها، برای نخستین بار اولین بیانیه سیاستی مشترک از سوی کنسرسیوم و شبکه مراکز پژوهشی راهبردی نهادهای حاکمیتی کشور در موضوع حکمرانی آب تدوین و ارائه شد. در آن بیانیه، امنیت آبی به عنوان یکی ارکان امنیت ملی و حتی پیشنیاز امنیت غذایی، معرفی شده است.
وی ادامه داد: عملیاتی شدن تصمیمات در زمینه رفع بحران آب و غلبه بر تنشهای ناشی از کمآبی در کشور نیازمند عزمی ملی، اراده سیاسی و همراهی مردمی است.
استاندار: ۶۲ درصد تهرانی ها تا ۲ برابر الگو ،مصرف آب دارند
استاندار تهران هم صبح دیروز در یک برنامه تلویزیونی با موضوع «آب، چالشها و راهکارها»با بیان اینکه پروژه انتقال آب از خارج از حوضه آبریز به غرب استان ۹۰درصد پیشرفت فیزیکی دارد، افزود: تا چند هفته آینده بهره برداری ازفاز نخست این پروژه آغاز میشود.
محمدصادق معتمدیان بابیان این که یکی از اصلیترین برنامههای ما، انتقال آب از خارج از حوضه آبریز به غرب استان تهران است ادامه داد: این پروژه با مشارکت قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا در حال اجراست که ۹۰ درصد پیشرفت داشته است و روزانه بیش از ۷۰۰متر لولهگذاری با لولههایی به قطر دو متر انجام میشود. با بهرهبرداری از فاز اول این پروژه ماهانه هفت میلیون مترمکعب آب به غرب استان منتقل خواهد شد و فاز دوم پروژه هم اواخر مهر انجام می شود که سالانه ۱۶۰میلیون مترمکعب آب پایتخت راتأمین خواهد کرد.
وی در توضیح پروژه های دیگر هم اعلام کرد: در شرق تهران هم امکان تأمین آب فراهم شده است و در حال برنامهریزی هستیم. همچنین پروژه رینگ آبرسانی قمر بنیهاشم به طول ۱۷۰کیلومتر به منظور تعادلبخشی و بهینهسازی مصرف آب در حال اجراست که ۱۵۰ کیلومتر آن انجام شده و ۲۰ کیلومتر در شمال تهران باقی مانده است.
استاندار تهران در ادامه با تاکید بر اینکه در شرایط فعلی، صرفهجویی میتواند بسیار مؤثرتر از انتقال آب باشد، افزود: دو پروژه انتقال آب نیاز به سرمایهگذاری سنگین دارند تا ۳۰۰میلیون متر مکعب آب به تهران برسانند، در حالی که با فرهنگسازی مصرف درست، میتوان به صرفهجویی ۳۲۰میلیون متر مکعبی دست یافت.
معتمدیان سپس به تشریح آخرین وضع منابع آبی استان و برنامههای مدیریت بحران پرداخت و گفت: امسال پنجمین سال خشکسالی است که در تهران طی ۶۰سال اخیر تجربه میکنیم و برای اولین بار، تهران وارد دوره ای پنجساله از خشکسالی متوالی شده است؛ خشکسالی ای که فقط مختص ایران نیست و مساله آب به عنوان یک چالش جهانی مطرح است.
وی در تشریح وضع منابع آبی استان تهران توضیح داد: بر اساس آمارهای موجود، از ابتدای سال آبی جاری که از مهر سال گذشته آغاز شده است، شاهد کمترین میزان بارندگی در قرن اخیر بودهایم. حتی بارش برف در خرداد که به طور معمول بیسابقه است، نشان از تغییر رفتار طبیعت دارد. این تغییرات ناشی از دخالتهای انسانی و افزایش دمای هواست که از عوامل اصلی بحران محسوب میشود.
استاندار تهران با بیان اینکه اگر دما از ۳۹درجه بالاتر رود، افزایش هر یک درجه دما موجب افزایش پنج درصدی مصرف آب میشود، افزود: در استان تهران، هر درجه افزایش دما معادل ۲۵۰مگاوات افزایش مصرف برق هم خواهد بود که فشار زیادی به شبکه وارد میکند. اکنون، افزایش مصرف، کمبود بارندگی و تخلیه سفرههای آب زیرزمینی شرایط ویژهای را
بهوجود آورده است.
۶۲درصد تهران ها ، ۲ برابرالگو آب مصرف میکنند
معتمدیان با اشاره به الگوی استاندارد مصرف آب، گفت: الگوی مصرف آب برای هر فرد ۱۳۰لیتر در روز است اما در استان تهران متاسفانه ۶۲درصد مردم تا ۲۶۰لیتر و هفت درصد مردم مصرفی فراتر از دو برابر دارند. از طرفی ۳۱درصد مردم الگوی مصرف را رعایت میکنند که جای تقدیر دارد.
وی از رسانهها، متخصصان و کارشناسان خواست تا در فرهنگسازی برای مدیریت مصرف نقش فعالتری ایفا کنند و گفت: مردم میتوانند با مراجعه به شرکتهای طرف قرارداد آبفا، نسبت به اصلاح تجهیزات پرمصرف اقدام کنند. این تغییرات بدون دریافت وجه انجام و هزینه آن به صورت اقساط ۱۲ماهه پرداخت خواهد شد.
استاندار تهران با بیان اینکه برنامه قطعی آب درپایتخت نداریم گفت: فقط افت فشار در حال اعمال است که ساختمانهایی که دارای مخزن و پمپ باشند مشکل قطع یا نوسان فشار آب نخواهند داشت، لذا لازم است همه آپارتمانها به مخزن و پمپ مجهز شوند. البته حدود ۸۰درصد از آپارتمانهای تهران دارای مخزن و پمپ هستند.
استاندار تهران در پایان از مردم خواست تا در روزهای پیک گرما حداکثر همکاری را در مدیریت مصرف آب و برق داشته باشند و گفت: هدف ما این است که با حداقل آسیب از این بحران عبور کنیم. از مردم عزیز بابت فشارهای این روزها پوزش میطلبیم و قدردان صبوری آنها هستیم.
شما چه نظری دارید؟