اطلاعات نوشت: مصوبه  جدید بنزینی با اعمال نرخ سوم پنج هزار تومانی درموجودی کارت آزاد جایگاه داران سوخت درحالی از بامداد امروز، شنبه ۲۲ آذرماه آغاز شده که دولت و وزارت نفت تدابیر متنوعی برای اجرای این طرح پیش بینی کرده اند تا روان وآرام به مرحله اجرا برسد و دغدغه ای برای مردم دربرنداشته باشد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی اطلاعات، دولت چهاردهم درپی ایجاد ضرورت های اقتصادی سرانجام تصمیم بر ایجاد تغییر در قیمت بنزین بااعمال نرخ سوم، گرفت.

بدین ترتیب اکنون نرخ اول بنزین ۶۰ لیتر به قیمت ۱۵۰۰ تومان ، نرخ دوم ۱۰۰ لیتر به قیمت ۳۰۰۰ تومان ونرخ سوم هم ۵۰۰۰ تومان خواهد بود.همچنین به زودی بنزین سوپر وارداتی هم توسط بخش خصوصی به قیمت احتمالی ۶۸ هزارتومان وارد بازار خواهدشد.نگاهی به ضرورت های اقتصادی اصلاح قیمت بنزین نشان می دهد که با ایجاد محدودیت های ارزی، بودجه ای که باید صرف تامین کالاهای اساسی و ثبات نسبی بهای آن دربازار شود اکنون صرف واردات بنزین می شود.براساس آمارهای رسمی وزارت نفت، درحال حاضر تولید بنزین کشور روزانه ۱۱۰ میلیون لیتر ومصرف آن روزانه ۱۳۵ میلیون لیتر است که مابه التفاوت ۲۵ میلیون لیتری آن با صرف بودجه ای معادل شش میلیارددلار درسال،وارد می شود.

این شش میلیارددلار معادل ۵/۱ برابر کل یارانه نقدی پرداخت شده به مردم در سال، معادل سرمایه لازم برای افزایش ظرفیت روزانه ۵۰۰ هزار بشکه ای تولید نفت کشور و همچنین معادل بودجه لازم برای احداث ۳۰۰۰ کیلومتر اتوبان و۳۰۰۰ کیلومتر راه آهن درسال است.

از سوی دیگر،اکنون کل یارانه بنزین ؛ یعنی شش میلیارددلار واردات به علاوه مابه التفاوت قیمت واقعی و بهای فروش بنزین، به کسانی اختصاص می یابد که خودرو دارند و در مقابل خانوارهایی که خودرو ندارند از این یارانه بی بهره  اند که این امر ضمن اینکه با عدالت اجتماعی سازگار نیست، فقط دود خودروها وآلودگی را به خورد گروهی از مردم می دهد.هرچند دولت چهاردهم و دولت های قبلی در اجرای تکالیف مکمل خود برای کاهش مصرف سوخت مانند اصلاح ساختار خودروسازان یا کاهش تعرفه واردات خودرو برای واردات خودروهای ارزان وکم مصرف کوتاهی کرده  اند واین ایرادها قابل چشم پوشی نیست امااکنون که کارد منابع ارزی به استخوان رسیده، فعلا چاره ای جز ایجاد تغییرات قیمتی نمانده است.

تابو شکنی

این چنین است که دولت چهاردهم سرانجام تصمیم گرفت تابوی شش ساله ثابت ماندن قیمت بنزین را شکسته و اصلاحات آرام وتدریجی را دراین باره آغاز کند. بدین ترتیب با مصوبه هیات وزیران، چند تغییر در وضعیت بنزینی ایجاد شد که از امروز آغاز می شود. مهمترین تغییر ایجاد نرخ سوم بنزین از طریق افزایش قیمت بنزین موجود در کارت آزاد جایگاه داران از ۳ به ۵ هزار تومان است.

با وجود این، سهمیه های بنزین یعنی ۶۰ لیتر ۱۵۰۰ تومانی و۱۰۰ لیتر ۳ هزار تومانی مانند قبل درکارت های سوخت به طورماهانه شارژ می شود،و فقط اگر کسی بخواهد مازاد بر این سهمیه ها بنزین بزندباید از کارت جایگاه دار وبه قیمت ۵ هزار تومان استفاده کند.تغییرات دیگر بنزینی ایجادشده حذف برخی خودروها از شمول دریافت سهمیه های بنزین ۱۵۰۰ و۳۰۰۰ تومانی ومحدود شدن آنها به سهمیه ۵ هزار تومانی است.

خودروهای دولتی( به جز آمبولانس)، وارداتی، مناطق ازاد و ویژه اقتصادی وهمچنین خودروهای صفرکیلومتر وارداتی یا خودروهای تولید داخل که قیمت کارخانه ای بالای یک میلیارد تومان دارند، از شمول سهمیه ها حذف شدند.البته پیش از این تمام خودروهای صفر کیلومتر یا به اصطلاح نوشماره داخلی، وارداتی یا مونتاژی مشمول قطع سهمیه ها شده بودند که بااصلاح مصوبه توسط کارگروه مربوطه، مقرر شد خودروهای صفر داخلی زیر یک میلیارد تومان همچنان سهمیه ۱۵۰۰ و۳۰۰۰ تومانی داشته باشند.

بخش دیگر مصوبه دولت به تاکسی های اینترنتی مانند اسنپ وتپسی وغیره مربوط می شود.دولت مقرر کرده که این تاکسی ها مابه التفاوت ریالی بنزین ۱۵۰۰ و۳۰۰۰ تومانی تا ۵۰۰۰ تومانی را براساس پیمایش وبه صورت ماهانه دریافت کرده ودر مقابل متعهد شوند تا قیمت خدمات خود به مردم راافزایش ندهند. این موضوع در اطلاعیه مشترک وزارت نفت وتاکسی  های اینترنتی هم مورد تایید قرارگرفت تا مردم از این بابت دغدغه  ای نداشته باشند.

بخش نهایی مصوبه هیات وزیران هم درباره کسانی است که چند خودرو رادرمالکیت خود دارند. در مصوبه بنزینی مقرر شده است این افراد از این پس می توانند فقط برای یک خودرو تحت مالکیت خود سهمیه اول(۱۵۰۰ تومانی) وسهمیه دوم(۳۰۰۰ تومانی) دریافت کنند وبقیه خودروها مشمول نرخ سوم یا همان ۵۰۰۰ تومانی خواهد بود.

نگرانی های مردم و تدابیر دولت

پس ازاعلام مصوبه بنزینی در هفته های اخیر موجی از نگرانی درافکارعمومی بخاطر اثرات تورمی این موضوع وهمچنین تغییرات اجرایی در کارت های سوخت وابهامات سهمیه ای ایجادشد که دولت تلاش کرده باارایه توضیحات وانجام اقداماتی آن را کنترل کند وتاکنون هم به طور نسبی موفق بوده است؛ چراکه از زمان اعلام این طرح بنزینی تاکنون پمپ بنزین ها خیلی شلوغ نشد و خوشبختانه برخلاف گذشته تنش اجتماعی   هم رخ نداد.

یکی از دلایل مهم این امر از نظر کارشناسان، اطلاع‌رسانی قبلی دولت، برخی اصلاحات در مصوبه و مهم‌تر از همه، حفظ ۱۶۰ لیتر سهمیه‌های قبلی خودروهای مردم بوده است که برای مصرف عادی آنها در طول ماه تا اندازه زیادی کفایت می‌کند. علاوه بر آن، تدابیر دولت برای بخش حمل و نقل عمومی هم بخش زیادی از نگرانی فعالان این بخش را برطرف کرده است هر چند برای ارزیابی نهایی موضوع باید منتظر نحوه اجرای این طرح ماند. 

اقدامات کنترل اثرات تورمی

در بخش کنترل اثرات تورمی رشد بهای بنزین، دولت درنخستین گام یارانه غیر نقدی (کالابرگ الکترونیک) دهک های اول تا سوم رااز ۵۰۰ به ۶۲۰ هزار تومان افزایش داد که به گفته مسئولین، بخشی از این افزایش برای جبران اثرات تورمی بنزین است. همچنین قراراست یارانه غیرنقدی دهک های چهارم تا هفتم هم مقداری افزایش یابد که البته هنوز نهایی نشده است.

همچنین براساس اعلام وزیررفاه ،براساس دستور رئیس جمهور مقرر شده که هر مقدار درآمد که از محل بنزین پنج هزار تومانی حاصل می شود به یارانه خانوارها اختصاص یابد وبدین ترتیب پیش بینی می  شود یارانه غیرنقدی وحتی نقدی خانوارها به تدریج افزایش یابد.

براساس این گزارش، دولت و وزارت نفت برای رفع نگرانی های غیرتورمی مردم هم پیش از اجرای مصوبه بنزینی در روزجاری،تدابیر دیگری را هم  اجرایی کرده اند که اطلاع رسانی گسترده وشفاف آن موثر واقع شده است. به عنوان نمونه ، وزارت نفت سامانه مخصوص افرادی که مالک چند خودرو هستند را برای انتخاب خودروی سهمیه دار به نشانی:
www.fcs.niopdc.ir  فعال کرده وروش استفاده از سامانه راهم شرح داده است که درسایت های مختلف موجود است.

به علاوه طیف وسیعی از پرسش های متداول مردمی پاسخ گفته شده واین پرسش وپاسخ ها  روی سامانه های مختلف وجود دارد. پاسخ هایی چون سهمیه اول خودروهای عمومی دوگانه سوز بدون تغییر اما سهمیه دوم آنها از ۴۵۰ به ۲۲۵ لیتر کاهش می یابد، حجم ونرخ سهمیه بنزین تاکسی ها و وانت بارهای بنزینی بدون تغییر است،اختصاص سهمیه ماهانه ۲۰۰ لیتر مازاد بر ۱۶۰ لیتر نرخ اول ودوم به تاکسی های اینترنتی ، صدور بی اختلال کارت های سوخت جدید والمثنی به روال قبل و عدم حذف سهمیه خودروهای دارای پلاک جانبازان ومعلولین.

دولت درنظر دارد با تداوم اطلاع رسانی شفاف وگسترده وشنیدن نظرات مردم ورسانه ها، همکاری عمومی را جلب موفقیت طرح بنزینی رادر طول اجراتضمین نماید.

همزمان با این اقدامات، دولت اجرای طرح‌های گسترده‌ای را برای گازسوزکردن رایگان خودروهای بنزینی، تسریع در روند تبدیل خودروهای فرسوده و آغاز پرداخت وام ۲۰۰ میلیون تومانی به دارندگان موتورسیکلت‌های کاربراتوری به منظور تبدیل آن به موتورهای کم مصرف یا برقی آغاز کرده است.