اطلاعات نوشت: هما که از سال ۱۹۹۰ تحت تحریم آمریکا برای فروش هواپیمای جدید،  قطعات یدکی و خدمات فنی قرار داشت، دو سال قبل مجدداً مورد شدیدترین تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا برای فروش سوخت، بیمه، لیزینگ و خدمات فرودگاهی قرار گرفت و تمام پروازهای اروپایی خود را از دست داد. اینک بدهی سنگین این شرکت به کشورهای اطراف بابت خدمات فرودگاهی، خطر قطع تمامی پروازهای خارجی هما را تقویت کرده و در چنین شرایطی توقعات غیر اقتصادی دولت و برخی حوزه‌های انتخابیه مجلس از این شرکت برای برقراری پرواز به شهرهای فاقد مسافر، هزینه‌های هما را به شدت افزایش داده است.

کاپیتان طاهر عبدالحی مدیرعامل جدید شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) دیروز با اشاره به تحریم‌های سنگین جهانی علیه این شرکت و پیگیری حقوقی رفع این تحریم ها  در محاکم بین‌المللی گفت: برقراری مجدد پروازها به اتحادیه اروپا نیازمند دیپلماسی سنگین و بروکراسی متفاوتی است که از عهده این شرکت به تنهایی ساخته نیست و در وزارت امورخارجه در حال پیگیری است.

به گفته وی، هم اینک از مجموع حدود ۷۰ فروند هواپیمای این شرکت فقط ۹ فروند فعال هستند که عملکرد بدون وقفه آنها هرگز کفاف هزینه‌های سنگین این شرکت را نمی کند.

عبدالحی گفت: در شرایطی که برای تأمین درآمد و بازپرداخت دیون سنگین داخلی و خارجی هما باید در مسیرهای اقتصادی و پرمسافر پرواز کنیم، مسیرهای تحمیلی دولت و نمایندگان مجلس که عموماً کم مسافر و غیر اقتصادی هستند، امکان درآمدزایی هما را از بین برده است.وی ادامه داد: قبول داریم که ناوگان هما ملی است و باید مجری تصمیمات دولت و حاکمیت باشیم، اما این شرکت به صورت درآمد- هزینه مدیریت می‌شود، بنابر این برای جلوگیری از ورشکستگی کامل این شرکت باید دولت به ما بودجه بدهد یا اینکه هزینه صندلی‌های خالی در مسیرهای فاقد توجیه اقتصادی را بپردازد.

مدیرعامل هما گفت: اکنون مجموع بدهی ما به فرودگاه‌های استانبول، نجف، دوبی، بغداد، جده و دمام به بیش از ۱۵ میلیون دلار رسیده و با ادامه این وضع آخرین مسیرهای خارجی خود را از دست خواهیم داد. علاوه بر این ۴۳ هزار میلیارد تومان از ۱۱ سال قبل به پیمانکاران، فروشندگان قطعه، تأمین‌کنندگان سوخت و سایر ذینفعان بدهی معوق داریم. وی گفت: پرداخت دستمزد ۹ هزار نفر از کارکنان این شرکت و پشتیبانی بیمه ای از ۱۳ هزاربازنشسته هما به میلیاردها تومان هزینه نیاز دارد که با پرواز ۹ فروند هواپیما در مسیرهای فاقد مسافر تأمین شدنی نیست.

عبدالحی همچنین از بازداشت دو فروند هواپیمای هما به دلایل غیرفنی در خارج از کشور خبر داد و گفت: برای تأمین هزینه‌های سنگین شرکت، حتی درآمدهای مربوط به پروازهای حج را تا فروردین سال آینده پیش خور کرده ایم.

این اظهارات مدیرعامل هُما نشان می‌دهد، برای استفاده از سهمیه انتقال ۴۰ هزار نفر زائران حج تمتع در اردیبهشت سال آینده باید به فوریت تمامی بدهی این ناوگان به فرودگاه‌های خارجی پرداخت شود و حداکثر ظرفیت صندلی‌های ناوگان  در اختیار عملیات حج قرار گیرد.  

تازه ترین اطلاعات دریافتی حاکی‌است: به دلیل بدهی هُما به فرودگاه‌های خارجی از دیروز تمام پروازهای این شرکت در سفرهای برون‌مرزی لغو شد.

مدیرعامل هما در واکنش به این رویداد گفت: باید ظرف ۴۸ ساعت آینده با مساعدت دولت تمامی بدهی خود به فرودگاه‌های خارجی را پرداخت کنیم.

دامنه زیان اقتصادی مسیرهای کم مسافر

گزارش اطلاعات می‌افزاید: مسیرهای غیر اقتصادی و کم مسافر که فشار سنگینی به هزینه‌های شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران وارد کرده  است، برای سایر حوزه صنعت هوایی هم غیر اقتصادی هستند.

محمد امیرانی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در همین رابطه گفت: اقتصادی کردن فرودگاه‌های کمتر از یک میلیون مسافر در سال بسیار سخت است، ولی هم اکنون ٨٠ درصد فرودگاه‌های ایران زیر یک میلیون مسافر در سال دارند. وی گفت: طبق آمار پارسال ۵۵ فرودگاه کشور کاملاً زیان‌ده بودند که بار مالی نگهداری تأسیسات آنها برای دولت بسیار سنگین بود.

نحوه تسویه دیون هما

محمد حسین زارعی کارشناس صنعت هوایی هم دیروز به خبرنگار ما گفت: هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما)  علاوه بر موارد یاد شده توسط مدیرعامل این شرکت ۱۵ میلیون دلار بابت خرید قطعات یدکی به تأمین کنندگان و بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان بابت خرید سوخت به شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی بدهکار است.

زارعی گفت: ماهیت این شرکت به گونه ای است که برای تأمین هزینه‌های خود باید از درآمدهای این شرکت هزینه کند، ولی اکنون درآمدهای آن بشدت کاهش یافته و هزینه ها بطور مداوم در حال افزایش است.

این کارشناس صنعت هوایی ادامه داد: دولت با یک بخشنامه اداری می‌تواند ماهیت مدیریتی این شرکت را تغییر دهد و برای آن در بودجه کشور، ردیف اعتباری تعیین کند. اما سازمان برنامه و بودجه حاضر به پذیرش هزینه‌های این شرکت در ردیف‌های بودجه سالانه نیست.

وی ادامه داد: در این شرایط، دولت یا باید بابت تحمیل صندلی‌های خالی در سفرهای غیراقتصادی به هما هزینه بپردازد، یا سایر شرکت‌های دولتی را مجاب کند که از دریافت هزینه‌های لجستیک هما نظیر سوخت، خدمات فرودگاهی و غیره  صرف نظر کنند.

زارعی ادامه داد: وزارت راه و شهرسازی فقط امروز فرصت دارد تا اهمیت این مشکل را در دولت مشخص و برای پرداخت بدهی‌های خارجی این شرکت چاره اندیشی کنند.

زارعی ادامه داد: مهمترین بخش بدهی هما،  تامین همان ۱۵ میلیون دلار بدهی به فرودگاه‌های خارجی است که باید تا پس فردا پرداخت شود. سایر مبالغ دیون هما به پیمانکاران و تأمین کنندگان داخلی باید در نشست ویژه هیات دولت مورد بررسی قرار گیرد و مسیر تسویه آن طراحی شود.