نرگس خانعلی زاده - ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات| شاید از همان نیمه شهریور ماه گذشته که همه متخصصان، توصیه به تزریق واکسن آنفلوآنزا در گروه‌های حساس می‌کردند، می‌شد انتظار همه‌گیری بیماری آنفلوآنزا در پاییز و زمستان امسال را داشت. اما حالا ماجرا فراتر از آن انتظار معمولی رفته است و وضعیت شیوع و ابتلای بیماری آنفلوآنزا، به سه برابر سطح هشدار رسیده است؛ یعنی اینکه چیزی بیش از ۱۰ درصد از کل بیماران بستری در مراکز درمانی مرتبط با بیماری‌های تنفسی، در حال حاضر مبتلا به آنفولانزا هستند و دیگر وقت پیشگیری‌های شخصی، برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری همه‌گیر شده، رسیده است. 

آنفلوآنزا یا سرماخوردگی؟ مسئله این است!

یکی از دغدغه‌های همیشگی بیماران، تشخیص تفاوت میان آنفلوآنزا و سایر بیماری‌ها مانند کرونا یا سرماخوردگی است؛ این در حالی است که مرز باریکی میان هرکدام از آن‌ها وجود دارد و آگاهی و شناخت نسبت به نوع بیماری، می‌تواند به روند درمانی آن، کمک کند. به گفته متخصصان عفونی، آنفلوآنزا،  یک بیماری عفونی حاد تنفسی است که توسط ویروس‌های آنفولانزا ایجاد می‌شود و برخلاف سرماخوردگی‌های ساده که معمولاً تدریجی شروع می‌شوند، آنفولانزا با علائم ناگهانی و شدید، خودش را نشان می‌دهد. 

در آنفلوآنزا، تب به شکلی ناگهانی بروز پیدا می‌کند و افزایش شدید دمای بدن تا بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد، به شکل غیرمنتظره‌ای خودش را نشان می‌دهد. در این بیماری، سردردشدید، خستگی مفرط و ضعف عمومی شدید، درد عضلانی ومفصلی گسترده، این بیماران را زمین‌گیر می‌کنند.

گلودرد، گرفتگی صدا و سرفه خشک از دیگر علائم بیماری آنفلوآنزا هستند. البته که فراموش نکنید که با وجود اینکه آنفلوآنزا یک بیماری تنفسی است، اما در گروه‌های خاصی، به ویژه در کودکان، علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ و اسهال هم ممکن است بروز پیدا کند.

هیچ‌وقت برای پیشگیری دیر نیست

آنچه روشن به نظر می‌رسد این است که ویروس آنفلوآنزا دائماً درحال جهش است؛ بنابراین واکسن این بیماری، هر سال بر اساس سویه‌های ویروسی پیش‌بینی‌شده برای آن فصل تنظیم می‌شود و برای پیشگیری از مبتلاشدن به آنفلوآنزا، بهتر است هر سال این واکسن تزریق شود. واکسنی که به گفته پزشکان، بهترین زمان برای تزریق آن، در نیمه دوم شهریور ماه و اوایل پاییز است اما حالا و در اواخر فصل پاییز هم می‌تواند کمی کمک‌کننده باشد. 

در واقع قریب به اتفاق متخصصان عفونی تاکید دارند که اگر فردی علائم بیماری را ندارد، هنوز هم می‌تواند واکسن دریافت کند؛ واکسنی که به طور صد در صدی از ابتلا جلوگیری نمی‌کند، بلکه شدت علائم را کاهش می‌دهد تا کار به بستری و مراقبت‎‌های ویژه نرسد. چنانچه مطالعات نشان داده‌اند که واکسیناسیون می‌تواند نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه  را تا ۸۲ درصد کاهش دهد.

اما فارغ از موضوع همیشگی واکسن، رعایت بهداشت فردی، رعایت فاصله اجتماعی در محیط‌های عمومی و تقویت سیستم ایمنی با مواد غذایی هم از دیگر راهکارهای پیشگیری از ابتلا به آنفلوآنزا است که می‌تواند در این روزهای اوج شیوع بیماری، کمک‌کننده باشد. شست و شویی مکرر دست‌ها، پرهیز از دست دادن با افراد، رژیم غذایی سرشار از ویتامین C، خواب کافی و ... از جمله این راهکارها برای در امان ماندن از این اپیدمی فراگیر است. 

فراموش نکنید که مخزن اصلی ویروس، ترشحات حلق و بینی افرادآلوده است؛ ترشحاتی که حاوی میلیون‌ها ذره ویروسی هستند. در چنین شرایطی، انتقال بیماری از فردی به فرد دیگر عمدتاً از طریق قطرات تنفسی بزرگ است که هنگام سرفه، عطسه یا حتی صحبت کردن توسط فرد مبتلا در هوا پخش می‌شوند و استفاده از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی، می‌تواند مانع این انتقال شود.

شکل دیگر انتقال بیماری آنفلوآنزا، این است که اگر فرد مبتلادست خود را پس از عطسه یا سرفه به اشیاء عمومی مانند دستگیره در، تلفن، میز کار و ... بزند و این وسایل را لمس کند، ویروس روی سطوح منتقل می‌شود. پس طبیعتا تماس نفر دوم با آن اشیا، می‌تواند فرد را بیمار کند. برای همین است که شست و شوی مکرر دست‌ها در پیشگیری از بیماری آنفلوآنزا، ابتدایی‌ترین اصول پیشگیری محسوب می‌شود. 

اهمیت دوره درمان

اینطور که مشخص است، آنفولانزا یک بیماری ویروسی است ودوره درمان آن عمدتاً بر پایه مراقبت‌های حمایتی استوار است؛ یعنی اگر علائم شدت بالایی نداشته باشد و فرد مبتلا، در گروه‌های حساسی مثل سالمندان، زنان باردار، کودکان، بیمارهای قلبی و عروقی و ... نباشد، انجام مجموعه‌ای از اقدامات حمایتی، در مدت زمان ۲ تا ۷ روز، می‌تواند به بهبود فرد کمک چشمگیری کند.

اولین قدم برای درمان بیماری آنفلوآنزا، استراحت مطلق وکاهش فعالیت بدنی است که به سیستم ایمنی در مبارزه با ویروس کمک می‌کند. مصرف فراوان مایعات مانند آب، سوپ، دمنوش‌ها و ... هم برای جلوگیری از کم  آبی ناشی از تب و تعریق به فرد بیمار کمک می‌کند. 

در این میان، نباید از مصرف غذاهای مقوی و حاوی ویتامین‌ها برای تقویت بدن و خواب کافی که برای ترمیم سلولی و تقویت پاسخ ایمنی ضروری است، غافل شویم.  ضمن اینکه باید توجه داشته باشیم که مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک در مواجهه با علائم آنفلوآنزا کاملاً بی‌فایده و حتی مضر است؛ چرا که آنتی‌بیوتیک‌ها فقط بر باکتری‌ها مؤثرند و هیچ تأثیری بر ویروس آنفولانزا ندارند. 

اما با وجود این درمان‌ها و مراقبت‌ها، اگر همچنان علائم بیماری به شکلی شدید بروز کرد و خودش را در قالب تنگی نفس، دردقفسه سینه، تب مداوم بیش از ۳ روز و یا حتی بدتر شدن ناگهانی حال عمومی فرد بیمار نشان داد، لازم است که حتما به پزشک مراجعه کنیم.