ندا علیزاده: تاریکی خیابان‌های فرعی و محلات کم بود که خیابان‌های اصلی و بزرگراه‌ها را نیز به آن اضافه شد. چند سالی است که خاموشی ببخی از بزرگراه ها و معابر اصلی شهر تهران را فرا می گیرد. این خاموشی ها از دوره کرونا و همزمان با منع تردد های شبانه کلید خورد اما اکنون به نظر می رسد که به رویه‌ای معمول و فراگیر تبدیل شده است.
اگر در ساعات شامگاهی گذر شما به برخی از خیابان‌های اصلی، کوچه‌ها، مسیرهای پیاده روی، پارک‌ها و حتی برخی از بزرگراه‌های اصلی افتاده باشد متوجه می شوید که روشنایی ها بهشدت کم شده یا کاملا خاموش است.
بدون تعارف این خاموشی در شهری همچون تهران که شب‌هایی بیدار و پویا دارد، عواقب دامن‌گیری خواهد داشت. یکی از چالش‌ها و دغدغه‌های اصلی سایه افکندن خاموشی بر شهرهایی همچون تهران را می‌توان فزونی آمار تصادفات خودرویی و همچنین تهدید جان عابران پیاده دانست.
بر اساس آمارها، تصادفات رانندگی بعد از بیماری‌های قلبی و سرطان سومین عامل مرگ‌ومیر در کشور به‌شمار می‌رود. همچنین نگاهی به آماری که جلال بهرامی، معاون وقت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در اردیبهشت 1402 ارائه کرده بود، نشان می‌دهد به‌طور متوسط هر ۱۶ ساعت یک نفر در جریان حوادث و سوانح ترافیکی پایتخت کشته و هر ۲۴ ساعت نیز ۴۵ نفر مجروح می‌شوند. بر این اساس نیمی از یک‌هزار و ۷۰۰ تصادفات رانندگی که در تهران روی می‌دهد، در ساعات تاریکی است.
بررسی وضعیت ترافیکی تهران نشان می‌دهد که خاموشی خیابان‌ها و بزرگراه‌ها، سطح ایمنی را باتوجه‌به کم بودن عمق دید رانندگان در تاریکی، بهشدت کاهش می‌دهد. این مسئله هشداری برای افزایش آمار تصادفات شبانه، افزایش میزان فوتی‌ها و بروز معلولیت‌های ناشی از این سوانح است.
دومین چالش اساسی که با خاموشی شب‌ها با آن روبه‌رو هستیم، کاهش امنیت اجتماعی و پر زور شدن سنبه زورگیران، سارقان و مزاحمان است. علاوه‌بر این بسیاری از معابر و پارک‌ها به‌دلیل تاریکی تبدیل به محل تجمع اشرار، معتادان و کارتن‌خواب‌ها می شود که مشکلات خاص خود را دارد.
بروز و افزایش آسیب‌های اجتماعی به‌واسطه خاموشی‌ها دغدغه‌ای است که جامعه‌شناسان و نیروی انتظامی نیز بر آن تاکید دارند. هرچند این آسیب‌ها مرد و زن نمی‌شناسند، اما بانوان و دختران بیشتر در معرض این‌گونه ناامنی‌ها قرار می‌گیرند.
با همه این تفاسیر، گویا دلیل این خاموشی‌ها «صرفه‌جویی در مصرف برق» بی‌توجه به عواقب آن است! پیش گرفتن این سیاست که جز دامن زدن به آسیب‌ها نتیجه‌ای دربر ندارد. به‌ویژه اینکه این صرفه‌جویی در شرایطی به مردم تحمیل می‌شود که تابلوهای تبلیغاتی شهر همچنان پرنور و با زرق و برق در چشم مردم فرو می‌رود.
ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران در بهمن 1401 در واکنش به برخی خاموشی ها تاکید کرده بود: «خاموشی نوبتی روشنایی معابر توسط شرکت برق و در راستای رفع مشکلات پیش آمده در خصوص تامین انرژی و برای صرفه‌جویی در مصرف برق است.» وی نیز بر این باور بود که: «این مسئله به‌نوعی زندگی شبانه مردم را مختل می‌کند.» همچنین تاکید کرده بود که حتما از طریق شورای شهر این مورد را تذکر می‌دهند و پیگیری می‌کنند.
در نهمین جلسه شورای هماهنگی ترافیک استان تهران در آذر ۱۴۰۲ نیز میرمحمد غراوی، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار تهران بر ضرورت رفع خاموشی‌ها در معابر و شریان‌های استان تاکید کرده و گفته بود: «شهرداری‌ها و شرکت توزیع برق شهرستان‌های استان تهران مطابق تفاهم‌نامه موجود بین شهرداری تهران و توزیع برق تهران بزرگ حداکثر طی سه ماه نسبت به اصلاح روشنایی‌ها اقدام کنند.»
اکنون در نیمه دوم اردیبهشت 1403 به‌سر می‌بریم و هنوز هم این خاموشی‌ها به‌قوت خود باقی است. درحالی‌که مردم از مختل شدن زندگی شبانه گلایه‌مندند.
اما گویا مدیریت شهری فقط به ابراز نگرانی از این وضعیت کفایت کرده و قادر به پیگیری مطالبه بر حق مردم نیست. همیشه پاک کردن صورت مسئله رویه نخستی بوده که مسئولان در پیش گرفته‌اند. در این مسئله نیز انگار با امروز و فردا کردن چنین قصدی دارند. رسانه‌ها کم درباره این معضل ننوشته‌اند، اما مسئولان همچنان همان رویه را در پیش گرفته‌اند؛ چراکه آنچه به‌جایی نمی‌رسد فریادهای مردم است.
مردم مالیات و عوارض خود را می‌پردازند و در قامت شهروند، نقش آفرینی خویش را دارند اما در مقابل، به‌واسطه بی‌تدبیری و سوء مدیریت تولید و مصرف انرژی چیزی جز تاریکی و محرومیت از یکی از اصلی‌ترین حقوق شهروندی خود عایدشان نمی‌شود.
