۹ ژوئن ۱۸۷۰ م (۱۹ خرداد ۱۲۴۹ه.ش) چارلز دیکنز؛ نویسنده مشهور بریتانیایی؛ در سن ۵۸ سالگی در اثر سکتهی قلبی درگذشت. او خالق آثار بزرگی چون الیور توییست، دیوید کاپرفیلد، آرزوهای بزرگ و داستان دوشهر بود. آثار او نه تنها در زمانهی خودش، بلکه تاکنون از پرطرفدارترین آثار ادبیات جهان است. هزاران نفر در مراسم خاکسپاری او در کلیسای وست مینستر شرکت کردند تا به این نویسنده، روزنامهنگار، طنزپرداز و نمایشنامهنویس بریتانیایی ادای احترام کنند. رمز ماندگاری آثار او در ادبیات جهان بیان ژرف او از زندگی و دردهای اقشار ضعیف جامعه است، به گونهای که او را به سخنگوی وجدان عمومی زمانهاش در ادبیات قرن نوزدهم تبدیل کرده است.
این توصیف عالی، از جامعه و طبقهی ضعیف حاصل تجربیات شخصی او به ویژه در دورهی کودکی است. خاستگاه چارلز دیکنز از طبقهی متوسط بود. پدر وی در ادارهی نیروی دریایی بریتانیا خدمت میکرد و درآمدی مناسب داشت. ولی جاهطلبی طبقاتی پدر خانواده سبب شد تا بیشتر از درآمدش خرج کند و این امر فاجعهای مالی برای خانوادهی دیکنز به بارآورد. پدر چارلز به سبب بدهکاری به زندان افتاد و چارلز از مدرسه اخراج شد و برای کار به کارخانهی تولید واکس فرستاده شد تا در آنجا با دریافت مزدی اندک کار کند. تجربهی تلخ کار به جای تحصیل در سنین کودکی، تا پایان زندگی با او همراه بود و درکی همدلانه از زندگی سختِ فقیران در وی پدید آورد. حاصل این سختیها، بیان مطالبی از رنجهای انسانها در جوامع صنعتی قرن نوزدهم با زبانی عامهپسند و جذاب است، به شکلی که درکی واقعی از شخصیتهای اصلی داستان در مخاطب به وجود میآید. دورهی رنجهای کودکی چارلز بیش از چند سال نبود. پدرش با ارثیهای که به دست آورد، توانست بدهیاش را بپردازد و آزاد شود.
مادرش مخالف بازگشت او به مدرسه بود و میخواست تا وی کماکان با کار در کارخانه، کمک خرج خانواده باشد. اما پدرش بر ادامهی تحصیل فرزند اصرار داشت و او را به مدرسه فرستاد تا تحصیلاتش را به پایان برساند. مخالفت مادر دیکنز با بازگشت او به مدرسه، به همراه رد شدن تقاضای خواستگاریاش از دختری که به وی علاقهمند بود، سبب شد تا نوعی بدبینی به زنان در آثارش به وجود آید.
دیکنز علیرغم آنکه به خاطر اشتباهات پدرش مشکلات بزرگی را در دورهی کودکی تحمل کرد، به دلیل پشتیبانی معنوی پدرش ، به وی علاقهای وافر داشت.
از همین روی بود که غمبارترین سال زندگی وی زمانی رقم خورد که پدرش درگذشت و این ضایعه با فوت دخترش در همان سال همراه شد و چارلز دیکنز را در افسردگی عمیقی فرو برد. وقایع و شخصیتهای زندگی چارلز دیکنز در آثارش به گونهای جلوهگر شدهاند. او با خلق شخصیتهای داستانی که شبیه افراد مهم زندگیاش بودند، تجربهی زیستهاش را به تأثیرگذارترین وجه ماندگار کرد.
شما چه نظری دارید؟