براساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس  ،ایران بر حسب موقعیت جغرافیایی  بر روی کمربند گردوغبار جهان قرار گرفته است و منشا گرد و غبار ورودی به کشور، عمدتاً صحرای عربستان، شمال آفریقا و جنوب عراق بوده که در دوره‌های خاصی از سال بیشتر نواحی جنوب غربی و غرب کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در گزارش نظارتی مرکز پژوهش‌های مجلس در مورد اجرای   بند «س» ماده  ۳۸ قانون برنامه ششم توسعه و بررسی عملکرد ستاد ملی مقابله با گردوغبار آمده است که هر ساله ۲میلیارد تن ذرات ریز به وسیله باد از سطح خاک‌های خشک جابجا می‌شوند که به صورت مستقیم بر ۱۵۱کشور تأثیرگذار هستند و در مجموع ۳۲میلیون کیلومتر مربع از سطح کره زمین مستعد فرسایش بادی است و منشا توفان‌های گردوغبار در ۴۵کشور بوده که از این تعداد ۳۸کشور در آسیا و آفریقا واقع شده‌اند. 
 ایران از شرق و شمال شرق نیز متاثر از پدیده گردوغبار کشورهای افغانستان، پاکستان، ترکمنستان و ازبکستان است که در سال‌های اخیر این پدیده، ایران را با شدت بیشتری تحت تاثیر قرار داده به طوری که تا نواحی مرکزی و دامنه‌های جنوبی البرز گسترش یافته و پایتخت کشور را نیز با معضل گردوغبار مواجه ساخته است؛ به صورت کلان، روندهای ناشی از تغییرات اقلیمی که سبب افزایش متوسط دمای کشور و کاهش میانگین منابع آب تجدیدپذیر شده وقوع خشکسالی‌های اخیر همچنین تغییرات انسان در طبیعت از جمله تغییر رژیم هیدرولوژیکی حوضه‌های آبریز با ساختن  سدها، کانال‌های انحرافی، تعریف مصارف مختلف مازاد بر ظرفیت منابع آب تغییر الگوی مصرف، نبود الگوی کشت مناسب، همگی بر افزایش کانون‌های گردوغبار یا تقویت کانون‌های طبیعی این پدیده اثر گذار بوده‌اند.
با وجود آنکه بیشتر استان‌های کشور دارای کانون گردوغبار هستند، در این بین ۶استان   «خراسان جنوبی»، «کرمان»، «سیستان و بلوچستان»، «خراسان رضوی»، «خوزستان» و «هرمزگان» در ۸۵درصد غبار خیزی کشور دخیل بوده و زندگی جمعیتی قریب به ۲۱میلیون نفر   تحت تاثیر قرار گرفته است.
سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس در گفتگو با خانه ملت با تاکید بر اینکه در موضوع گردوغبار چندین مصوبه هیات وزیران   وجود دارد، گفت: با وجوداین مصوبات    ، مهمترین ساختار تصمیم گیری در این حوزه مربوط به ستاد ملی مقابله با گردوغبار است.وظیفه اصلی این ستاد مقابله با اقدامات و برنامه‌هایی است که وسعت مناطق کانونی را بیشتر می‌کند  یا با کانونی شدن مناطق و زمین‌های داخلی کشور مقابله دارد.
وی با بیان اینکه از زمان ایجاد ستاد آنگونه که انتظار می‌رفت نه فقط مقابل کانونی شدن نقاط داخلی گرفته نشده است بلکه شاهد افزایش آنها در چندین نقطه طی سالیان اخیر بودیم، افزود: امروز پدیده‌های توفانی و وقوع گردوغبار را در فصول بهار به کرات و حتی در تابستان هم شاهدیم که متاسفانه این موضوع زندگی مردم را در ابعاد مختلف تحت تاثیر قرار داده است و تعطیلی‌های مکرر استان‌های درگیر گرد و غبار از جمله خوزستان و سیستان و بلوچستان از جهات مختلف خصوصا زیست اقتصادی مشکلات متعددی در پی داشته  ، گرچه تبعات بهداشتی و سلامتی نیز به نوبه خود گرفتاری مهمی است.
رفیعی با بیان اینکه  گردوغبار طی روزهایی از سال مهمان ناخوانده ایرانیان در تعداد زیادی از استان‌هاست، ادامه داد: با اختصاص اعتبارات قابل توجه نه فقط شاهد رفع مساله ریزگردها در کشور نبودیم بلکه این معضل در ابعاد گسترده تری رشد داشته است.   ماموریت ذاتی برخی دستگاه‌های اجرایی در زمینه پیشگیری، سازگاری و مقابله با پدیده گردوغبار در کشور مشخص شده و ترک فعلهایی از طرف نهادهای مسئول دیده شده که باید پاسخگوی آنها باشند و همچنین تقویت دیپلماسی محیط زیست با تلاش برای اجرای    مفاد بیانیه تهران ۲۰۲۳و بهره‌گیری از ظرفیت‌های پیمان‌های بین المللی با عضویت ایران در زمینه مقابله با تغییرات اقلیمی و توفان‌های ماسه و گردوغبار باید شکل  گیرد.
وی با بیان اینکه مناطق بحرانی در حوزه توفان‌های گردوغبار باید در اولویت رسیدگی قرار  گیرند، یادآور شد: سیستان، بلوچستان و خوزستان، اطراف پایتخت و…مناطق مستعد تولید گرد و غبار هستند که باید توسط سازمان برنامه و بودجه و ستاد ملی مقابله با گردوغبار در اولویت قرار  گیرند. توجه به فرسودگی شبکه انتقال و توزیع برق در مناطق غبار خیز کشور و برنامه ریزی و تأمین بودجه لازم  به منظور مقاوم سازی شبکه انتقال و فوق توزیع برق کشور در برابر پدیده گرد و غبار از دیگر اولویت‌هایی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
خسارت ۱۰همتی گردوغبار
فرشاد ابراهیم‌پور نورآبادی نماینده مردم ایذه، هم  گفت: در سال گذشته، موج گردوغبار بیش از ۴۰درصد مردم خوزستان را راهی مراکز درمانی کرد.این موضوع فقط در حوزه سلامت، خسارتی در حدود ۳هزار میلیارد تومان   به همراه داشته واین در حالی است که بخش‌های کشاورزی، صنعت، محیط زیست و منابع انسانی نیز سالانه دچار آسیب می‌شوند. برآوردها نشان می‌دهد خوزستان سالانه بیش از ۱۰همت خسارت مستقیم و غیرمستقیم از ناحیه گردوغبار متحمل می‌شود.
 وی با اشاره به ابعاد کلان معضل ریزگردها در کشور، یادآور شد: خوزستان تنها قربانی این بحران نیست. از دریاچه ارومیه در شمال‌غرب گرفته تا زاینده‌رود در اصفهان، از هامون در سیستان و بلوچستان تا بختگان در فارس و کرمان، و حتی یزد و کرمان با تنش شدید آبی روبرو هستند و تمامی موارد اعلام شده نشان می‌دهد که مساله محیط زیست امروز نیازمند حکمرانی ملی است نه استانی؛ تعارض منافع بین استان‌ها مهمترین مانع حل مشکلات زیست‌محیطی کشور است.
شینا انصاری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هم در گفتگو باخانه ملت درباره کنترل ریزگردها، گفت: ستاد ملی مقابله با گرد و غبار در کشور وجود دارد که در این ستاد دستگاه‌های مختلفی عضویت دارنداما برای کنترل ریزگردها اغلب سازمان محیط زیست مخاطب قرار می‌گیرد. متاسفانه  سازمان برنامه و بودجه، به عنوان متولی، منابع مالی لازم برای کنترل ریزگردها را در نظر نمی‌گیرد.
وی با اشاره به نقش وزارت امور خارجه در کنترل ریزگردها، افزود: بخشی از گرد و غباری که اخیرا کشور را درگیر کرده از کانون‌های منطقه‌ای بوده است و برای اینکه بتوانیم موضوع تثبیت و مهار مرزی آنها را داشته باشیم، حتما نیازمند تقویت دیپلماسی محیط زیست هستیم و نقش وزارت امور خارجه در این باره بسیار پررنگ است .