مینا حیدری - روزنامه اطلاعات| خانم شیرین جبل‌عاملی، هنرمند ایرانی با سابقه درخشان در نقاشی، نویسندگی و عکاسی و ترجمه، این هفته در نمایشگاه گروهی «۱۲ روز ایران» که از طریق فرهنگستان هنر و مجمع صلح اسلامی در گالری صبا برگزار شد، حضور پیدا کرده است.

این نمایشگاه که از روز دوشنبه ۲۴ شهریور ۱۴۰۴ افتتاح شده، به ثبت مستند ۱۲ روز از جنگ تحمیلی علیه ایران می‌پردازد و تا تاریخ ۳۱  شهریور ادامه خواهد داشت.  در این رویداد هنری که آثار ۵۰ هنرمند را در معرض دید عموم قرار داده و با استقبال گسترده مخاطبان مواجه شده است، سه اثر برجسته خانم جبل‌عاملی نیز به روی دیوار رفت.

این نمایشگاه که عکس‌های آن از منابعی چون سازمان آتش‌نشانی، هلال احمر، ارگان‌های دولتی، عکاسان شخصی و مردم عادی جمع‌آوری شده بود، تصویری جامع و تأثیرگذار از آن روزها ارائه می‌دهد. 

تولد «آپرانیک»

خانم جبل‌عاملی بیش از سه دهه است که به صورت کاملا حرفه‌ای نقاشی می‌کند. این سال‌ها دوران شکوفایی استعدادها، کسب تجربه و تعمیق دانش هنری او بوده است. او در توضیح مسیر هنری خود می‌گوید: شش سال پیش توانستم سبک شخصی‌ام را با نام آپرانیک خلق کنم. این سبک، نتیجه سال‌ها آزمایش و ترکیب‌بندی‌های خاصی است که هویت بصری این سبک را شکل می‌دهد.

انتخاب نام آپرانیک، خود گویای رویکرد خاص و عمیق این هنرمند است. جبل‌عاملی در مورد ریشه این نام توضیح می‌دهد: آپرانیک، نامی کاملا ایرانی است؛ نام دختر یکی از سرداران ساسانی که خودش هم فرمانده جسور و شجاعی در میدان نبرد بود. جسارت و قدرت این دختر برای من بسیار الهام‌بخش بود و چون خودم هم در کارم جسور هستم این نام را برای سبکم انتخاب کردم. 
این انتخاب، نشان‌دهنده ارتباط این هنرمند با ریشه‌های فرهنگی و تاریخی ایران و همچنین بازتاب شخصیت و رویکرد هنری اوست. 

خانم جبل‌عاملی تاکنون موفق شده نمایشگاه‌های متعددی را در حدود ۱۰ کشور خارجی برگزار کند و با این حضور بین‌المللی، فرصتی برای نمایش آثارش به مخاطبان جهانی و تبادل فرهنگی فراهم آورده است. 

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای خانم جبل‌عاملی، دریافت گواهی موفقیت بین‌المللی برای سبک آپرانیک از موزه لوکزامبورگ در سه سال متوالی، یعنی سال‌های ۲۰۲۲، ۲۰۲۳و ۲۰۲۴ است. 

این گواهینامه‌ها مهر تأییدی بر نوآوری، اصالت و کیفیت بالای آثار او در سطح جهانی و همچنین شناسایی رسمی سبک ابداعی‌اش توسط یکی از نهادهای معتبر هنری اروپا محسوب می‌شود. این موفقیت، گامی مهم در جهت ثبت سبک آپرانیک در تاریخ هنر معاصر است.

خانم جبل‌عاملی در کنار خلق مداوم آثار هنری در رشته‌های مختلف، دغدغه مهم دیگری نیز دارد: ثبت و معرفی سبک آپرانیک در تاریخ هنر معاصر. او با درک اهمیت مستندسازی و معرفی ابداعات هنری، مقاله تخصصی آپرانیکیسم را در این زمینه نگاشته است که به چندین محفل و مجله آکادمیک هنری و بین المللی ارسال ‌ و با استقبال خوبی از سوی کارشناسان و نهادهای هنری مواجه شده است‌ و مراحل انتشار خود را طی می‌کند. این تلاش‌ها نشان می‌دهد که خانم جبل‌عاملی نه‌تنها به خلق هنر در لحظه می‌پردازد، بلکه به صورت آگاهانه و با برنامه‌ریزی، به ترویج، معرفی و جاودانه کردن دستاوردهای هنری خود و مکتب آپرانیک می‌اندیشد.

۲۵ از قاب چکید

فعالیت‌های خانم جبل‌عاملی تنها به حوزه نقاشی محدود نمی‌شود، او در زمینه نویسندگی و ترجمه نیز فردی پرکار، خلاق و موفق به حساب می‌آید که تا امروز، شش کتاب را به رشته تحریر درآورده و ترجمه کرده است. این آثار، طیف وسیعی از موضوعات را در بر می‌گیرند و نشان‌دهنده گستره علایق و توانایی‌های زبانی او هستند.

یکی از آخرین آثار او یک کتاب مصور با عنوان « ۲۵ از قاب چکید »، شامل ۲۵ شعر و ۲۵ نقاشی با قهوه است. این اثر که ترکیبی هنرمندانه از شعر و تصویر را به نمایش می‌گذارد، در همان بازه زمانی جنگ ۱۲ روزه نوشته شد و به پایان رسید، به دو زبان فارسی و انگلیسی ترجمه و در پلتفرم جهانی « kobo » منتشر شد. همچنین تعدادی از اشعارش درباره جنگ در مجلات بین‌المللی منتشر و او به عنوان شاعر هفته انتخاب شده است. 

جنبه دیگری از فعالیت‌های هنری خانم جبل‌عاملی، حوزه عکاسی است. او علاقه خاصی به عکاسی مستند خیابانی و سورئال دارد و در آثارش به ثبت موقعیت‌ها و داستان‌های شهری که کمتر به آن نگاه شده می‌پردازد، با نگاهی کنجکاو و حساس، لحظات زندگی روزمره را شکار می‌کند و سعی در بیان روایت‌های ناگفته از انسان‌ها و فضاهای شهری دارد.

آثار او در این حوزه در نمایشگاه‌های گروهی متعددی به نمایش گذاشته شده‌اند که فرصتی برای تبادل نظر با سایر عکاسان و هنرمندان فراهم می‌آورد. علاوه بر این، خانم جبل‌عاملی موفق به دریافت جوایز و تقدیرنامه‌های متعددی در زمینه عکاسی شده است که نشان از توانایی و نگاه خاص او در این مدیوم هنری دارد.

شیرین جبل عاملی درباره نمایشگاه اخیر ۱۲ روز ایران که از طریق فرهنگستان هنر و مجمع صلح اسلامی در گالری صبا برگزار شده است، با اشاره به چالش‌های عکاسی در دوران جنگ، از ممانعت‌ها، توقیف دوربین‌ها و اجبار به پاک کردن عکس‌ها می‌گوید و این که در آن شرایط دشوار، حتی با داشتن کارت شورای عالی عکاسی نتوانسته در بسیاری از مکان‌ها و شرایطی که مایل بوده عکاسی کند. 

او با ابراز تأسف عمیق، از لحظات تلخی سخن گفت که شاهد حملات اسراییل به کشورمان بوده و با گلایه از این که اجازه داده نشد صدای مردم و ایران، در آن برهه زمانی به درستی در تاریخ ثبت شود، تأکید می‌کند هدف اصلی‌اش از عکاسی در دوره جنگ این بوده که صدای ایران را به مردم دنیا و وجدان‌های بیدار برساند. 

خانم جبل‌عاملی در ادامه صحبت‌های خود به تجربه‌ شخصی‌اش اشاره می‌کند و می‌گوید: آن روزها مایل بودم تنهایی شهر را به تصویر بکشم اما متأسفانه چندین بار با تذکر مأموران امنیتی مجبور شدم عکس‌هایم را پاک کنم. 

من پیاده در خیابان‌ها راه می‌رفتم؛ نه به این نیت که عکس‌هایم بعدا به نمایشگاه برود، بلکه برای ثبت این شجاعت، شجاعتِ ماندن و شجاعتِ مقاومت. این حس شجاعت و مقاومت در تنهایی شهر بود که من به دنبال ثبت آن بودم؛ آدم‌هایی که در این شهر ماندند و مقاومت کردند. آن بار تنهایی واقعا سنگین بود. 

در یکی از عکس‌هایم تصویر پیرمردی را ثبت کردم که در یک خیابان خالی، عصازنان و به سختی راه می‌رفت و این تصویر برایم بسیار دردناک بود. 

بعد از این که جنگ به پایان رسید به مناطق تخریب‌شده رفتم و خانه‌های مسکونی را ‌دیدم، لباس‌ها و کفش‌های یک نوزاد که در یکی از عکس‌ها ثبت کرده‌ام از خاطرم نمی‌رود. من تاکنون عکاسی جنگ نکرده بودم. عکاس هستم اما عکس‌های من بیشتر مستند، خیابانی و سورئال هستند. 

من فهمیدم عکاس‌های جنگ، چقدر شجاعت و قدرت دارند که می‌توانند با چنین وقایعی روبه‌رو شوند و آن‌ها را ثبت کنند؛ نه فقط برای زمان حال، بلکه برای نسل‌های آینده به عنوان یک شاهد تاریخ. به هر حال موفق شدم از بعضی ساختمان‌هایی که تخریب شده بودند، عکاسی کنم.

آینده هنر و هنرمند

جبل‌عاملی در کنار فعالیت‌های هنری پربار خود، دغدغه‌های فرهنگی و اجتماعی عمیقی نیز دارد. او با گلایه از بی‌توجهی به هنرمندان و عرصه فرهنگ بیان می‌کند: متأسفانه در حال حاضر به کار فرهنگی و هنری، آن‌گونه که شایسته است بها داده نمی‌شود. 

او با اشاره به مسأله جهانی ابتذال و پیشرفت آن، مسئولان را به توجه بیشتر به مسائل فرهنگی و دخیل کردن هنرمندان در این حوزه فرا می‌خواند. از دیدگاه او پشتوانه فرهنگی و هنری یک ملت، عامل نگهدارنده قدرت‌هاست.

این هنرمند پرکار و خلاق در پایان می‌گوید: امیدوارم هنرمندانی که با جان و دل کار می‌کنند، در زمان حیاتشان دیده و شنیده شوند و مورد ارج قرار گیرند. 

این جمله، چکیده‌ای از حسرت و امید بسیاری از هنرمندان است که با وجود بی‌توجهی‌ها همچنان به خلق زیبایی و معنا مشغولند و در پی به رسمیت شناخته شدن تلاش‌ها و ارزش‌های هنری خود هستند.

خانم جبل‌عاملی در پایان از ریاست شورای عالی عکاسی استان البرز، سرکار خانم بهارک زرگروفا و اعضای شورای عالی به دلیل حمایت از عکاسان قدردانی کرد.