سرویس شهرستان ها: صیانت از آثار تاریخی در تمامی کشورها از اهمیت خاصی برخوردار است اما متاسفانه این مهم سالهاست در کشورمان مورد بی تفاوتی مسئولان ذیربط قرار گرفته است به نحوی که هر از چند گاهی شاهد اخبار دردناک در این حوزه هستیم؛ یک روز اخبار نزدیکی فرونشست زمین به تخت جمشید این میراث بزرگ ایرانیان رسانه ای می شود و روز دیگر خبر تعرض به آثار تاریخی بدون نگهبان در صدر اخبار قرار می گیرد، اما دریغ از همت نهادهای ذیربط برای حراست از آنها !
 

طی چند دهه گذشته بسیاری از آثار تاریخی کشورمان قربانی قصور و تقصیر نهاد ها و دستگاه های ذیربط شده اند، میراثی که طی قرن ها استوار باقی مانده اند اما اکنون حیات آن ها در معرض خطر قرار گرفته است و حتی در مواردی متحمل خسارت غیر قابل جبران شده اند.
شاید به جرات می توان از تخت جمشید و نقش رستم به عنوان بزرگترین میراث ایرانیان یاد کرد، میراثی که به گفته کارشناسان چند سالی است در معرض خطر فرونشست زمین قرار گرفته است و شکاف های عمیق زمین ناشی از کشاورزی سنتی و هدررفت آب های زیرزمینی در حومه این اثر تاریخی،به چند متری اش رسیده است؛ اما دریغ از اقدامی اثرگذار برای توقف این رویه خطرناک !
تهدید این میراث باشکوه ایران زمین و بسیاری از آثار تاریخی دیگر، دل هر ایرانی را به درد می آورد و بر همین اساس صیانت و حراست از آن ها وظیفه ای ملی محسوب می شود و عشق و علاقه به میهن نباید در حد شعار و حرف باقی بماند.
یک تهدید جدید
استان فارس از جمله مناطقی در کشورمان است که آثار تاریخی فراوانی را در خود جای داده است و بر همین اساس هم آثار یاد شده در این نقطه از کشورمان بیش از سایر نقاط مورد بی مهری قرار گرفته اند که در تازه ترین مورد، خبر تهدید معدن کاوی برای تاریخ و تمدن «دِهمورد» بختگان، رسانه ای شده است.
سیاوُش آریا کنشگر میراث فرهنگی در این باره می گوید:‌ معدن‌کاوی تهدیدی جدی برای یادمان‌های تاریخی و فرهنگی روستای هدف گردشگری «دِهمورد» بختگان است و با وجود مخالفت‌های پِیاپی مردم، دِهیاری و شورای شهر و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس، بهره‌بردار با زیر پا گذاشتن قانون و ضابطه‌ها، همچنان به کار خود اصرار دارد و فعالیت خود را ادامه می‌دهد .
وی درباره جزئیات این تعرض در گفتگو با ایسنا می افزاید: روستای هدف گردشگری «دِهمورد» در بخش مرکزی شهرستان بختگان و حاشیه دریاچه فراملی (بین‌المللی) بَختِگان واقع شده است و نزدیک ۳۰۰۰هزار نفر جمعیت دارد. این روستای هدف گردشگری از آب و هوایی خوب و طبیعتی زیبا با درختان سر به آسمان کشیده و دو چشمه‌سار 
برخوردار است. 
همچنین در روستای «دِهمورد» آثار تاریخی و فرهنگی فراوان و ارزشمندی به جا  مانده که نشان از دیرینگی و اهمیت به‌سزای منطقه است. در این روستا ۱۴اثر و بنای ثبت ملی از دوره‌های گوناگون تاریخی وجود دارد و همین مورد بیانگر اهمیت این منطقه در درازای تاریخ بوده است.وی ادامه می دهد: اما معدن کرومیت تهدیدی جدی برای آثار تاریخی و فرهنگی روستای هدف گردشگری «دِهمورد» به شمار می‌آید و با وجود مخالفت‌های مردم روستا، دِهیاری و شورای شهر و مهم‌تر از همه، مخالفت آشکار اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس به طور مکتوب به مالک و سازمان معدن و صنعت و تجارت استان فارس، بهره‌بردار یا همان مالک با زیر پا گذاشتن قانون و ضابطه‌ها همچنان بر ادامه معدن‌کاوی اصرار می کند و پیگیر کار خود است. باید دانست بر پایه ضابطه و قانون‌های میراث فرهنگی که به وسیله استانداری‌ها به همه نهادها و سازمان و اُرگان‌های دولتی ابلاغ شده است در نزدیکی روستاهای هدف گردشگری کشور هرگونه فعالیت معدن‌کاوی، کارهای عمرانی و یا هرگونه عملیاتی که سبب تزلزل و تغییر در ساختار زمین، دامنه کوه، طبیعت و توپوگرافی منطقه شود، به طور کامل ممنوع است و به گونه قانون درآمده و ابلاغ شده است و مجریان قانون وظیفه دارند آن را پاس بدارند و رعایت کنند. با این همه، روشن نیست که بهره‌بردار چگونه توانسته است در فاصله حدود ۳۰۰متری بافت روستای هدف گردشگری «دِهمورد» و بدتر از همه در۱۰تا ۲۰ متری آثار تاریخی و گورهای سنگ‌چین یا توده سنگی ساسانی (که به نادرستی به خِرفخانه نامدار شده) پروانه فعالیت معدن‌کاوی بگیرد !
این پژوهشگر و کنشگر میراث فرهنگی با اشاره به بازدیدی که به تازگی از این منطقه داشته است، می گوید: افزون بر آثار تاریخی که در خطر معدن‌کاوی قرار دارد و تهدیدی جدی برای آن‌ها به شمار می‌آید، طبیعت و زیست بوم منطقه دستخوش تغییر و نابودی قرار گرفته است. همچنین منابع آبی و کشاورزی روستا مورد تهدید است و زندگانی نزدیک به ۳۰۰۰هزار نفر از مردم روستا تحت تاثیر آن قرار گرفته است که جا دارد که هرچه زودتر مسئولان ذیربط به‌ویژه اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و سازمان حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی فارس به موضوع ورود کنند و از معدن‌کاوی برای همیشه پیشگیری کرده و کار را 
تعطیل کنند.
آریا ادامه می دهد: معدن‌کاوی در روستای هدف گردشگری «دِهمورد» در ۲ نطقه، از چند سال قبل آغاز شده است که با مخالفت‌های مردم و مسئولان روستا به طور موقت از دنباله کار پیشگیری شده است. همچنین در نامه مدیر کل میراث فرهنگی استان به سازمان صنعت، معدن و تجارت در سال ۱۳۹۹خورشیدی آشکارا بر ممنوعیت فعالیت معدن‌کاوی اشاره شده است. با این همه و با وجود شفاف‌سازی و روشنی قانون و ضابطه‌ها، مالک با زیر پا گذاشتن قانون همچنان اصرار به معدن‌کاوی دارد و دنبال از سرگیری عملیات معدن است.
به گفته این کنشگر میراث فرهنگی در روستای هدف گردشگری «دِهمورد» آثار تاریخی از دوره ساسانی از جمله گورهای سنگ‌چین تا توده سنگی، سنگ‌ نبشته پهلوی ساسانی، چارطاقی اوایل دوره اسلامی، گورستان تاریخی دوره زندیه و قاجاریه با سنگ گورهای ارزشمند و شاخص، تنوره‌های آسیاب آبی از دوره زندیه تا اوایل پهلوی یکم و بافت تاریخی روستا و دیگر یادمان‌های تاریخی و ملی وجود دارد.