اطلاعات نوشت: برخورداری ایران از منابع جنگلی و احتمال وقوع حریق در این مناطق ایجاب می کند که تمهیدات خاصی برای اطفای حریق هنگام حادثه اندیشیده و اجرا شود اما متاسفانه در پی وقوع هر حادثه آتش سوزی در مناطق یاد شده، تعداد زیادی درخت به دلیل نبود تجهیزات لازم و پیشرفته مهار آتش، از بین می روند و به این ترتیب این میراث گرانبها و حیاتی روز به روز به ورطه نابودی کشیده می شود.
طی سال های گذشته درپی تشدید گرمای هوا و خشکسالی، برخی مناطق جنگلی کشورمان در اقصی نقاط ایران گرفتار آتش سوزی شده اند که متاسفانه به دلیل نبود امکانات لازم و طولانی شدن مدت زمان اطفای حریق، ضرر و زیان زیادی به محیط زیست وارد شده است؛ بر همین اساس اتخاذ تدابیر لازم برای رفع این معضل ضرورتی اجتناب ناپذیر بوده، اما متاسفانه این مهم تاکنون محقق نشده است و امدادگران و مردم محلی هنگام آتش سوزی مجبور می شوند برای خاموش کردن آتش از بیل هم استفاده کنند !
البته این معضل فقط به نابودی جنگل ها ختم نمی شود بلکه تلاش برای نجات طبیعت در برخی مواقع به جان باختن دوستداران طبیعت هنگام اطفای حریق هم منجر می شود و این همان اتفاق تلخی است که ماه قبل در کردستان اتفاق افتاد.
دوم مردادماه امسال ۳فعال محیط زیست کردستان به نام های حمید مرادی، چیاکو یوسفینژاد و خبات امینی هنگام خاموش کردن آتش در کوه آبیدر سنندج جان خود را از دست دادند؛ در حالی که اگر امکانات کافی اطفای حریق وجود داشت، هرگز چنین اتفاقی رخ نمی داد.
بلوطهای «سیه چل» در نبود تجهیزات سوختند
در جدیدترین حادثه، آتش سوزی در جنگلهای«سیه چل» ایلام با تلاش نیروهای امدادی و مردمی مهار شد اما کمبود تجهیزات از جمله بالگرد آبپاش و تاخیر در مهار حریق، خسارت سنگینی به این مناطق وارد کرد.
استان ایلام با بیش از ۶۴۰هزار هکتار جنگل، که بخش عمده آن را رویشگاههای ارزشمند بلوط زاگرسی تشکیل میدهد، این روزها بیش از همیشه با خطر آتشسوزی دست و پنجه نرم میکند. تابستانهای گرم و خشک، بادهای موسمی و صعبالعبور بودن ارتفاعات، شرایطی را رقم زده که مهار سریع حریق را به امری حیاتی بدل کرده است .
در تابستان امسال، جنگلهای ایلام بار دیگر صحنه حوادث تلخ آتشسوزی شدند؛ رخدادی که با آغاز موج گرما، خشکی پوشش گیاهی و وزش بادهای شدید، سرعت و گستره گسترش آن چند برابر شد. طبق گزارشهای رسمی از اوایل تیرماه تا امروز، دهها نقطه از جنگلهای بلوط زاگرس در شهرستانهای ایوان، ایلام، مهران و آبدانان دچار حریق شدهاند و بخشهایی از رویشگاههای ارزشمند در معرض نابودی قرار گرفته اند.
آتشسوزی در منطقه جنگلی «سیهچل» ایلام که از جمعه شب آغاز شده بود، سرانجام پس از ساعتها تلاش شبانهروزی نیروهای امدادی و مشارکت گسترده مردم مهار شد.
نبود تجهیزات تخصصی همچون بالگرد آبپاش، این دغدغه را دوچندان کرده و حفاظت از سرمایههای سبز کشورمان را با چالش جدی مواجه کرده است.
مدیرکل مدیریت بحران استان ایلام در این باره در گفتگو با مهر گفت: آتشسوزی روز شنبه در جنگلهای بلوط ایلام با کمک بالگرد اعزامی، نیروهای ستاد مدیریت بحران، بسیج، دهیاران و دوستداران طبیعت مهار شد، اما آتش دوباره در منطقه شعلهور شد .
علی محمد پاکدل نژاد ادامه داد: با حضور نیروهای منابع طبیعی، محیط زیست و گروههای مردمی، حریق جدید در کمتر از ۳ ساعت خاموش شد که عملیات پایش برای جلوگیری از شعلهور شدن مجدد ادامه دارد.
مدیرکل مدیریت بحران استان ایلام با تأکید بر ضرورت تجهیز استان به بالگرد آبپاش، افزود: پیگیریها از سوی استانداری و دستگاههای ذیربط در حال انجام است و این موضوع از مطالبات جدی مردم و مسئولان استان به شمار میرود.
نقش عوامل انسانی در آتش سوزی جنگلها
یک کارشناس جنگل در استان ایلام هم اظهار داشت: جنگلهای بلوط ایلام نه فقط بخشی از هویت طبیعی و بومی منطقه، بلکه حافظ خاک، آب و معیشت هزاران خانواده روستایی و عشایری هستند .
علی مرادی افزود: نابودی هر هکتار از این رویشگاهها، سالها زمان برای احیا نیاز دارد و خسارات زیستمحیطی جبرانناپذیری به جا میگذارد. امید میرود با تأمین تجهیزات پایدار و آموزش نیروهای محلی، شعله آتش از دامنههای سبز زاگرس برای همیشه خاموش بماند.
وی با اشاره به اینکه ارتفاعات صعبالعبور، نبود جاده دسترسی و کمبود تجهیزات تخصصی، از جمله بالگرد آبپاش، سبب شد که در برخی موارد، کنترل آتش ساعتها و حتی روزها زمان ببرد، افزود: نیروهای مردمی، دهیاران و گروههای محیط زیست با حضور میدانی و فداکارانه نقش مهمی در مهار حریق داشتند، اما نبود امکانات کافی، فشار زیادی بر آنها وارد کرد.
مرادی تاکید کرد: این آتشسوزیها نه فقط درختان چندصدساله بلوط را نابود کردند، بلکه زیستگاه گونههای جانوری کمیاب مانند سنجاب ایرانی، کاراکال و پرندگان بومی را هم تهدید کردهاند.
وی گفت: متأسفانه آتشسوزیهای امسال هم از نظر وسعت و هم از نظر تکرار، رکوردهای نگرانکنندهای ثبت کرده است. بخشی از این حوادث ناشی از گرمای بیسابقه و خشکسالیهای متوالی بوده، اما سهم عوامل انسانی، چه عمدی و چه سهوی، بسیار بالاست.
این کارشناس ادامه داد: مهمترین مشکل، کمبود تجهیزات تخصصی است، وقتی جنگل در ارتفاعات سختگذر شعلهور میشود، عملاً نیروهای زمینی نمیتوانند سریع به محل برسند. بالگرد آبپاش ضرورت فوری ایلام است. همچنین نیروهای محلی باید آموزش دیده و تجهیزات انفرادی مناسب داشته باشند.
کارشناسان هشدار میدهند که تکرار این رخدادها، اکوسیستم شکننده زاگرس را در معرض خسارات جبرانناپذیر قرار میدهد. به گفته مسئولان منابع طبیعی، حجم و تکرار آتشسوزیهای امسال نسبت به میانگین سالهای گذشته افزایش داشته و علت آن ترکیب عوامل انسانی و تغییرات اقلیمی است.
ادامه این روند، بدون تجهیز استان به امکانات نوین اطفای حریق و آموزش نیروهای محلی، خطر از دست رفتن بخشهای وسیعتری از جنگلهای ایلام را در پی خواهد داشت.
استان ایلام با مساحتی بالغ بر ۲ میلیون هکتار یکی از غنیترین زیستبومهای زاگرس محسوب میشود که ۸۷درصد از اراضی آن ملی است و از این میزان ۵۴درصد را جنگل و ۳۳درصد را مرتع و بیابان تشکیل میدهد.
از ابتدای فصل حریق تاکنون ۴۴فقره آتشسوزی در سطحی بالغ بر ۱۲۰۰هکتار رخ داده است.
