اطلاعات نوشت: به زعم کارشناسان، اقتصاد مسئله اول کشو وموضوعی است که مردم از آن رنج برده وگلایه مندند. به تبع این واقعیت، بخش بزرگی از افکارعمومی در انتظار شنیدن سخنانی واضح وحاوی جزئیات هستند که به ارایه راه حلی کارشناسی برای هریک از مسایل اقتصادی موجود منجر شود.

ناترازی ها از جمله درزمینه آب ، برق، انرژی و صندوق های بازنشستگی ،تورم ورشد دائمی ولجام گسیخته قیمت ها، گسترش فقر ونابرابری اقتصادی ، بیکاری، مهاجرت جوانان، وجود انحصارهای متعدد در هریک از کالاها،بی ثباتی نرخ ارز ومبهم بودن چشم انداز رشد اقتصادی، افزایش بی ضابطه مالیات ها و اصرار دولت بر افزایش مالیات تورمی درقالب افزایش تعرفه های تجاری واردات؛ حتی کالاهای اساسی،کاهش شدید تولید وبی اعتمادی بخش خصوصی برای سرمایه گذاری بیشتر،کمبود شدید دستمزد کارمندان ،کارگران وبازنشستگان درمقایسه باتورم وبخصوص موضوع فساد و اختلاس هایی که هرازگاه سرباز می کند، بخشی از فهرست بلند وبالای اقتصادی است که افکارعمومی درانتظار پاسخگویی نامزدها وارایه راه حل برای تدبیرآن هستند.

اما تاکنون مردم جز کلی گویی هایی که مصداق "روز روشن است" وشب سیاه است، کمتر حرفی که حاوی ورود به جزئیات کارشناسی برای حل مسئله باشد، نشنیده اند واین شامل تمام طیف های سیاسی حاضر درترکیب نامزدها می شود.

به عبارت دقیق تر، نامزدها هنگام برخورد با پرسش های اقتصادی به کلیاتی چون: تورم را مهار می کنم، فشار قیمت ها رااز دوش مردم برمی دارم،بیکاری را کاهش می دهم ومانند آن می پردازند.

حال آن که مردم باهوش ونکته سنج ایران به خوبی می دانند همه دروقت انتخابات از این دست وعده ها می دهند اما حین اجرا به هزار عذر وبهانه متوسل شده واگر وضع را بدتر نکنند، در به همان پاشنه خواهد چرخید وشاید اغییر چندانی در وضع زندگی مردم ایجاد نشود.

بدین ترتیب کارشناسان اقتصادی در روزهای باقیمانده از تبلیغات، از نامزدها وستادهایشان می خواهند دست از این کلی گویی های بی حاصل برداشته ودست کم یکی از برنامه هایشان برای مهمترین مشکل اقتصادی کنونی کشور که تورم باشد را به طور دقیق اعلام کنند تا دربوته آزمایش مردم وکارشناسان قرار گیرد. بدیهی است اعلام برنامه قابل نقد بهتر از برنامه ارایه نکردن والقای سردرگم بودن به رای دهندگان است واین موضوع قطعا زیر نظر افکارعمومی قراردارد.

امین دلیری ،معاون اسبق وزیر اقتصاددراین باره می گوید: در نخستین برنامه مناظره انتخابات ریاست جمهوری با موضوع اقتصاد، نظرات کاندیداها در مورد راهکارها و رویکردهای مرتبط با  مهار تورم و رشد تولید به صورت صریح مطرح نشد و به نظر می رسد خلاصه  دیدگاه‌های نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری به صورت ملموس برای مردم و مخاطبان عنوان نشد.

وی می افزاید: باید توجه داشت که هم مهار تورم و هم رشد تولید دو موضوع غیر قابل انکار در ساحت کلی اقتصاد ایران است. اما نکته مهم، ارائه مدل مشخص کارا برای حل و فصل این چالش با توجه به محدودیت‌های ماست. دلیری ادامه می دهد :از سوی دیگر در مورد بحث مشارکت مردم در اقتصاد هم نکاتی که مطرح شد کامل نبود و در واقع پاسخ های کاندیداها در ذهن مخاطب نمی‌نشست. در واقع بهتر بود به جای موضوعات کلی، مسائل اساسی مثل ارز و ناترازی انرژی مطرح و دیدگاه مشخص کاندیداها درباره تک‌تک این موضوعات چالشی، دریافت 
می شد.لذا به طور کلی پاسخ های کاندیداها در بخش اقتصاد راضی کننده نبود‌.

محسن محمدی حسن‌لویی ، دیگر کارشناس اقتصادی  هم در ارزیابی اظهارت اقتصادی شش نامزد ریاست جمهوری تصریح می کند:با توجه به اینکه اکثر کاندیداها تخصص‌های غیراقتصادی دارند تمرکز آنها هم در بیان مسائل و هم در راهکارهای اقتصاد سیاسی و پررنگ نشان دادن تحریم‌ها به‌عنوان یکی از شاخص‌های مهم اقتصاد سیاسی ایران بود.

وی می افزاید:برنامه بعضی از کاندیداها و آن چیزی که در مناظرات بیان می‌کنند با عملکرد آنها هماهنگ نیست و بعضی از این بزرگواران در مسئولیت‌هایی که داشتند آن‌طوری که در مناظرات بیان می‌کنند عملکرد نداشتند، شاید بیراه نباشد که بگوییم احتمالاً کاندیداها برنامه هفتم توسعه را به‌صورت کامل مطالعه نکرده اند و بعضی از اظهارنظرها و طرح‌هایی که ارائه می‌دهند بدون مطالعه دقیق برنامه هفتم و تکالیفی است که برای دولت مشخص شده است.

سید محمد حسن ملیحی، کارشناس اقتصادی هم دراین باره می گوید: یکی از مواردی که در خصوص اظهارات نامزدهای ریاست جمهور بخصوص در مناظره اول وجود داشت این بود که باید از بین برخی صحبت‌ها ؛ که مطمئن هم نیستیم که ریشه یک مکتب اقتصادی در آن وجود داشته باشد؛ بفهمیم که منشا فکری کاندیداها چیست.

وی می افزاید: در برخی موارد نیز بین صحبت‌های اقتصادی نامزدها تعارض وجود دارد.یعنی مثلا  در یک نقطه معتقد هستیم که باید خلق ثروت داشته باشیم و رقابتی عمل کنیم اما از سوی دیگر با آزادسازی نرخ انرژی مخالف هستیم. این موارد کار را برای کارشناسان سخت می‌کند تا متوجه شود نگاه کاندیدا به چه مکتب اقتصادی نزدیک است و چه شیوه‌هایی را برای مشکلات اقتصادی در پیش خواهند گرفت.این مسئله بین همه کاندیداها مشترک است. عموماً صحبت عامه پسند است و عملی و تخصصی نیست.

ملیحی ادامه می دهد: یکی دیگر از مشکلاتی که در اظهارات اقتصادی نامزدها به چشم می خورد این است که هیچ کدام از کاندیدا‌ها ریشه‌یابی دقیقی از مشکلات اقتصادی را مطرح نکردند، هیچ یک به عوامل ناموفق بودن بازار سرمایه در چند سال گذشته اشاره نکرده و یا در خصوص افزایش نرخ سود سپرده‌ها و اینکه تصمیم درست یا غلطی بوده است اظهار نظری نداشتند.

وی تصریح می کند: در خصوص سابقه اشتباهات دولت در کاهش ارزش پول ملی و راه کارهای تجویزی برای اصلاح آن ؛ مانند شیوه کاهش هزینه‌های دولت هم اشاره ای درصحبت های شش نامزد مشاهده نشد. این مسئله‌ای بود که جا داشت با توجه به سوالات کارشناسان اقتصادی پاسخ‌های دقیقی برایش ارائه می‌شد. به علاوه ، یکی از بحث‌هایی که خیلی به آن پرداخته شد مشارکت مردم در اقتصاد بود اما به دقت این موضوع توضیح داده نشد و به کلیاتی قناعت گردید که قطعا راهگشا نیست.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان می کند: درواقع ،همه نامزدها معتقد هستند که کار خوب مانند کاهش تورم و تحقق رشد سالانه 8 درصدی اقتصادی باید انجام شود. اما سوال این است که چگونه و با چه شیوه‌ای باید این کار انجام شود؛ سوالی که هیچ یک از شش نامزد هیچ پاسخ روشن وحاوی جزئیات به آن نداده اند.

جای خالی بخش خصوصی

درهمین حال یکی از مهمترین مسایلی که جایش در اظهارات اقتصادی نامزدهاخالی به نظر می آید،حضور ونظرخواهی از بخش خصوصی است.
با توجه به اینکه تحقق شعار سال بدون کمک ،تلاش وسرمایه گذاری بخش خصوصی به دشواری ممکن است اما نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری تاکنون از این ظرفیت استفادهای نکرده اند.

این درحالی است که اتاق ایران 27 خرداد ماه جاری گزارشی تحت عنوان " بینش‌های رئیس‌جمهور جدید و پیشنهادهای بخش خصوصی" خطاب به نامزدها منتشر کرده است.

مرکز پژوهش های اتاق ایران دراین گزارش تلاش کرده تا با ارائه مختصری از وضع موجود کشور و بیان روند برخی شاخص‌های کلان اقتصادی و چشم‌اندازهای متصور برای آینده آنها، تصویری کلی از مسیر فعلی و پیش روی اقتصاد کشور ارائه و متناسب با آن، پیشنهادهای اصلی بخش خصوصی، بیان کند.

در بخشی از این گزارش آمده است: تقریباً در تمامی دولت‌های گذشته، سیاست‌گذاری بلندمدت و کلان اقتصادی به‌منظور تغییرات ساختاری در اقتصاد ایران، با ناکامی مواجه بوده است و آنچه فضای غالب سیاست‌گذاری را قبضه کرده، سیاست‌گذاری‌های مناسبتی و اقتضایی بوده است.

حال باید منتظر نشست ودید آیا درروزهای پایانی تبلیغات برنامه های مشخص وعملیاتی نامزدها درباره مشکلات اقتصادی اعلام خواهد شد یا در به همان پاشنه کلی گویی خواهد چرخید.