مهدی بستانچی، فعال اقتصادی در پاسخ به سوال «پیامدهای کلانِ اسنپبک برای اقتصاد SMEها چیست؟» ۲ مورد را عنوان کرد:
۱) تشدید شکاف مالی تجارت (Trade Finance Gap) برای بنگاههای کوچک و متوسط
بانکها در نبود قطعیت حقوقی، بهندرت LC یا تأیید کارگزار میدهند؛ هزینه سرمایه در گردش بالا میرود و رکود دستبهدست با تورم حرکت میکند.
فرسایش طبقه متوسط و تقاضای داخلی: شواهد تازه نشان میدهد تحریمها در دهه گذشته اندازه طبقه متوسط ایران را بهطور معناداری کوچک کردهاند؛ کاهش قدرت خرید، بازار SMEها را محدودتر میکند.
۲) کاهش بهرهوری انرژی/فناوری در صنعت
شاخصهای شدت تحریم با افت کارایی انرژی در زیربخشهای صنعتی همبستگی داشتهاند؛ هزینه تمامشده بالا میرود.
توصیههای سیاستی برای سیاستگذاران
- تاسیس صندوق مالی حمایتی از SMEهای صنعتی با هدف کمک به تامین سرمایه در گردش و کاهش آسیب های ناشی از کمبود نقدینگی با رویکردهای نوین در وثایق
- راه اندازی فرایندها و مکانیسم هایی برای تقویت قدرت خرید
- صندوق ضمانت اعتبارات صادراتی ویژه SME با سقفهای خرد، جهت پوشش ریسک عدمپرداخت ناشی از بندهای تحریمی در LCها. (همراستا با رویههای پسا-۲۰۱۲.)
- دیپلماسی صنعتی منطقهای: توافقهای تسویه محلی/ارزی، استانداردسازی اسناد منشاء/کاربرد نهایی، و خط سبز گمرکی برای قطعات گلوگاهی با رویکرد انطباقمحور، نه دورزدن.
- برنامه ارتقای بهرهوری انرژی در صنعت (کوپن سرمایهگذاری برای تجهیزات کممصرف/اتوماسیون سبک در SMEها) برای خنثیسازی بخشی از فشار هزینه.
اسنپبک، فقط «بازگشت چند بند تحریم» نیست؛ یک شوک سیستمی است که از کانالهای پرداخت، بیمه، حملونقل و زنجیره تأمین به قلب بنگاههای کوچک و متوسط میرسد.
تجربه برجام نشان میدهد که با کاهش عدم اطمینانی، رشد و ثبات برمیگردد و برعکس، بازگشت تحریمهای چندجانبه هزینه مبادله را برای کوچکها بهمراتب بیشتر از بزرگها بالا میبرد. دولت ناگزیر است برای حمایت از اشتغال و فعالیت صنایع کوچک و متوسط، طرح های جدیدی را دنبال کند. تکرار روند قبلی، اثر بخشی کافی ندارد.
