تعاونی صرفا یک مدل اقتصادی نیست، بلکه فلسفه عمل است. با تعاونی میتوانیم خلق ثروت کنیم اما نه به قیمت نابود کردن دیگران، میتوانیم رشد کنیم اما نه با رقابت ناسالم و مخرب و میتوانیم به رفاه اعضا و اقشار مختلف مردم کمک کنیم، بدون آنکه از رانت استفاده کنیم و ثروت و داراییهای کشور را به تاراج ببریم.
دومیــن همایــش بیـنالمللــی اقتصــاد تعاونـی با هـدف تبییـن جایگاه بخش تعاون در توسعه اقتصادی و ترویج مردمیسازی اقتصاد، در مرکز همایشهای بینالمللی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران برگزار شد. در این همایش احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی، بهمن عبدالهی، رئیس اتاق تعاون ایران و آریل گوارکو، رییس اتحادیه جهانی تعاون به ایراد سخنرانی پرداختند. همچنین علی بابایی کارنامی و سید شمسالدین حسینی، روسای کمیسیونهای اقتصادی و اجتماعی مجلس شورای اسلامی، علی آقامحمدی، مدیر گروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری، استفان پریزنر، سفیر سازمان ملل در ایران و جمعی از کارشناسان و نمایندگان بخش تعاون داخلی و بینالمللی نیز نظرات خود را در مورد اقتصاد تعاون و اهمیت آن بیان کردند. این همایش به مناسبت نامگذاری سال ۲۰۲۵ میلادی با عنوان «سال جهانی تعاون» از سوی سازمان ملل متحد، با شعار «تعاونیها دنیای بهتری میسازند» با همکاری اتاق تعاون ایران، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، دفتر سازمان ملل متحد در تهران و اتحادیه بینالمللی تعاون(ICA) برگزار شد. سخنرانان از زوایای مختلف به موضوع اقتصاد و تعاون پرداختند و بهطور ویژه به نقشآفرینی تعاونی در ایجاد و توسعه سرمایه اجتماعی تأکید کردند. همچنین تعاونیها بهعنوان راهکار عدالتمحور در اقتصاد مورد توجه قرار گرفتند.
تعاون، مقابله با جنگ و فقر
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در همایش اقتصاد تعاون با اشاره به حکایت «کبوتران گرفتار در دام» گفت: با نیروی همبستگی، دام جنگ و فقر و مشکلات بشری را از جا درآوریم.
احمد میدری ادامه داد: بشر در مخمصه بزرگی گرفتار شده است. قدرتهای جهانی مانند دوران پیش از جنگ جهانی اول به سمت رفتارهای قرن نوزدهم بازگشته و وحشیانه، زنان، کودکان و مردم بیپناه را در غزه و دیگر نقاط جهان، قتلعام میکنند. استعمار بیرحم دوباره زنده شده و آتش جنگهایی که در خاورمیانه افروخته است، دیر یا زود دامن همه جهان و حتی قدرتهای بزرگ را خواهد گرفت.
وی افزود: آزادی هر فرد در گرو آزادی دیگری است و تلاشهای فردی به تنهایی کارساز نیست. تنها با اقدامات هماهنگ جمعی میتوان دنیا را به سوی آینده بهتر هدایت کرد.
قدرت اصلی در شکلگیری تعاونیهاست و باید سرمایه، اندیشه و ظرفیتهای خود را در یک عمل هماهنگ تجمیع کنیم تا بتوانیم از دام مشکلات جهانی رها شویم.
موتور محرکه
تعاونیها با تجمیع نیروی کار و سرمایه میتوانند موتور محرک اقتصاد روستایی باشند. غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی به نقش تعاونیهای روستایی در ایجاد امنیت غذایی اشاره کرد و گفت: تعاونیهای تولید، قابلیت جلب مشارکت مردم محلی را دارند و بدون این مشارکت، امکان رسیدن به امنیت غذایی پایدار برای کشور میسر نیست. حمایت دولت برای توسعه تعاونیها و رفع محدودیتها میتواند آرزوی سهم ۲۵ درصدی این بخش در اقتصاد کشور را عملی کند.
او به ریشه طولانی تعاونی در جوامع روستایی و کشاورزی ایران اشاره کرد و آن را یک سنت کهن دانست. وی نسقهای زراعی، برنامههای لایروبی قناتها و دامداری جمعی را بهعنوان نمونههایی از توجه تاریخی ایرانیان به تعاون نام برد.
وزیر جهادکشاورزی گفت: بخش کشاورزی سالانه بیش از ۱۳۰ میلیون تن محصولات کشاورزی و دامی تولید و بیش از ۸.۵ میلیارد دلار صادرات دارد. تعاونیهای روستایی با گستردگی خود، نقشی بسیار مؤثر در این تولید دارند. آنها عامل ارتقای بهرهوری، کاهش واسطهگری، تقویت زنجیره ارزش و افزایش درآمد کشاورزان هستند. وجود بیش از هشت هزار تعاونی روستایی و کشاورزی با هشت میلیون و ۲۰۰ هزار عضو، بخشی از زنجیره تعاونی کشور است. با این حال، توسعه این بخش با موانعی چون محدودیت دسترسی به تسهیلات مالی، دخالتهای غیرضروری دولت، کمبود آموزش و هماهنگی ناکافی نهادها روبهروست.
اعلامیه صلح مثبت
آریل گوارکو، رئیس آرژانتینی اتحادیه جهانی تعاون (ICA) در همایش تهران، تعاون را بستر و زمینهساز صلح واقعی دانست و گفت: تعاون همان نام دیگر صلح است و این باور در «اعلامیه صلح مثبت» سال ۲۰۱۹ اتحادیه تعاون به ثبت رسیده است.
وی همکاری تعاونیها را عامل ایجاد اعتماد، ترویج گفتگو و حذف خشونت دانست و افزود: جنبش تعاون ثابت کرده که میتواند توسعه اقتصادی را همراه با عدالت اجتماعی، محقق و دموکراسی اقتصادی را حفظ کند و الگویی عملی برای جهانی پایدار ارائه دهد.
گوارکو با اشاره به ۱۳۰ سال فعالیت اتحادیه بینالمللی تعاون توضیح داد: اتحادیه جهانی تعاون میان فرهنگها، ادیان و ملتها پل زده و ایران در این مسیر نقش مهمی ایفا کرده، به طوری که تعهد تعاونیهای ایران به اصول تعاون هم در داخل و هم در سطح بینالمللی مشهود است.
وی با اشاره به انتخاب «بهمن عبداللهی» برای عضویت در هیأت مدیره اتحادیه جهانی تعاون، گفت: این انتخاب، صدای جنبش تعاونی ایران را در بالاترین سطح جهانی، شنیدنیتر و تصمیمات بینالمللی را غنیتر کرده است.
گوارکو همچنین به نمونههای متعدد فعالیت تعاونیها در ایران اشاره کرد و نمونه هایی از «شمول اجتماعی و توانمندسازی زنان» را الهامبخش کل جنبش جهانی تعاون دانست.
وی با اشاره به نقش تعاونیها در دوران همهگیری کووید-۱۹ گفت: این سازمانها توانستند تولید را حفظ و از اشتغال دفاع کنند.
گوارکو با بیان این که «ما در دورانی سرشار از فرصتهای بزرگ زندگی میکنیم»، تأکید کرد: تعاون، پاسخهای عملی برای قرن بیست و یکم دارد و ایران روزبهروز نقش پررنگتری در این جنبش جهانی خواهد داشت.
گردش مالی ۲۶۰۰ میلیارد دلاری
بهمن عبداللهی، رئیس اتاق تعاون ایران که عضو هیأت مدیره اتحادیه جهانی تعاون است، دیگر سخنران همایش اقتصاد تعاونی بود. او از گردش مالی ۲۶۰۰ میلیارد دلاری تعاونیها در جهان خبر داد و با اشاره به فعالیت بیش از ۱۰۵ هزار تعاونی در ایران گفت: ۹ درصد کل اشتغال کشور مربوط به تعاونیهاست.
این تعاونیها در قالب ۵۰۰ اتحادیه استانی و ملی ساماندهی شده و ظرفیت بسیار بزرگی برای انجام مأموریتهای محوله و کاهش تصدیگری و بنگاهداری دولت در حوزههای مختلف را دارند.
وی افزود: بیش از سه میلیون تعاونی در جهان فعالیت میکنند که بالغ بر یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر عضو دارند. این تعاونیها بیش از ۲۸۰ میلیون شغل ایجاد کردهاند و در سال ۲۰۲۴ بیش از ۳۰۰ تعاونی برتر در دنیا گردش مالی ۲۶۰۰ میلیارد دلاری داشتهاند.
گزارشهای آماری نشان میدهد کشورهایی که دارای اقتصاد آزاد و تفکرات لیبرالیستی هستند، از ظرفیت تعاونیها در قالب مشارکت مردم بیشتر استفاده کردهاند تا کشورهایی نظیر ما که تعاونی بخشی از فرهنگ و آموزههای دینیمان است.
تعاونی صرفا یک مدل اقتصادی نیست، بلکه فلسفه عمل است. چرا که با تعاونی میتوانیم خلق ثروت کنیم اما نه به قیمت نابود کردن دیگران، میتوانیم رشد کنیم اما نه با رقابت ناسالم و مخرب و میتوانیم به رفاه اعضا و اقشار مختلف مردم کمک کنیم بدون آنکه از رانت استفاده کنیم و ثروت و داراییهای کشور را به تاراج ببریم.
باشگاه خبری و شبکه تعاون
تأسیس باشگاه خبری و شبکه تعاون، از پیشنهادات دکتر علی آقامحمدی، رییس گروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری بود که در دومین همایش اقتصاد تعاونی در ایران مطرح شد. او گفت: تعاونیها باید به شکل پلتفرمی و شبکه هدایت شوند.
با توجه به تغییر و تحولات جهانی که در حوزه اقتصاد دیجیتال و شبکهسازی به وجود آمده باید به سمتی برویم که وضع گذشته برای نسل آینده ادامه پیدا نکند. اگر نیروی انسانی مناسب امروز تربیت نشود، در آینده نیروی لازم را برای اجرای برنامههای اقتصادی نخواهیم داشت، بنابراین با تجربهای که از گذشته کسب کردهایم، با سیستم آموزشی امروز به نتیجه نمیرسیم.
به گفته رئیس گروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری، باید به دنبال اقتصاد دیجیتال و تحقق سهم ۱۵ درصدی باشیم.
روح تعاون، سپر دفاعی اقتصاد ایران
تعاونیها سپر اقتصاد ایران در برابر تحریم هستند. صمد حسنزاده، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران گفت: بخش خصوصی و تعاونی در سایه اتحاد ملی میتوانند بار سنگین اقتصاد را از دوش دولت بردارند. برگزاری این همایش، فرصتی است تا ماهیت مشارکتی تعاونیها و تقویت روح مسئولیتپذیری و سرمایه اجتماعی بهعنوان مهمترین نیاز امروز اقتصاد کشور، برجسته شود.
حسنزاده با یادآوری همکاری اتاقهای بازرگانی، اصناف و تعاون در مدیریت جنگ ۱۲روزه تحمیلی، گفت: همفکری و هماهنگی این سه اتاق توانست نگرانیهای مردم در تأمین مایحتاج ضروری را برطرف و فضای آرامش نسبی در کشور ایجاد کند. امروز نیز در شرایط تشدید عملیات روانی دشمن و احتمال بازگشت تحریمهای سازمان ملل، این اتحاد میتواند بار دیگر اثرگذار باشد.
شما چه نظری دارید؟