مراسم رونمایی از مجموعه اسناد خانوادگی حاج میرزا علی قیصریه، شامل اوراق مالی و مکاتبات تجارتخانه نساجی ریسباف در قم، در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران برگزار شد. این مجموعه ارزشمند از سوی علی قیصری، مورخ و جامعهشناس ایرانی، به کتابخانه مرکزیدانشگاه تهران اهدا شده است. در این مراسم رسول جعفریان، رئیس کتابخانه مرکزی، منصوره اتحادیه، سیدعلی آلداود و داریوش رحمانیان، استادان تاریخ دانشگاه تهران، سخنرانی کردند.
به گزارش ایبنا، رسول جعفریان در ابتدای مراسم اظهار کرد: سنگ بنای کتابخانه مرکزی در سال ۱۳۲۸با ۱۳۲۹نسخه خطی از مرحوم سیدمحمد مشکات گذاشته شد. امروز بیش از ۱۲هزار نسخه خطی و ۱۳هزار سند تاریخی در این مجموعه نگهداری میشود که ۱۳هزار و ۶۰۰مورد از آنها بهصورت آنلاین در سامانه آرین در دسترس است.
او تأکید کرد که اهدای اسناد قیصری یکی از مهمترین اقدامات اخیر در غنیسازی منابع تاریخی دانشگاه تهران است . منصوره اتحادیه، استاد تاریخ دانشگاه تهران نیز اسناد خصوصی را «گنجینهای از تاریخ نادیده» دانست و گفت: اسناد خانوادگی اغلب سیاسی نیستند اما واقعیت زندگی مردم و ساختار اقتصادی جامعه را نشان میدهند. در این اسناد از روابط تجار، مناسبات مالی و حتی نقش زنان در تحولات اجتماعی اطلاعاتی بینظیر وجود دارد.
او افزود: تاریخ اقتصادی دوره قاجار هنوز ناشناخته است. ما بیشتر بر پایه اسناد خارجی، بهویژه انگلیسیها، از تجارت آن زمان اطلاع داریم. در حالی که اسناد داخلی میتوانند تصویری دقیقتر از مناسبات اقتصادی و اجتماعی آن دوره ارائه دهند.
به گفته اتحادیه، بسیاری از خانوادهها هنوز اسناد مالی و تجاری خود را به دلایل شخصی منتشر نکردهاند. او از خانوادهها خواست این اسناد را برای حفظ حافظه تاریخی کشور در اختیار پژوهشگران قرار دهند و تأکید کرد: مرحوم دکتر رضوانی روزی به من گفت تا زمانی که اسناد دوره قاجار در دسترس نباشد، ما تاریخ آن دوره را نخواهیم دانست.
در ادامه مراسم، علی قیصری ضمن معرفی مجموعه اسناد اهدایی توضیح داد: این اسناد حدود ۱۲هزار برگ در ۵۶پوشه را شامل میشود و بیشتر آنها دفاتر حساب و مکاتبات تجاری تجارتخانه قیصریه است. بخشی از این اسناد به شرکت سهامی ریسباف قم مربوط میشود که بین سالهای ۱۳۱۲تا ۱۳۱۴تأسیس شد.
او افزود: بخش عمده دادوستدها در این اسناد مربوط به تجارت داخلی است و اطلاعات مهمی از روابط صنفی و شبکه ارتباطی تجار در ایران آن زمان بهدست میدهد .
سیدعلی آلداود، عضو هیأت علمی دایرهالمعارف بزرگ اسلامی نیز با تأکید بر اهمیت اسناد تاریخی اظهار کرد: اسناد قاجار فراوان است اما بسیاری هنوز شناسایی و فهرستبرداری نشدهاند. آلبومهای اسنادی کاخ گلستان میتوانند روایت ما از دوره قاجار را دگرگون کنند. تا زمانی که این اسناد بهصورت کامل منتشر نشوند، تاریخ قاجار ناقص خواهد ماند.
سپس داریوش رحمانیان، استاد تاریخ دانشگاه تهران گفت: مشکل اصلی پژوهش تاریخی، انباشت اسناد نیست، بلکه فراهمکردن دسترسی محققان به این منابع است. دکتر جعفریان بهعنوان پژوهشگر، درد محققان را میفهمد و راه را برای استفاده از این منابع باز کرده است.
این مراسم با تأکید مشترک سخنرانان بر اهمیت اسناد خصوصی و لزوم حفظ و انتشار آنها برای بازسازی تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایران در دوره قاجار پایان یافت .
شما چه نظری دارید؟