اطلاعات نوشت: ایران به عنوان یکی از غنی ترین کشورهای معدنی جهان، ۸/۶ درصد ذخایر مس جهان را دراختیار داشته ودر رتبه ششم جهانی از این نظر قراردارد. اما بااین وجود، تنها۵/۰ درصد از ذخایرمس کشور مورد بهرهبرداری قرارگرفته که نسبت به سایر کشورهای جهان عدد بسیار پایینی است ؛ به گونه ای که در جهان این میزان به صورت میانگین ۳/۲ درصد و در کشور چین ۴/۴ درصد است.
این ها درحالی است که فلز مس بیش از گذشته در آینده اقتصادی جهان نقش دارد واز این رو غفلتی که درسرمایه گذاری در زنجیره ارزش و بهره برداری موثر از ذخایر عظیم مس کشور می شود، قابل پذیرش نیست.
اسماعیل دلفراز،فعال و تحلیل گر بازارمس دراین باره به خبرنگار اقتصادی اطلاعات می گوید: بررسی ها نشان می دهد یکی از فلزهایی که آینده جهان را می سازد، مس است واین امر باعث شده کشورهای جهان از هم اکنون سرمایه گذاری های هنگفتی را روی استخراج وفرآوری آن انجام دهند.
وی می افزاید:مس به واسطه کاربردهای گسترده ای که در حوزه گذار از انرژی فسیلی به انرژی سبز از سال ۲۰۲۵ ودر افق ۱۰ ساله دارد، جزو عناصر تقریبا حیاتی طبقهبندی خواهد شد و این موضوع در تحلیل آینده بازار مس اهمیت زیادی دارد.
خودروهای الکتریکی که در سال ۲۰۲۴معادل ۸/۴ درصد از مس جهان را به خود اختصاص دادهاند، تا انتهای سال ۲۰۲۵ تقاضای آنها از ۵/۱۷ میلیون تن به ۲۰ میلیون تن افزایش خواهد داشت و تا سال ۲۰۳۸ معادل سه هزار و ۸۰۲ تن مس صرف تولید این خودروها خواهدشد.
دلفراز تصریح می کند:پیشبینی می شود تقاضای جهانی مس تا سال ۲۰۳۳ صعودی خواهد بود، در بیشینه خود به ۲۷ هزار و ۳۰۴ تن خواهد رسید و پس از آن با ثباتی نسبی تا سال ۲۰۳۵ برابر با ۲۷ هزار و ۱۹۹ تن خواهد بود.
این تحلیل گر بازار مس ادامه می دهد: درعین حال، عیار معادن مس جهان به خاطر عوامل مختلف رو به کاهش است ولذا معادن بکر مس ایران که دارای عیار مناسبی هستند یک فرصت ارزشمند وبی نظیر در اختیارکشور قرارداده است.
وی می افزاید:امروز عیار معادن مس کمتر از یک درصد است اما در ۱۵۰ سال گذشته،متوسط عیار مس استخراجی از معادن بزرگ مس جهان در کشورهایی چون شیلی ومکزیک بیش از ۵ درصد تا ۱۰ درصد در معادن پرعیار بوده است.
پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۷ تولید معادن مس جهان به ۲/۲۴ میلیون تن برسد و پس از آن، علی رغم ایجاد پروژههای جدید با ظرفیت ۳ میلیون تن، عرضه مس به دلیل کاهش تولید معادن به ۷/۱۹ میلیون تن کاهش یابد.
دلفراز می گوید:وضعیت بازار جهانی مس یعنی افزایش صعودی مصرف وکاهش تولید، فرصتی بی نظیر برای اقتصادایران است که از پتانسیل عظیم وخدادادی معادن بکر وپرعیار مس برخوردار است.
دولت باید تسهیلات ویژه ای برای تشویق سرمایه گذاری در اکتشاف وبخصوص زنجیره ارزش مس ارایه ومقررات متعدد ودست وپاگیر وهمچنین ممنوعیت ها وتعرفه هایی را که باعث کاهش سودآوری وافزایش ریسک سرمایه گذاری دراین حوزه می شود حذف کند.
مس، آینده اقتصاد ایران
محمد رضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران به خبرنگار اقتصادی اطلاعات می گوید:ثروتی به نام مس به عنوان یکی از مزیت های استراتژیک در کشور وجود دارد که میتواند آینده اقتصادی ایران را رقم بزند.لذاماباید به صورت راهبردی برنامهریزی کنیم و از فرصتهای موجود در زنجیره ارزش مس بهرهبرداری کنیم.
وی می افزاید: نگاهی به فناوری های آینده نشان می دهد نقش مس در شکل گیری این فرآیندها بسیارحیاتی است و از این رو، نقش ایران در تامین این فلز می تواند به عنوان یک برگ برنده مهم بین المللی مطرح باشد. شاهدیم که چین بااستفاده از برگ برنده عناصر حیاتی وکمیاب معدنی چگونه آمریکا رابه همکاری واداشته وایران هم در صورت سرمایه گذاری کافی در زنجیره ارزش مس وجلوگیری از صادرات خام آن،می تواند چنین قدرتی را برای خود ایجاد کند.
بهرامن ادامه می دهد: توجه کنید که در دنیای امروز، باتریهای لیتیوم-یون یکی از پرکاربردترین انواع باتریها در وسایل الکترونیکی و خودروهای الکتریکی هستندو مس بهعنوان مادهای حیاتی در ساخت آند باتریهای لیتیوم-یون بهکار میرود.به علاوه،باتریهای فلو، که در ذخیرهسازی انرژی مقیاس بزرگ استفاده میشوند؛ بهویژه در تأسیسات انرژیهای تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی؛ از مس بهعنوان جزء اصلی در الکترودهای خود استفاده میکنند.چراکه استفاده از مس در این باتریها باعث بهبود ظرفیت و کارایی آنها میشود.
رئیس خانه معدن ایران تصریح می کند:مس همچنین در تکنولوژیهای ذخیرهسازی اطلاعات مانند هارد دیسکها و حافظههای فلش بهکار میرود. استفاده از مس در این دستگاهها باعث افزایش ظرفیت ذخیرهسازی و سرعت انتقال دادهها میشود.
در فناوری های نوین حمل و نقل عمومی هم از مس برای ساخت ریلها، تجهیزات ایمنی و خطوط برق استفاده میشود. این فلز بهدلیل مقاومت بالا در برابر سایش و خوردگی در این صنایع کاربرد فراوانی دارد.بدین ترتیب، باید ذهن سیاستگذاران را به سوی این مزیت ها وارزش برگ برنده ای که در دست دارند اما قدر آن را نمی دانند، هدایت کرد.
منوچهر متکی ، نماینده تهران در مجلس هم با اشاره به رتبه ششم ایران در ذخایر طبیعی جهان به ارزش ۶۳ میلیارد تن، به خبرگزاری صداوسیما می گوید: صنعت مس با تأمین ۲۰ درصد نیاز ارزی کشور، نقش محوری در بهرهبرداری از ظرفیتهای صادراتی عظیم معدنی دارد.اما این میزان ارز آوری با توجه به ظرفیت های کشور در زمینه ذخایر مس، اصلا قابل قبول نیست.
وی اظهار می کند: باوجود صادرات فعلی ، با اصلاح ساختارها و تسهیل فرآیندهای تجاری، صادرات مس می تواند به راحتی به ۲۰۰ میلیارد دلار برسد.
به گفته وی، دغدغه اصلی کمیسیون اقتصادی مجلس نیز گسترش راه های جدید برا ی افزایش درآمد ارزی کشور با کمترین بار اضافی برای دولت است که مس می تواند نمونه مناسبی دراین باره باشد.
وی تصریح می کند: ایران با بیش از ۷۰ میلیارد تن ذخایر معدنی (بدون نفت و گاز)، ۶ هزار معدن فعال و ۷۵ نوع ماده معدنی، دوازدهمین قدرت معدنی جهان است و مس بهعنوان سومین فلز پرمصرف و دومین فلز ارزشمند، از نظر اشتغالزایی و ارزشافزوده جایگاهی برتر دارد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس همچنین از آمادگی قوه مقننه برای پرکردن خلاهای قانون گذاری برای تشویق بخش خصوصی وتعاونی در سرمایه گذاری در زنجیره ارزش مس وجلوگیری از خام فروشی خبرداد.
