از سال ۱۳۹۷، شاهد استقبال گسترده عموم مردم، به ویژه نسل جدید سرمایه‌گذاران، از دارایی‌های دیجیتال بودیم. در آن سال‌ها، این بازار در ایران به رسمیت شناخته نمی‌شد و اغلب به عنوان یک روند گذرا تلقی می‌شد؛ تصوری که در سطح جهانی نیز رایج بود. با این حال، تحولات اخیر نشان‌دهنده تغییر اساسی در این نگرش است.چرا که اکنون انواع مختلف دارایی های دیجیتال درحال تحمیل خود با دارایی های سنتی بوده و گاه میزان اقبال به آنها حتی بیشتر از دارایی های سنتی است؛ این موضوع بخصوص در نسل جوان ایران وجهان به وضوح قابل مشاهده است.لذا کشورها وحاکمیت ها به ناچار باید این عرصه را به رسمیت شناخته وبرای پذیرش آن زیرساخت مناسب فراهم کنند؛ زیرساختی که بیشتر درقالب بازارهای سرمایه معنی پیدا می کند. 
تحول جهانی در نگرش به دارایی‌های دیجیتال
در سطح جهانی، نگرش نسبت به دارایی‌های دیجیتال از تردید اولیه به پذیرش رسمی تغییر یافته است. اکنون بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف به سمت ایجاد ذخایری از این دارایی‌ها به عنوان بخشی از سبد دارایی‌های امن حرکت کرده‌اند. برای مثال، گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد تا سال ۲۰۳۰، بانک‌های مرکزی ممکن است مقادیر قابل‌توجهی از بیت‌کوین و طلا را به عنوان ذخایر کلیدی نگهداری کنند،این تحول به دلیل محبوبیت رو به رشد نهادی و ضعف نسبی دلار رخ داده وبه مرور در حال تقویت شدن است.
یکی از نقاط عطف این تحول، تأسیس صندوق‌های ETF(قابل معامله در بورس) مبتنی بر دارایی‌های دیجیتال است. این تحول، دسترسی سرمایه‌گذاران سنتی به بیت‌کوین را بدون نیاز به مالکیت مستقیم تسهیل کرده و به ورود سرمایه‌ به این دارایی و رشد قیمت آن منجر شده است. 
مزایای صندوق‌های ETFبرای سرمایه‌گذاران نهادی
صندوق‌های ETFدارایی‌های دیجیتال ابزاری کلیدی برای سرمایه‌گذاران نهادی (شرکت‌های سرمایه‌گذاری مشترک، شرکت‌های سرمایه‌گذاری محدود و شرکت‌های بیمه عمر که اندوخته اعضا را به شکل سبد سهام و اوراق قرضه نگهداری می‌کنند، همه از نمونه‌های سرمایه‌گذار نهادی هستند ) ،محسوب می‌شوند، زیرا ریسک‌های سرمایه‌گذاری مستقیم را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهند. مزایای اصلی این امر شامل سادگی معاملات، نقدشوندگی بالا و هزینه‌های معاملاتی کمتر نسبت به سرمایه‌گذاری مستقیم است. علاوه بر این، ETFها به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند بدون درگیر شدن با پیچیدگی‌های نگهداری کیف پول دیجیتال یا انتقال به صرافی‌های خارجی، در این دارایی سرمایه‌گذاری کنند. 
چالش‌ها و ضرورت تنظیم‌گری در ایران
در ایران، حرکت از به‌رسمیت‌شناخته نشدن به سمت ایجاد چارچوب‌های قانونی متناسب با دارایی‌های دیجیتال، گامی مثبت است. با این‌حال، ماهیت پویای این بازار اجازه قانون‌گذاری سنتی را نمی‌دهد؛ چرا که سرعت تحولات آن بسیار بالاتر از فرآیندهای قانون‌گذاری است. بنابراین، تنظیم‌گری با مشارکت اکوسیستم و تأکید بر خودتنظیم‌گری می‌تواند راهکار عملی باشد.در این زمینه، تأسیس صندوق‌های مبتنی بر دارایی‌های دیجیتال می‌تواند از طریق شورای عالی بورس، با اختیارات آن شورا برای تعریف ابزارهای جدید، پیگیری شود. این رویکرد نه تنها با زیرساخت‌های موجود بازارسرمایه همخوانی دارد، بلکه ریسک‌ها را مدیریت می‌کند.
 مدل گواهی سپرده بیت‌کوین
دراین راستا،یکی از عملی‌ترین روش‌ها برای ورود دارایی‌های دیجیتال به بازار رسمی سرمایه، مدل گواهی سپرده بیت‌کوین است. قوانین کنونی بورس کالا امکان طراحی محصولات مالی نوین مبتنی بر بیت‌کوین از طریق گواهی سپرده را فراهم می‌کند. این ابزار از منظر فقهی قابل تطبیق است و زیرساخت‌های فنی و اجرایی آن در بازارسرمایه امکان فراهم شدن دارد. بر اساس طرح اخیر، بیت‌کوین به عنوان یک "کالا" تلقی شده و گواهی سپرده‌ای مشابه شمش طلا برای آن صادر می‌شود. این گواهی‌ها دارایی را تحت نظارت بورس کالا قرار می‌دهند و معاملات آن‌ها شفافیت و اعتماد را افزایش می‌دهد.
بررسی ها نشان می دهد اگر اتفاق نظر کارشناسی وقانونی برای ورود دارایی های دیجیتال به بازار سرمایه کشور فراهم شود، این بازار از حالت خاکستری وغیررسمی بودن خارج شده وشکلی شفاف به خود می گیرد که حتما به نفع اقتصاد ملی وبازار سرمایه کشور است.
هادی جوهری، کارشناس بازار سرمایه