اطلاعات نوشت: همایون رحیمیان، رهبر ارکستر ملی ایران، از چهرههای شناختهشده موسیقی است؛ هنرمندی که نزدیک به نیمقرن از عمر خود را صرف حفظ، احیا و اجرای موسیقی اصیل ایرانی کرده و با وجود دشواریها و محدودیتهای بسیار، همچنان بر سر عهد خود با موسیقی ملی ایستادهاست. او در گفتوگو با خبرنگار اطلاعات از دغدغههایش سخن می گوید؛ دغدغههایی که بیش از هر چیز به آینده موسیقی ایرانی و جایگاه آن میان نسلهای جدید بازمیگردد.
رحیمیان با تأکید بر اینکه از نخستین سالهای پس از انقلاب تا امروز فقط یک هدف را دنبال کردهاست، اظهار میکند: تمامی تلاشم این بوده که از موسیقی اصیل خودمان نگاهبانی کنم. هرگاه مسئولیتی در ارکستر داشتهام، نخستین اولویتم این بوده هنرمندانی را همراهی کنم که موسیقی ایرانی در ذهن و دلشان جایگاه اصلی دارد.وی ادامه میدهد: بسیاری از همنسلانم در دورههای مختلف مهاجرت کردند، اما من از ایران نرفتم؛ با اینکه ناملایمتها و کمبودهای بسیاری وجود داشته و هنوز هم داریم. ماندم چون احساس میکردم اگر نسل ما پا پس بکشد، موسیقی ایرانی آسیب جدی میبیند. باید این موسیقی را اینجا، میان مردم خودمان زنده نگه میداشتیم.
فاصله نسل جوان از موسیقی اصیل
رحیمیان، بزرگترین دغدغه امروز موسیقی ایرانی را «تغییر ذائقه نسل جوان» میداند و تصریح میکند: متأسفانه طی این سالها موسیقی پاپ و حتی گونههای مبتذل بسیار رواج پیدا کرده و گوش جوانان بیشتر به سمت این آثار رفتهاست. این روند باعث شده که نسل جدید از موسیقی ایرانی و سنتی دور بماند و بسیاری از آنان حتی تجربه شنیدن موسیقی ملی را ندارند.
به گفته او، این تغییر ذائقه فقط نتیجه تحولات فرهنگی نیست بلکه محدودیت بودجهها، کمبود تولیدات کیفی و نبود برنامههای حمایتی نیز در این روند نقش داشتهاند. رحیمیان معتقد است اگر تولیدات جدی و باکیفیت در حوزه موسیقی اصیل تقویت شود، جوانان نیز دوباره با این گنجینه فرهنگی ارتباط برقرار میکنند.
رهبر ارکستر ملی ایران، در بخش دیگری از گفتوگو درباره پروژههای شخصی خود توضیح میدهد: در این سالها آهنگهای متعددی نوشتهام؛ از جمله قطعهای بر اساس اشعار مولانا که برایم بسیار عزیز است. اما متأسفانه امکان اجرای این آثار وجود ندارد. اجرای یک اثر بزرگ، نیازمند بودجه و امکانات قابل توجهی است و ارکستر در شرایط فعلی از عهده آن برنمیآید.این موضوع یکی از تلخترین مشکلات فعالان موسیقی است، زیرا هنرمند وقت و انرژی میگذارد، قطعهای مینویسد، اما در نهایت فقط روی کاغذ باقی میماند. موسیقی برای زنده ماندن نیاز به اجرا دارد.
پایبندی به میراث استادان
رحیمیان بخش مهمی از مسیر هنری خود را وامدار استادان گذشته میداند و با احترام فراوان از آنان چنین یاد میکند: از میان بزرگان موسیقی، آثار استاد روحالله خالقی را بیش از همه دوست دارم. این آثار بخشی از هویت موسیقی ایرانی هستند و آرزو دارم همیشه آنها را زنده نگه داریم.
به گفته رهبر ارکستر ملی، زندهنگهداشتن یاد و آثار چهرههای برجسته موسیقی یکی از برنامههای اصلی اوست: «من بسیار علاقه دارم که بزرگداشتهایی برای استادان موسیقی برگزار کنیم. همانطور که چندی پیش شبی برای استاد همایون خرم برگزار کردیم و با استقبال گسترده مردم روبهرو شد. این استقبال نشان داد مردم همچنان عطش شنیدن موسیقی اصیل را دارند.»
رحیمیان خبر داد که یکی از برنامههای آینده ارکستر ملی، برگزاری شبی با محوریت آثار استاد علی تجویدی است: «در برنامههای پیشرو، شبی را به آثار استاد تجویدی اختصاص میدهیم و قطعات او را با ارکستر اجرا میکنیم. این کارها میراث ماست و باید به نسلهای بعد منتقل شود.»
وی در پایان گفتوگو تأکید کرد که موسیقی اصیل ایرانی بدون حمایتهای هوشمندانه و پایدار به آیندهای مطمئن نخواهد رسید. اگر میخواهیم موسیقی ملی همچنان زنده بماند، باید بودجههای مشخص، برنامههای آموزشی هدفمند و تولیدات حرفهای داشته باشیم.
هنرمندان این حوزه با عشق کار میکنند اما عشق بهتنهایی کافی نیست؛ بدون پشتیبانی، بسیاری از آثار ارزنده تولید نخواهد شد.موسیقی اصیل ایرانی نهتنها بخشی از هویت فرهنگی ایرانیان است بلکه ظرفیت جهانیشدن نیز دارد و گنجینهای است که میتواند فرهنگ ما را در جهان نمایندگی کند. اما این اتفاق زمانی میافتد که ما خودمان قدر آن را بدانیم.
رحیمیان با امیدواری می گوید: با همه دشواریها، هنوز هم باور دارم که میتوان موسیقی ایرانی را زنده و پویا نگه داشت. مادامی که مردم آن را دوست داشته باشند و هنرمندان برایش تلاش کنند، این موسیقی از میان نخواهد رفت.
