ایسنا نوشت: وزارت امور خارجه انگلیس در پی اتحادیه اروپا در زمینه حفظ تحریمهای موشکی و تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران که امروز(۱۸ اکتبر) تاریخ آن به پایان میرسد، در بیانیهای اعلام کرد که تحریمهای هستهای و موشکی ایران را حتی پس از پایان تاریخ مقرر آن در توافق هستهای (برجام) حفظ میکند.
در این بیانیه آمده است: ۱۸ اکتبر «روز انتقال» برجام است و برخی محدودیتها علیه برنامه موشکی وهستهای ایران لغو میشود، از جمله ۸۴ تحریم سازمان ملل و ۱۱۲ تحریم انگلیس علیه افراد و نهادهایی که در فعالیتهای هستهای یا در فعالیتهای مرتبط با موشکهای بالستیک دست داشتهاند، تحریمها علیه صنایع موشکی و تسلیحاتی ایران نیز لغو خواهد شد.
دولت انگلیس با ادعاهایی درباره پایبندی ایران به توافق هستهای اعلام کرد: انگلیس به همراه اتحادیه اروپا، در پاسخ به عدم پایبندی جدی و تنشزای ایران به برجام از سال ۲۰۱۹، تحریمها و اقدامات محدودکننده مستقل علیه بخشهای مختلف ایران را حفظ کرده و تحریمهای سازمان ملل را نیز به مقررات مستقل تحریمیمان اضافه کردهایم. انگلیس، فرانسه و آلمان، به طور مشترک، این تصمیم را در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۳ به اطلاع هماهنگکننده برجام رساندند.
وزارت امور خارجه انگلیس در این بیانیه با توجیه این اقدام که با مفاد برجام مغایرت دارد، مدعی شد: این اقدام پاسخی متناسب و قانونی به تنشزاییهای هستهای ایران بوده و تماما، مطابق برجام است. گسترده پیشرفتهای هستهای ایران هیچ توجیه موثق غیرنظامی ندارد. این برنامه(برنامه هستهای ایران) تهدید بزرگی علیه صلح و امنیت بینالمللی ایجاد کرده و نظام جهانی منع اشاعه تسلیحات اتمی را تضعیف میکند.
در این بیانیه با ادعایی درباره همکاریهای دفاعی ایران آمده است: انگلیس، همچنین امروز در ابتکاری برای توسعه امنیت به دیگر کشورها در انتقاد و توضیح خواستن از ایران به دلیل عرضه فناوریهای موشکی و پهپادی به شرکا و نیروهای نیابتیاش پیوست. این فعالیتها ثبات بینالمللی را به خطر انداخته و تنشهای منطقهای را گسترش میدهد. ما و شرکایمان نسبت به مهار کردن تهدید موشکی ایران متعهد هستیم.
انگلیس به همراه فرانسه و آلمان پیشتر گفته بودند که به دلیل آنچه «تداوم پایبندی نکردن ایران به تعهداتش در توافق هستهای» میخواندند، تحریمهای سازمان ملل علیه آن را حفظ میکنند.
تحریمهای یادشده، ایران را از تولید موشکهای بالستیک قادر به حمل کلاهک هستهای، همچنین خرید پهپادها و موشکها از ایران یا فروششان به ایران ممنوع میسازد. طبق توافق هستهای، تاریخ این تحریمها در ۱۸ اکتبر پایان مییابد.
روزنامه دیلی میل، پیشتر درباره این تصمیم کشورهای اروپایی نوشته بود که یک سخنگوی وزارت امور خارجه انگلیس مدعی شد: «ایران به نقض تعهدات برجامی خود و توسعه برنامه هستهایاش، فراتر از تمامی توجیههای غیرنظامی ادامه میدهد.»
این ادعا در حالی مطرح میشود که جمهوری اسلامی ایران در واکنش به خروج غیرقانونی آمریکا و با وضع تحریمهای ظالمانه، مطابق حقوق خود ذیل مواد ۲۶ و ۳۶ برجام، گامهای جبرانی را اتخاذ کرد و این گامها کاملا مطابق رویههای مندرج در برجام است.
به گفته وزارت امور خارجه ایران، «تصمیم به عدم انجام تعهدات از سوی اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی در واکنش به اقدامات هستهای ایران، کاملاً خالی از منطق حقوقی است، زیرا ایران یک سال تمام به طرفهای اروپایی برای جبران اقدام غیر قانونی آمریکا در خروج از برجام فرصت داد و پس از آن نیز گامهای جبرانی خود را به منظور ارائه فرصت جبران به طرفهای اروپایی و حفظ پنجره دیپلماسی، به صورت تدریجی آغاز کرد. قابل پذیرش نیست که اتحادیه و سه کشور اروپایی این اقدام غیرقانونی خود را به عنوان واکنش به اقداماتی از ایران مستند کنند که کاملا قانونی و در واکنش به خروج آمریکا و بی عملی اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی بوده است. اقدامات ایران از منظر حقوقی کاملاً قانونی بوده و خود اروپاییها نیز به اذعان داشته و دارند.»
مطابق مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که حدود ۸ سال پیش برای تأیید برجام صادر شد، محدودیتهای اعمالشده این سازمان درخصوص فعالیتهای مربوط به موشکهالی بالستیک ایران اکتبر ۲۰۲۳ منقضی خواهند شد. بنابراین اقدام کشورهای اروپایی در خصوص حفظ تحریمهای موشکی (حتی بدون کلید زدن مکانیسم ماشه) نقض قطعنامه ۲۲۳۱ است و به معنای تداوم سیاست کشورهای غربی در حفظ فشار بر ایران از طریق برجام تلقی میشود.
وزارت امور خارجه ایران تصمیم اتحادیه اروپا و ۳ کشور اروپایی برای عدم انجام تعهدات خود در موعد سال هشتم برجامی را «اقدامی غیرقانونی و مغایر با تعهدات آنها ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ و عملی تنشزا و توام با سوءنیت» تلقی کرد.
دستگاه دیپلماسی ایران معتقد است که اقدام طرفهای اروپایی «قطعا بر تلاشها برای مدیریت تنش و ایجاد فضای مناسب برای همکاریهای بیشتر بین طرفهای برجام، آثار منفی خواهد داشت.»
دستگاه دیپلماسی ایران همچنین مطرح کرد: تردیدی وجود ندارد که جمهوری اسلامی ایران به این اقدام غیرقانونی، تحریک آمیز و نقض آشکار تکالیف اتحادیه اروپا، فرانسه، آلمان و انگلیس وفق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل به صورت مقتضی و در چارچوب حقوق خود ذیل برجام پاسخ خواهد داد.
وزارت امور خارجه ایران، روز گذشته در بیانیهای در مورد پایان محدودیتهای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، تاکید کرد «بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، از ۲۶ مهر ماه ۱۴۰۲ مطابق با مفاد بند ۳ پیوست ب قطعنامه، ایران دیگر موضوع درخواست غیرالزامآور شورای امنیت برای عدم انجام فعالیتهای مرتبط با موشکهای بالستیک طراحی شده با قابلیت حمل سلاحهای هستهای نیست. البته تاکید میشود برنامه موشکهای بالستیک ایران تا قبل از این تاریخ نیز هیچگاه ناسازگار با مفاد این بند نبوده است.»