در دنیای امروز، رسانه‌های اجتماعی به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی ما تبدیل شده‌اند. این پلتفرم‌ها نه تنها روش‌های ارتباطی ما را تغییر داده‌اند، بلکه تاثیرات عمیقی بر روابط اجتماعی و هویت فردی ما دارند. بررسی این تاثیرات، هم جنبه‌های مثبت و هم منفی، می‌تواند به ما کمک کند تا استفاده هوشمندانه‌تری از این ابزارها داشته باشیم.

سیما مستفشار ـ کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی: از جمله بزرگ‌ترین مزایای رسانه‌های اجتماعی، توانایی برقراری ارتباط با افراد در نقاط مختلف جهان است.
 تصور کنید یک جوان ایرانی می‌تواند با دوستانش در دیگر کشورها از طریق شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام یا واتساپ در تماس باشد. این ارتباطات نه فقط موجب تقویت دوستی‌ها می‌شود، بلکه فرصت‌های جدید فرهنگی و آموزشی را نیز به ارمغان می‌آورد. گروه‌های آنلاین مرتبط با علایق مشترک، مانند هنر، علم یا ورزش، فضایی را فراهم می‌کنند که افراد می‌توانند تجربه و ایده‌های خود را به اشتراک بگذارند و این نوع تعاملات می‌تواند به رشد شخصی و حرفه‌ای افراد کمک کند.
رسانه‌های اجتماعی همچنین به افراد در ابراز خود و شکل‌دهی به هویت‌شان کمک می‌کنند. نوجوانان و جوانان می‌توانند با به اشتراک‌گذاری نظرها، هنر و فعالیت‌های روزمره‌شان، هویت خود را تعریف کنند و از حمایت‌های جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کنند، بهره‌مند شوند. به عنوان مثال، یک هنرمند جوان می‌تواند آثار خود را در اینستاگرام به نمایش بگذارد و از بازخوردها و تشویق‌های دیگران بهره‌مند شود. این پلتفرم‌ها به افراد این امکان را می‌دهند که به خودباوری برسند و از افرادی باتجربه‌های مشابه الهام بگیرند.
با وجود این مزایا، رسانه‌های اجتماعی همچنین می‌توانند چالش‌هایی جدی را هم به همراه داشته باشند که یکی از آن‌ها تاثیر منفی بر عزت نفس است. بسیاری از افراد ممکن است خود را با استانداردهای غیرواقعی که در رسانه‌های اجتماعی می‌بینند، مقایسه کنند. 
نوجوانان ممکن است به دلیل دیدن تصاویر و ویدئوهای ویرایش شده افراد مشهور، احساس کنند که به اندازه کافی جذاب یا موفق نیستند که این مقایسه‌های اجتماعی می‌تواند به احساس افسردگی و اضطراب منجر شود و سلامت روان آن‌ها را به خطر اندازد.
علاوه بر این، رسانه‌های اجتماعی می‌توانند باعث انزوا و کاهش تعاملات رو در رو شوند. وقتی افراد بیشتر وقت خود را در دنیای مجازی می‌گذرانند، ممکن است از روابط واقعی خود فاصله بگیرند. برای مثال، فردی که ساعت‌ها در شبکه‌های اجتماعی سپری می‌کند، ممکن است از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی یا ملاقات با دوستانش صرف‌نظر کند که این انزوا می‌تواند به احساس تنهایی و ناراحتی منجر شود و بر کیفیت زندگی افراد تاثیر منفی بگذارد.
برای درک بهتر تاثیرات مثبت رسانه‌های اجتماعی، می‌توان به داستان گروهی از افراد با اختلالات نادر اشاره کرد که از طریق یک پلتفرم آنلاین با یکدیگر آشنا شدند. این افراد با به اشتراک‌گذاری تجربه‌های خود نه فقط از احساس تنهایی خارج شدند، بلکه یک گروه حمایتی تشکیل دادند که به آن‌ها در مقابله با چالش‌هایشان کمک کرد. این نوع مثال‌ها نشان‌دهنده قدرت رسانه‌های اجتماعی در ایجاد ارتباطات معنادار و حمایت از یکدیگرند.
از طرف دیگر، داستان یک نوجوان را در نظر بگیرید که به شدت تحت تاثیر تصاویری که در اینستاگرام می‌دید، قرار داشت. او به دلیل مقایسه خود با دیگران احساس بی‌ارزشی می‌کرد و در نهایت به مشاوره روان‌شناسی نیاز پیدا کرد. این داستان نشان می‌دهد که چگونه رسانه‌های اجتماعی می‌توانند به سلامت روان افراد آسیب بزنند و احساسات منفی را تشدید کنند.
در نهایت، رسانه‌های اجتماعی تاثیرات عمیق و چندگانه‌ای بر روابط اجتماعی و هویت فردی دارند؛ در حالی که آن‌ها می‌توانند به برقراری ارتباطات مثبت و ابراز هویت کمک کنند، اما همچنین چالش‌هایی نظیر کاهش عزت نفس و انزوا را به همراه دارند و به همین دلیل، اهمیت آگاهی از این تأثیرات و مدیریت مصرف رسانه‌های اجتماعی برای حفظ سلامت روان و روابط اجتماعی سالم بسیار حیاتی است. با استفاده هوشمندانه از این ابزارها، می‌توانیم از مزایای آن‌ها بهره‌برداری و در عین حال از خطرات احتمالی جلوگیری کنیم. در نهایت، مسئولیت ما است که با آگاهی و شناخت، از رسانه‌های اجتماعی به عنوان ابزاری برای رشد و ارتقاء خود استفاده کنیم.