نام کوروش و جایگاه تاریخی و فرهنگی او با نزدیک‌شدن به هفتم آبان، بار دیگر در فضای عمومی و رسانه‌ای کشور پررنگ شد. در حالی‌که نهادهای رسمی برای نام‌گذاری روزها به ضوابط قانونی اشاره می‌کنند، جامعه هر ساله به شکل خودجوش این روز را به‌عنوان «روز کوروش» گرامی می‌دارد؛ پدیده‌ای که بیش از آن‌که صرفاً به تاریخ باستان بازگردد، بازتابی از نیاز جامعه امروز به بازتعریف هویت ایرانی است.
دکتر بهمن نامورمطلق، رئیس سابق فرهنگستان هنر و استاد دانشگاه شهید بهشتی در گفتگو با ایسنا با تأکید بر لزوم پرهیز از افراط و تفریط در مواجهه با میراث فرهنگی و تاریخی ایران، اظهار کرد: بزرگداشت کوروش نه‌تنها با هویت اسلامی در تضاد نیست، بلکه می‌تواند موجب تقویت انسجام ملی شود. او می‌گوید بی‌توجهی به کوروش و حذف او از حافظه رسمی کشور، اتفاقی ناگوار است که باید اصلاح شود.
وی در تبیین دلایل توجه نسل جوان به کوروش می‌گوید: ایران سرزمینی است با هویتی چندگانه و پیوندی؛ سه مؤلفه اصلی آن هویت پیش از اسلام، هویت اسلامی و هویت مدرن است. هر یک از این سه بخش در کنار دیگری معنا دارد و حذف یا نادیده‌گرفتن یکی، جامعه را دچار بی‌تعادلی می‌کند.
به گفته او، در دوره‌هایی از تاریخ، کم‌توجهی به یکی از این هویت‌ها موجب واکنش‌های افراطی در نسل‌های بعد شد. هرگاه نهادهای رسمی به یک بخش از هویت ملی بی‌توجهی کرده‌اند، نهادهای غیررسمی برای جبران، بیش از حد به همان بخش توجه نشان داده‌اند. نتیجه این چرخه، افراط و تفریط و در نهایت از دست‌رفتن تعادل فرهنگی است.
این اسطوره‌شناس تأکید می‌کند: کوروش بخش مهمی از هویت جمعی ماست و به‌عنوان بنیان‌گذار نخستین امپراتوری ایران شناخته می‌شود. تجلیل از او حق طبیعی ایرانیان است و هیچ تعارضی با هویت اسلامی ندارد. بسیاری از علمای بزرگ اسلامی از جمله علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، کوروش را همان ذوالقرنینِ مذکور در قرآن دانسته‌اند؛ شخصیتی صالح و دادگر.
نامورمطلق، بی‌توجهی به کوروش را نشانه‌ای از ضعف در سیاست فرهنگی دانسته و می‌گوید: ثبت جهانی آرامگاه کوروش تنها به‌خاطر قدمت یا معماری آن نیست، بلکه به‌دلیل منش و شیوه حکومت‌داری اوست. جهانیان کوروش را یک سرمایه اخلاقی و فرهنگی برای بشریت می‌دانند، در حالی‌که ما هنوز روزی رسمی برایش در تقویم نداریم.وی به جلوه جهانی کوروش چنین اشاره می‌کند: حتی دشمنان تاریخی ایران نمی‌توانستند کوروش را نادیده بگیرند. اسکندر مقدونی پس از فتح ایران، کسانی را که به آرامگاه کوروش آسیب رسانده بودند مجازات کرد. این نشان می‌دهد احترام به او فراتر از مرزهای فرهنگی بوده است.
رئیس سابق فرهنگستان هنر با هشدار نسبت به «بی‌توجهی داخلی» و «مصادره خارجی» می‌گوید: وقتی ما از میراث خود غفلت می‌کنیم، دیگران آن را به نفع خود تفسیر می‌کنند. چندی پیش شاهد بودیم در سرزمین‌های اشغالی، کوروش را با شخصیت‌های سیاسی معاصر مقایسه کردند؛ قیاسی نادرست و خطرناک. ما باید از کوروش به‌عنوان سرمایه ملی خود پاسداری کنیم و نگذاریم او ابزار تبلیغات دیگران شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به رشد علاقه جوانان به کوروش، خواستار ثبت رسمی «روز کوروش» در تقویم کشور شد و افزود: نسل جدید در حال جبران کم‌توجهی‌های گذشته است. نام‌گذاری روزی برای کوروش نه‌تنها حق تاریخی ایرانیان است، بلکه می‌تواند به انسجام و وحدت اجتماعی کمک کند. در شرایط فعلی، کشور بیش از هر زمان به نمادهایی نیاز دارد که مردم را گرد هم بیاورد.
نامورمطلق یادآور می‌شود: در جهانی که بر سر هویت‌ها و میراث‌ها رقابت می‌شود، داشتن چهره‌ای جهانی مانند کوروش مزیت بزرگی است. می‌توانیم از او در دیپلماسی فرهنگی برای گفت‌وگو با ملت‌ها و نشان دادن چهره صلح‌طلب ایران استفاده کنیم. متأسفانه ما کمتر از این ظرفیت بهره برده‌ایم؛ در حالی‌که دیگر کشورها برای شخصیت‌هایی مانند اسکندر، صدها اثر سینمایی و ادبی تولید کرده‌اند. وی با انتقاد از دوگانه‌سازی‌های فرهنگی توضیح می‌دهد: نباید در دام ملی‌گرایی افراطی افتاد، اما نباید هم گذشته را فراموش کرد. بخش مهمی از حافظه تاریخی ما در شخصیت‌هایی مانند کوروش متبلور است. وقتی مردم احساس کنند نهادهای رسمی این بخش را نادیده می‌گیرند، خودشان دست به بزرگداشت می‌زنند و آن‌گاه افراط و تفریط شکل می‌گیرد.
این اسطوره‌شناس در پایان با تأکید بر ضرورت کنار گذاشتن «هراس‌های بی‌دلیل» اظهار کرد: توجه به کوروش نه تهدید است و نه بازگشت به گذشته. این توجه به جوان امروز پیام می‌دهد که ما به هویت و ریشه‌های او اهمیت می‌دهیم .