غلامحسین اسلامی فرد - روزنامه اطلاعات: ۲۷ آذر سالروز شهادت آیت‌الله دکتر محمد مفتح روز وحدت حوزه و دانشگاه نامیده شده و یادآور یک ضرورت تاریخی و راهبردی در مسیر پیشرفت علمی، فرهنگی و تمدنی کشور است؛ ضرورتی که ریشه در اندیشه‌های شهید آیت‌الله دکتر محمد مفتح دارد؛ عالمی دینی که با حضور فعال در دانشگاه، عملا پیوند میان دانش دینی و علوم جدید را معنا کرد.  پیوند حوزه و دانشگاهی ضرورتی انکارناپذیر است. فقدان این مهم برای هر دو و در نتیجه جامعه و کشور خطرناک است. 

سخن رهبر انقلاب در تشریح این اهمیت چنین است: «حوزه‌های تنها ـ بدون دانشگاه ـ کفاف نیازهای امروز ملت و کشور ایران را نمی‌دهد. دانشگاه تنها ـ بدون حوزه ـ هم کفاف نمی‌دهد. حال اگر از یک طرف دانشگاهی بر مبنای ضدیت با دین و ارزش‌های اسلامی بنیانگذاری شده بود ـ یعنی بر اساس ضدیت با ارزش‌هایی که حوزه‌های علمیه می‌خواهند شکل علمی آن را تامین کنند ـ و از طرف دیگر حوزه‌ علمیه‌ای بر اساس ضدیت با تازه‌های علمی بنا شد و دو جریان که باید کمک و مکمل یکدیگر و دو پایه برای نظام و دو بال برای پرواز به سطوح عالی بشری و انسانی باشند؛ بنای کار کردن بر ضد هم را گذاشتند، تکلیف چه خواهد بود و نتیجه چه خواهد شد؟ در این صورت، بدترین نتایج حاصل می‌شود، زیرا دو نیرو به جای سازندگی، در جهت تخریب یکدیگر به کار خواهند رفت و این بسیار خطرناک است».

حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها، هر یک نماینده بخشی از سرمایه معرفتی جامعه‌اند.  حوزه، پاسدار میراث عمیق دینی، اخلاقی و فقهی است و دانشگاه، موتور تولید دانش نوین، فناوری و پاسخگویی به مسائل پیچیده جهان معاصر.

گسست میان این دو نهاد، نه تنها به تضعیف هر دو می‌انجامد، بلکه جامعه را از بهره‌گیری از ظرفیت کامل عقلانیت دینی و علمی محروم می‌کند.  بدیهی است وحدت حوزه و دانشگاه به معنای یکسان‌سازی یا حذف تفاوت‌ها نیست، بلکه به معنای گفتگو، تعامل و هم افزایی است؛ جایی که دین با انزوای از علم و دستاوردهای علمی جهان معاصر و دانشگاه با بی‌ریشگی تاریخی و ارزشی فاصله می‌گیرد. در چنین پیوندی، علم جهت می‌یابد و دین روزآمد می‌شود. 

امام خمینی، وجود تفکرات و سلایق گوناگون را نه تنها لازم بلکه ضروری می‌دانستند و بر این نکته تاکید داشتند که وجود سلایق مختلف نباید حمل بر اختلاف مقصود و هدف الهی و واحد اجتماع و موجب بروز کینه و دشمنی میان افراد جامعه اسلامی شود. به دیگر سخن، امام خمینی، با پذیرش اصل تکثِر افکار و سلایق بر آن است که می‌توان این کثرت را در سایه وحدت مقصد و توحید کلمه به عاملی برای رشد جامعه و پیشرفت آن به سوی هدف نهایی جامعه اسلامی بدل کرد و وحدتی در عین کثرت و کثرتی در عین وحدت را شاهد بود. 

اهمیت وحدت دانشگاه و حوزه در شرایط فعلی ارزشی والاتر دارد. امروز بیش از هر زمان دیگر، جامعه با مسائل پیچیده‌ای چون چالش‌های اخلاقی فناوری، تحولات فرهنگی و پرسش‌های نوپدید اجتماعی روبروست؛ مسائلی که پاسخ به آنها بدون همکاری جدی حوزه و دانشگاه ممکن نیست. تولید علوم انسانی اسلامی، اخلاق حرفه‌ای، عدالت اجتماعی و پیشرفت بومی، همگی نیازمند این همنشینی سازنده‌اند. 

بی‌تردید ضرورت دارد عقل علمی و حکمت دینی، نه در برابر یکدیگر، بلکه در کنار هم برای ساختن جامعه‌ای آگاه، اخلاق محور و پیشرفته به میدان بیایند. حوزه و دانشگاه اگر در مسیر صحیح باشند، تمام ملت به مسیر صحیح می‌رود و آینده‌ای روشن در پیش خواهد بود. 

روز وحدت حوزه و دانشگاه فرصتی است برای بازاندیشی در شیوه‌های همکاری این دو نهاد علمی؛ فرصتی برای عبور از شعار به برنامه، از مناسبت محوری به نهادمندی و از نگاه تشریفاتی به تعامل واقعی و موثر.