سرویس سیاسی- اجتماعی: آلودگی هوا، طولانی و طاقت فرسا شده است. مانند سالهای قبل حتی دیگر نمی توان به امید باد و باران هم بود چون ممکن است روزهای متمادی با پایداری جو مواجه باشیم. نشست های کارگروه ملی مقابله با آلودگی هوا همچنان برگزار می شود، ولی بررسی خروجی آخرین نشست این کارگروه نشان
می دهد که امید چندانی به بهبود شرایط نیست. وقتی هنوز نمایندگان وزارتخانه ها و دستگاهها در مقابل گزارش های سازمان حفاظت محیط زیست یا سازمان ملی استاندارد مبنی بر سهم سوخت آلوده، مازوت سوزی، آلایندگی صنایع یا اشکالات معاینه فنی و مدیریت شهری جبهه می گیرند؛ قاعدتا نتیجه همین است که تنفس سخت تر و سخت تر می شود.
حسن عباس نژاد، مدیر کل حفاظت محیط زیست استان تهران در حاشیه سیزدهمین نشست کارگروه ملی مقابله با آلودگی هوا در گفتگو با اطلاعات می گوید: در بحث آلودگی هوای تهران با دو مساله مواجهیم. موضوع اول مدیریت شهری است که به جای حرکت به سوی شهروند مداری به سمت کالبد مدار حرکت کرده و همین موضوع باعث انبوه خودروها در شهر شده است. در نتیجه این نوع مدیریت، توزیع امکانات شهری به نحوی بوده که منجر به افزایش مسافرت های درون شهری شده است. از سویی، سیستم حمل و نقل انبوه هم نداریم، در نتیجه میزان بار خودروهای ورودی دائم بیشتر و بیشتر شده است. در مورد استاندارد خودروها اصلا حرف نمی زنم که این بحث مفصل دیگری است.
وی ادامه می دهد :مساله دیگر، نوع سوختی است که مصرف می کنیم. نزدیک به ۶۰ درصد بار آلودگی ما مربوط به سوخت و خودروهاست. اکنون خودروهایی وارد می کنیم که به نوعی واردکننده آلودگی هم هستند. هم سوخت بیشتری مصرف
می کنند و هم در بحث احتراق و سیستم سوخت رسانی استاندارد لازم را ندارند. به اعتقاد من، بار آلایندگی ناشی از خودروها با تمرکز روی مدیریت شهری و سوخت و استانداردهای خودروسازی کاهش می یابد. از سویی، اگر مجموعه این جلسات منجر به کاهش بار آلودگی ناشی از این دو مورد منجر شود، نتیجه می دهد و شاهد کاهش آلودگی خواهیم بود. عباس نژاد درباره موضعگیری نمایندگان وزارت نفت پیرامون استاندارد نبودن سوخت و مازوت سوزی می گوید: همواره نماینگان وزارت نفت ملاحظات خود را دارند، ولی طبق قانون هوای پاک، محیط زیست دائم کیفیت سوخت را رصد می کند و به اطلاع مسئولان
می رساند. البته اختلاف نظرها طبیعی و نشان از پویایی سیستم است.
آلودگی هوا، نخستین دغدغه مردم
محمدجعفر قائمپناه، معاون اجرایی رئیس جمهوری نیز در همین نشست با اشاره به گزارش استاندار تهران اعلام کرد که وضعیت آلودگی هوا در تهران و سایر کلانشهرها به مرحلهای رسیده که نیازمند تصمیمات فوری و ملی است. او می گوید: موضوع آلودگی بهعنوان یک چالش جدی ملی در هیات دولت مطرح و بررسی شده است؛ چرا که بر اساس نظرسنجیها، آلودگی هوا نخستین دغدغه و نارضایتی مردم تهران است. رضایتمندی عمومی در گرو کاهش سریع آلایندههاست و دولت باید این مساله را در اولویت قرار دهد.
شینا انصاری، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هم آلودگی اخیر تهران را یکی از شدیدترین دوره های آلودگی این شهر توصیف و بر اهمیت حضور همه دستگاهها در جلسات کارگروه آلودگی هوا تأکید کرد.
در ادامه جلسه، گزارش وضع کلانشهرها و منابع تولید آلودگی بررسی شد. نهادهای مختلف از جمله سازمان حفاظت محیط زیست،سازمان ملی استاندارد، وزارت نفت، وزارت کشور و سازمان شهرداریها و پلیس راهور هر یک گزارشها و دفاعیات و البته در موارد زیادی توجیهات خود را ارائه کردند. در این نشست گزارشی از کیفیت سوخت و میزان انحراف آن از حدود مجاز توسط نماینده سازمان ملی استاندارد و همچنین گزارشی از معاینه فنی خودروها ارائه شد. طبق گزارشهای ارائهشده، بخش قابلتوجهی از آلودگی تهران ناشی از آلایندههای متحرک شامل خودروها و موتورسیکلتهای فرسوده است. بر همین اساس، دولت مکلف شده است ظرف دو هفته آینده روند اسقاط خودروهای فرسوده را سرعت ببخشد و برنامههای مکمل را اجرا کند.
بنابر آخرین گزارش رئیس ستاد نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی درحال حاضر ۲۲ میلیون خودرو فرسوده در کشور وجود دارد.
کاهش عمر ایرانیان
در همین حال رئیس مرکزتحقیقات کنترل کیفیت هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران بااشاره به این که برآورد میشود سالانه ۲ میلیون سال ازعمرایرانیان به دلیل تنفس هوای آلوده از دست میرود، با ارائه آماری تکاندهنده از تبعات جانی آلودگی هوا تصریح کرد: سالانه حدود ۳۵ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در کشور رخ میدهد .
محمدصادق حسنوند در مصاحبه با رادیو گفتگو، با انتقاد از سهم اندک حملونقل عمومی در ترددهای شهری افزود: مهمترین راهکار تجربهشده در دنیا توسعه حملونقل عمومی است درحالی که کمتر از ۲۰ درصد سفرهای درونشهری تهران با ناوگان عمومی انجام میشود که این رقم بسیار پایین است.
وی افزود: تا زمانی که شبکه مترو و اتوبوسرانی گسترش نیابد و زیرساختهای پیادهروی و دوچرخهسواری برای مسافتهای کوتاه فراهم نشود، نمیتوان انتظار بهبود داشت.
حسنوند با اشاره به قانون هوای پاک خاطرنشان کرد: این قانون طیف وسیعی از اقدامات را تکلیف کرده اما بودجه تخصیص یافته به آن بسیار ناچیز است. ما باید بر اساس شواهد علمی و اولویتبندی هزینه کنیم و اولویت نخست باید توسعه واقعی و سریع حملونقل عمومی و از رده خارج کردن خودروهای فرسوده باشد.
رئیس مرکز تحقیقات کنترل کیفیت هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به دادههای معتبر ثبت شده در ایستگاههای سنجش کیفیت هوا گفت: از سال ۱۳۹۰ دادههای قابل استنادی داریم که نشان میدهد اگرچه از سال ۹۰ تا ۹۷ روند کاهشی در غلظت آلایندهها داشتیم، اما متأسفانه از سال ۱۳۹۷ به بعد مجدداً شاهد روند افزایشی غلظت ذرات معلق هستیم.
وی با بیان اینکه امسال ازنظر میزان آلایندگی وضع نگرانکنندهتر شده است، اظهار داشت: در ۸ ماهه نخست سال ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل ، حدود ۱۵ درصد افزایش غلظت آلایندهها را تجربه کردهایم. اگرچه تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی در این موضوع دخیل است، اما عامل اصلی همچنان منابع متحرک مانند خودروها و موتورسیکلتها و منابع ثابت مثل سوخت بیکیفیت و صنایع فاقد فیلتراسیون هستند.
فقط یک مقصر نداریم
علیرضا رحمتی پژوهشگر کنترل آلودگی هوای صنایع هم با تحلیل پیچیدگیهای معضل آلودگی هوا گفت: آلودگی هوا حاصل برهمکنش عوامل انسانی متعددی است. از احتراق سوخت در خودروها و نیروگاهها گرفته تا سوزاندن بقایای کشاورزی، لاستیکسوزیهای شبانه و فعالیت معادن شن و ماسه که همگی دست به دست هم دادهاند تا آسمان شهرها تیره شود.
وی با بیان اینکه نباید به دنبال یک مقصر واحد گشت، اظهارنظر کرد: این تصور که باید بین کنترل آلایندگی خودروها یا صنایع یکی را در اولویت قرار دهیم، اشتباه است. تجربه شهرهای موفقی مثل مکزیکوسیتی نشان میدهد که برای رسیدن به هوای پاک باید تمامی منابع آلاینده را به صورت همزمان محاصره و مدیریت کرد؛لذا نمیتوانیم بگوییم اولویت با خودرو است و فعلاً صنعت را رها کنیم.
این پژوهشگر کنترل آلودگی هوای صنایع با اشاره به تغییر ماهیت آلایندهها در سالهای اخیر تصریح کرد: در گذشته مشکل اصلی ما ذرات معلق درشت و دوده ناشی از خودروهای دیزلی بود، اما امروز با تغییر تکنولوژی خودروها، با پدیدههای جدیدی مثل افزایش گاز «ازن» و آلایندههای ثانویه مواجهیم. همچنین فعالیت معادن و صنایع سیمان در حریم شهرها باعث افزایش ذرات خطرناک «سیلیس» در هوا شده که عامل بروز سرطان ریه است.
خسارت ۱۷ میلیارد دلاری به نظام سلامت
وی با اشاره به بار مالی سنگین آلودگی هوا بر اقتصاد کشور گفت: طبق برآوردهای وزارت بهداشت، خسارت مستقیم و غیرمستقیم آلودگی هوا به کشور سالانه حدود ۱۷ میلیارد دلار است. وقتی چنین هزینه هنگفتی به نظام سلامت و اقتصاد تحمیل میشود، دیگر توجیهی ندارد که بگوییم فیلتراسیون صنایع هزینه دارد و صرف نمیکند

شما چه نظری دارید؟