به مناسبت روز شعر و ادب فارسی و بزرگداشت استاد محمدحسین شهریار، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی چهارشنبه ۲۶شهریورماه نشستی مجازی برگزار کرد. در این نشست جمعی از استادان و پژوهشگران برجسته کشور با سخنرانیهای خود بر اهمیت زبان و ادب فارسی در حفظ هویت ملی تأکید کردند و به بیان دیدگاههای خود درباره جایگاه جهانی این زبان کهن و میراث شعری آن پرداختند.
به گزارش روابط عمومی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دکتر اصغر دادبه، مدیر گروه ادبیات دایرةالمعارف بزرگ اسلامی و استاد پیشکسوت ادبیات و فلسفه اسلامی، در نشست نکوداشت روز شعر و ادب فارسی و بزرگداشت استاد شهریار که دیروز از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد، گفت: روز شعر و ادب فارسی، روز هویت ماست، روزی که نباشد، ما نیستیم. زبان تنها عامل ارتباط نیست؛ از عامل ارتباط بودن فراتر میرود و دو مسأله مهم را به دوش میکشد: فرهنگ و هویت ملی. هویت ملی مثل ماده است، رنگپریده و مبهم، وقتی صورت بر آن عارض میشود، هویت شکل میگیرد و آن صورت همان زبان فارسی است.
او تأکید کرد: همواره در حمله به هویت ملی، به زبان نیز حمله کردهاند. اولین شکل حمله، دینی بود: گفتند زبان اهل بهشت عربی است و زبان اهل دوزخ فارسی. در دوره صفوی، استعمارگران در هند و آسیای میانه علیه زبان فارسی برخاستند و فارسیدانان را به سیبری تبعید کردند. صورت سوم، دردناکتر است: وقتی روشنفکران ما گاه علیه زبان فارسی سخن میگویند. بدون مطالعه، حرف ابوریحان را تکرار میکنند که ناسزا به عربی بهتر است از ستایش به فارسی، بیآنکه توجه کنند او در چه شرایطی این سخن را گفته است. یا نتیجه میگیرند که زبان فارسی پویا نیست چون در جهان خود فیلسوف و حکیم نداشته است. اینها سخنانی است که دشمنان برای تضعیف فرهنگ و زبان ما میگویند .
استاد برجسته دانشگاه علامه طباطبایی در پایان تصریح کرد: اگر زبان فارسی نباشد، هیچ چیز نخواهیم داشت. حذف زبان فارسی از کنکور و بیتوجهی به آن در مدارس، کمک به همان طرحی است که دشمنان دنبال میکنند. زبان فارسی زبان فرهنگ و هویت است. هرگاه میخواهند ایران را تضعیف کنند، نخستین حمله آن ها به سوی زبان فارسی است.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نیز در این نشست، زبان فارسی را «زبان عشق، احساس و حامل اصالت تاریخی ایرانیان» خواند و با اشاره به جایگاه شهریار گفت: شهریار تبریزی شاعری بود که سراسر زندگیاش با عشق و احساس گره خورد و همین ویژگی شعر او را ماندگار ساخت.
محمود شالویی افزود: زبان فارسی امروز میتواند همچون گذشته، محور همبستگی همه پارسیزبانان جهان باشد.
در ادامه، حسن انوری، چهره ماندگار زبان و ادب فارسی، سخنان خود را با تأکید بر نقش تعیینکننده فارسی در هویت ایرانی آغاز کرد و گفت: اگر زبان فارسی نبود، ایران کشوری تکهتکه میشد. زبان فارسی ستون خیمه هویت ماست.
انوری با اشاره به آثار بزرگ ادبی ایران همچون «شاهنامه» و «دیوان حافظ» افزود: شاهنامه فردوسی در کنار ایلیاد هومر قرار میگیرد و در جهان بینظیر است. این میراث نشان میدهد که زبان فارسی در سطح جهانی نیز جایگاه ممتازی دارد.
وی با اشاره به اهمیت و جایگاه استاد شهریار، اظهار کرد: شهریار، یادگار شعرای بزرگ تاریخ است؛ یادگار سعدی، حافظ، فردوسی و دیگر بزرگان. او در انواع شعر، نمونههایی عالی بر جای گذاشته که در زبان فارسی بینظیر است.
احمد خاتمی، استاد دانشگاه شهید بهشتی، در بخش دیگری از این نشست به نقش فردوسی در پاسداشت زبان فارسی پرداخت و گفت: شاهنامه اثری استثنایی است که اگر فردوسی آن را نمیسرود، شاید امروز سرنوشت زبان فارسی چیز دیگری بود.
وی تأکید کرد: شاهنامه نهتنها حماسه ملی ایران است، بلکه فرهنگی زنده و پویا را در طول قرنها منتقل کرده و در کنار اسطوره و تاریخ، زبان فارسی را نیز جاودانه ساختهاست.
علی رواقی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با انتقاد از وضعیت آموزش زبان فارسی در مدارس و دانشگاهها، گفت: امروز دانشجویان کمتر به پژوهشهای عمیق درباره متون کهن فارسی علاقه نشان میدهند. این در حالی است که کشورهای فارسیزبان دیگر همچون تاجیکستان، علاقه و ارادت ویژهای به شاعران بزرگی چون رودکی دارند. او خواستار توجه جدیتر به آموزش زبان فارسی از دوران دبستان تا دانشگاه شد تا نسل آینده بتواند این میراث را حفظ کند.
در ادامه، احمد تمیمداری، استاد زبان و ادبیات فارسی، به بُعد جهانی زبان فارسی اشاره کرد و گفت: زبان فارسی در طول سه هزار سال گذشته، نهتنها در ایران، بلکه در هند، پاکستان، افغانستان و تاجیکستان نفوذ عمیقی داشته و حتی در اروپا الهامبخش نویسندگان و شاعران شدهاست. فارسی زبانی موسیقایی و انعطافپذیر است که توانسته جایگاه بینالمللی خود را تا امروز حفظ کند.
در پایان نشست، علیاصغر شعردوست، استاد ادبیات فارسی، با اشاره به ویژگیهای شخصیتی شهریار گفت: او شاعری پارسا و مردمی بود، با مردم زندگی میکرد و در شادیها و غمهایشان شریک میشد. شهریار در دهه پایانی عمر نیز با شعر خود به وصف رزمندگان و شهدا پرداخت و همواره کنار مردم ایستاد.
پیام وزیر فرهنگ
سید عباس صالحی وزیر فرهنگ نیز به مناسبت روز شعر و ادب فارسی و بزرگداشت استاد محمدحسین شهریار، در پیامی نوشت:
«هر ملتی را نشان و هویتی است که او را در جهان معرفی میکند و برای ما ایرانیان، این نشان و هویت ماندگار، زبان فارسی است؛ زبانی که چون رودخانهای آرام و بیپایان، از دل قرنها گذشته و جان و جهان ما را آبیاری کردهاست. هر واژهاش، عطر باغهای کهن را دارد و هر بیت شعرش، آینهای است که فرهنگ و ایمان و عشق این مردم را بازمیتاباند .
فارسی، نهتنها زبان سخن گفتن، که خانه روح ماست. در این خانه، شعر بلندترین پنجره است؛ پنجرهای رو به آسمان معنا و امید. شعر فارسی، دفتر خاطرات جمعی ماست؛ قصهگوی رنج و شادی، حماسه و عرفان، بیم و امید و پژواک هزاران سال عشق به زندگی و ایمان به فردا.
در این میان، شهریار سخن، استاد محمدحسین بهجت تبریزی، یکی از تابناکترین ستارههای این سپهر است؛ شاعری که با غزلهای آتشین خود، جان عاشقان را تازه کرد. یاد او، یاد همه شاعرانی است که زبان را از زنگار فراموشی رهانده و شعر را چراغ راه امروز ما کردند.
بیستوهفتم شهریورماه، روز شعر و ادب فارسی، فرصتی دوباره است برای تأمل در این گنجینه جاویدان. چه نیکوست اگر امروز، در کنار تکریم بزرگان ادب، نسل جوان را نیز به دوستی با شعر فرا بخوانیم، تا این مشعل فروزان را پرنورتر به فردای این سرزمین بسپاریم.
با تبریک این روز خجسته به شاعران، ادیبان و دوستداران زبان فارسی، امید دارم به همت اهل فرهنگ و هنر، شعر فارسی همچنان پرچمدار مهر و معنا باشد و پیام زیبایی و عدالت و حقیقت را به گوش همگان برساند.

شما چه نظری دارید؟