خبر فوری نوشت: در دنیای عملیات نظامی مخفیانه، تعداد کمی از هواپیماها به اندازه بمبافکن رادارگریز B-۲ اسپریت (که به دلیل تواناییاش در نفوذ به سیستمهای دفاعی پیچیده و انجام حملات دقیق شناخته میشود) توجهات را به خود جلب کردهاند.
این هواپیمای افسانهای، که به دلیل طراحی خاصش به «شبح» معروف است، به تازگی در مرکز یک معمای بزرگ قرار گرفته است: یک فروند B-۲ که ظاهراً در حملهای مخفیانه به تأسیسات هستهای ایران نقش داشته، پس از انجام مأموریت به پایگاه خود بازنگشته است. این اتفاق نهتنها سؤالات زیادی درباره سرنوشت این هواپیمای پیشرفته ایجاد کرده، بلکه گمانهزنیهایی درباره پیامدهای ژئوپلیتیکی و فناوری این رویداد به وجود آورده است.
این مطالب را هم بخوانید:
کشوری که بیشترین کلاهک هستهای دنیا را دارد، معرفی شد! +عکس
مهدی طارمی همچنان روی هوا!/ تکلیف انتقال بزرگ ستاره ایرانی چه میشود؟
حمله به تأسیسات هستهای ایران
طبق گزارشهای تأیید نشده و منابع اطلاعاتی که به نشریه اکونومیست رسیده، نیروی هوایی ایالات متحده در عملیاتی مخفیانه از بمبافکنهای B-۲ برای هدف قرار دادن تأسیسات هستهای ایران استفاده کرده است. این تأسیسات، که گفته میشود شامل مراکز غنیسازی اورانیوم و تأسیسات تحقیقاتی زیرزمینی بودند، از مدتها پیش در کانون توجه اسرائیل و آمریکا قرار داشتند. منابع ناشناس ادعا کردهاند که این حمله در پاسخ به اطلاعاتی انجام شده که نشاندهنده پیشرفتهای ایران در برنامه تسلیحات هستهای بود.
بمبافکنهای B-۲، که قادر به حمل بمبهای سنگرشکن عظیمالجثهای مانند GBU-۵۷ (بمب نفوذگر عظیم) هستند، برای این مأموریت انتخاب شدند تا بتوانند تأسیسات زیرزمینی مستحکم ایران را نابود کنند. این هواپیماها با فناوری رادارگریزی خود میتوانند بدون شناسایی شدن به حریم هوایی دشمن نفوذ کنند و ضربات دقیقی را اجرا کنند.
اما آنچه این مأموریت را از یک عملیات نظامی معمولی متمایز میکند، سرنوشت یکی از بمبافکنهای B-۲ است که ظاهراً پس از انجام حمله به پایگاه خود بازنگشته است.
نیروی هوایی ایالات متحده تاکنون هیچ بیانیه رسمی در این باره منتشر نکرده و این سکوت، شایعات و گمانهزنیها را تقویت کرده است. برخی منابع ادعا میکنند که این هواپیما ممکن است بر اثر نقص فنی یا خطای انسانی سقوط کرده باشد، در حالی که دیگران احتمال سرنگونی آن توسط سامانههای دفاع هوایی پیشرفته ایران را مطرح میکنند.
ایران از سالها پیش سامانههای دفاع هوایی خود را تقویت کرده و بهویژه پس از دریافت سامانه اس-۳۰۰ از روسیه و توسعه سامانههای بومی مانند باور-۳۷۳، تواناییهای دفاعیاش را بهبود بخشیده است. با این حال، فناوری رادارگریزی B-۲ به گونهای طراحی شده که شناسایی آن حتی برای پیشرفتهترین رادارها نیز دشوار است. این موضوع باعث شده که فرضیه سرنگونی هواپیما توسط ایران با شک و تردید مواجه شود، اما کاملاً رد نشده است.
پیامدهای سیاسی برای آمریکا
ناپدید شدن یک بمبافکن B-۲، که هر فروند آن بیش از ۲ میلیارد دلار ارزش دارد، نهتنها از نظر مالی بلکه از نظر استراتژیک و سیاسی نیز هزینه سنگینی برای ایالات متحده به همراه دارد. این هواپیما مجهز به فناوریهای پیشرفتهای است که ایالات متحده به شدت از دسترسی رقبا به آن محافظت میکند.
اگر این هواپیما در خاک ایران سقوط کرده باشد، نگرانیهایی درباره دسترسی ایران یا حتی متحدانش مانند چین و روسیه به بقایای آن وجود دارد. چنین سناریویی میتواند به مهندسی معکوس فناوریهای رادارگریزی منجر شود و توازن قدرت در منطقه را تغییر دهد.
از سوی دیگر، اگر تهران بتواند ثابت کند که یک B-۲ را سرنگون کرده، این دستاورد بهعنوان یک پیروزی بزرگ در برابر ایالات متحده خواهد بود. حتی اگر هواپیما به دلیل نقص فنی سقوط کرده باشد، ایران ممکن است ادعا کند که سامانههای دفاعیش عامل این حادثه بودهاند.
گمانهزنیها و سؤالات بیپاسخ
یکی از سؤالات کلیدی این است که چرا ایالات متحده چنین عملیات پرخطری را بدون اعلام عمومی انجام داده است؟ برخی تحلیلگران معتقدند که این حمله بخشی از یک استراتژی گستردهتر برای مهار برنامه هستهای ایران بدون ورود به یک جنگ تمامعیار بوده است. دیگران این اقدام را نشانهای از تنشهای فزاینده میان واشنگتن و تهران میدانند که ممکن است به درگیریهای گستردهتر منجر شود.
در مورد سرنوشت خدمه هواپیما نیز اطلاعات کمی در دسترس است. هر B-۲ معمولاً توسط دو نفر هدایت میشود، و مشخص نیست که آیا آنها زنده ماندهاند یا خیر. اگر خدمه در خاک ایران اسیر شده باشند، این موضوع میتواند به یک بحران دیپلماتیک جدید منجر شود.
نقص فنی یا شکار پدافند ایران
از منظر فنی، ناپدید شدن یک B-۲ پرسشهایی درباره قابلیتهای این هواپیما ایجاد کرده است. B-۲ به دلیل طراحی خاص و مواد جاذب امواج راداریاش، عملاً برای رادارها «نامرئی» است. با این حال، هیچ فناوریای کاملاً غیرقابل نفوذ نیست. برخی کارشناسان معتقدند که ایران ممکن است از فناوریهای جدید راداری یا حتی اطلاعات جاسوسی برای ردیابی این هواپیما استفاده کرده باشد.
علاوه بر این، احتمال نقص فنی نیز نمیتواند نادیده گرفته شود. B-۲ها هواپیماهای پیچیدهای هستند که نیاز به نگهداری دقیق دارند. هرگونه مشکل در سیستمهای ناوبری، موتورها یا تجهیزات الکترونیکی میتوانست به فاجعه منجر شود، بهویژه در مأموریتی طولانی که احتمالاً شامل پرواز از پایگاههای دوردست مانند جزیره دیهگو گارسیا یا پایگاههایی در خاورمیانه بوده است.
