دلار همچنان در مدار گرانی میچرخد و نگرانیها درباره آینده ایران با اجرای کامل اسنپ بک ادامه دارد. اگر سری به بازار بزنید، با رشد سرسامآور قیمت کالاها روبهرو میشوید و فروشندگان نیز این وضعیت را تنها آغاز ماجرا میدانند. حتی مشخص نیست بازارهایی مانند صیفیجات که به طور کامل تولید داخلی دارند، چه ارتباطی با اسنپ بک میتوانند داشته باشند.
با این حال، برخی کارشناسان بر این باورند که بسیاری از بحثها درباره پیامدهای هولناک اجرای مکانیسم ماشه و پیشبینیهایی همچون قطع کامل روابط تجاری ایران با سایر کشورها، بیش از آنکه واقعی باشد، ریشه در خوراک رسانهای غرب دارد، چراکه صنایع موشکی و هستهای ایران طبق قوانین موجود تحت محدودیتهای شدید قرار گرفته و ادامه فعالیت در این بخشها هزینههای بیشتری برای کشور ایجاد خواهد کرد.
از این رو، تغییرات بیقاعده و افسارگسیخته در بازارها بهویژه در ارز و طلا بیش از آنکه ناشی از تحریمها باشد، محصول سوداگریهایی است که همچنان بدون مدیریت باقی ماندهاند.
اسنپ بک ربطی به تجارت ندارد
محمدرضا حریری، عضو اتاق بازرگانی ایران، در گفتوگو با اقتصاد ۲۴ گفت: اسنپ بک در حوزه تجارت و مسائل بانکی اثری ندارد و آنچه امروز بهعنوان فشار مطرح میشود، ارتباط مستقیمی با معیشت ندارد. متاسفانه جامعه امروز درگیر شیطنتهای رسانهای و بازیهای روانی برخی سودجویان شده است. دلیل تمامی این فشارها هم در اصل نبود اطلاعات کافی مردم از اتفاق رخ داده سرمنشا میگیرد.
وی تصریح کرد: پیش از توافق برجام، پنج قطعنامه در شورای امنیت علیه ایران به تصویب رسید. جامعترین آنها قطعنامه ۱۹۲۹ بود که محدودیتهایی درباره برنامه هستهای، توسعه موشکی و برخی مبادلات نظامی ایران وضع کرد. اما حتی در این سند نیز اشارهای به توقف تجارت کالاهای اساسی، انسداد مبادلات بانکی روزمره یا ممنوعیت کامل صادرات و واردات ایران نشده است؛ بنابراین «بازگشت به قطعنامهها» یا همان اسنپ بک، به معنای بسته شدن درهای تجارت کشور نیست، بلکه صرفاً بازگشت به همان چارچوبی است که تمرکز اصلیاش روی حوزههای امنیتی و هستهای بوده است.
شیطنتهای بدون کنترل
حریری در ادامه صحبتهای خود به دلیل افزایش قیمت دلار طی یک هفته اخیر اشاره کرد و گفت: التهابات رخ داده در بازارهای اقتصادی بیشتر محصول کجفهمی عامه و شیطنت کسانی است که میخواهند قیمت ارز بالا برود. همیشه افرادی هستند که قصد دارند از این تنشها سود ببرند و به نفع آنها باشد که شرایط را به ضرر مردم نشان دهند. در واقع فشار اصلی اقتصاد ایران ناشی از تحریمهای ثانویه و یکجانبه آمریکاست، نه از قطعنامههای شورای امنیت.
دشواریهای معیشتی تمامی ندارد
برخی معتقدند «اسنپ بک» بیش از آنکه یک تهدید عینی برای اقتصاد ایران باشد، به ابزاری در جنگ روانی تبدیل شده است. فارغ از آنکه تا چه میزان این اتفاق بر روال تجارت خارجی ایران تاثیرگذار باشد، القای فشارهای روانی باعث شده تا کسی به دنبال تاثیر واقعی این اتفاق نرود.
البته تمام تنشهای روانی فعلی را باید در تجربههای تلخ گذشته و حافظه جمعی مردم جستوجو کرد؛ تجربهای که از تشدید تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران و سایر چالشهای دیپلماتیک شکل گرفت و هر بار با کوچکترین خبر تازه، خاطره دشواریهای معیشتی را زنده میکند. به قول یکی از کارشناسان، در شرایطی زندگی میکنیم که واقعیت مهم نیست؛ آنچه بازار فکر میکند و تصمیم میگیرد، اجرا میشود و مردم ناچار به قبول آن هستند.
نباید فراموش کرد آنچه اتفاقات اینچنینی را به بحرانی واقعی بدل میکند، نحوه مدیریت انتظارات در داخل کشور است. با هر تکانه سیاسی، سوداگری در بازار مجدد توان خود برای بر هم زدن تعدل بازار را نشان میدهد و در مقابل دولتها هم هیچ راهکاری برای مدیریت وضع موجود ندارند. بنابراین، مسیر آینده بیش از آنکه به تصمیمات شورای امنیت یا بازی قدرتها وابسته باشد، به کیفیت سیاستگذاری و مدیریت روانی بازار در داخل مرتبط است. دلار در زمان جنگ ایران و اسرائیل تغییری به اندازه امروز نداشت؛ این نشان میدهد بازارها بیش از آنکه به واقعیت جاری وابسته باشند، به فشارها و سوددهیهای افرادی منتفع وابسته است.
