شواهد نشان میدهد که اقدامات اخیر رئیسجمهور ایالات متحده در قبال جنگ اوکراین نه از سر تغییر راهبرد، بلکه ناشی از احساس تحقیر شخصی او از سوی رئیسجمهور روسیه بوده است.
به گزارش ایسنا، نشریه آمریکایی در مقالهای به تحلیل تغییر اخیر در موضع «دونالد ترامپ» رئیسجمهور ایالات متحده در قبال «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه پرداخته و تاکید میکند که اقدامات اخیر ترامپ از جمله ارسال تسلیحات دفاعی به اوکراین و تهدید به اعمال تعرفههای جدید علیه روسیه، نه بر پایه یک استراتژی تازه، بلکه واکنشی است به حس تحقیر شخصی او از سوی پوتین.
به گزارش «آتلانتیک»، احترام همیشگی ترامپ به پوتین یکی از ویژگیهای سیاست خارجی او در سالهای گذشته بوده، اما بهگفته دو مقام کاخ سفید و دو مشاور نزدیک به ترامپ که بهصورت ناشناس صحبت کردهاند، این رابطه اکنون دچار تنش شده است. آنها گفتهاند که ترامپ در حال حاضر نه بهخاطر همدردی با اوکراین یا اعتقاد به اتحادهای فراآتلانتیکی، بلکه بهخاطر نادیده گرفتهشدن از سوی پوتین احساس ضعف و تحقیر میکند.
در این مقاله آمده است که ترامپ در ابتدا تصور میکرد میتواند در مدت ۲۴ ساعت میان روسیه و اوکراین صلح برقرار کند، چرا که رابطه شخصی خوبی با پوتین دارد. او حتی تصور میکرد که میتواند از این فرصت برای برقراری روابط اقتصادی جدید میان واشنگتن و مسکو استفاده کرده و یک اجلاس صلح باشکوه برگزار کند. اما بهنوشته آتلانتیک، هیچیک از این تلاشها به نتیجه نرسید و حتی مذاکرات غیررسمی به واسطه «استیو ویتکاف» نیز ناکام ماند. ترامپ از اینکه پوتین پس از تماسهای مکرر، همچنان به بمباران شهرهای اوکراین ادامه داده، خشمگین شده است. بهنقل از یکی از منابع، در آخرین تماس تلفنی، پوتین مجدداً بر هدف خود برای «آزادسازی» سرزمینهای اوکراینی تأکید کرده و این موضوع برای ترامپ بسیار ناراحتکننده بوده است.
مقاله توضیح میدهد که ترامپ از اینکه بارها پس از تماس با پوتین، شاهد حملات موشکی جدید بوده، احساس میکند گفتگو بیفایده است.در نتیجه، ترامپ تصمیم گرفت کمکهای نظامی به اوکراین را از سر بگیرد و اعلام کرد که ۱۷ سامانه موشکی پاتریوت را برای تقویت دفاع هوایی اوکراین تأمین خواهد کرد. با آنکه این تعداد در عمل بعید است بهسرعت محقق شود، اما این اقدام از نظر سیاسی و نمادین قابل توجه است. با این حال، ترامپ همچنان از حمایت از طرح دوحزبی برای اعمال تحریمهای سنگین علیه روسیه و اعمال تعرفه ۵۰۰ درصدی بر کشورهای طرف معامله با مسکو خودداری کرده و تنها به تهدید به اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی در صورت عدم آتشبس ظرف ۵۰ روز آینده بسنده کرده است.
بهنوشته آتلانتیک، این تصمیم از نگرانی ترامپ نسبت به واکنش چین، هند و افزایش احتمالی قیمت انرژی ناشی میشود.در این مقاله همچنین آمده است که اقدام اخیر ترامپ با درنظر گرفتن فشارهای داخلی صورت گرفته است. بخشی از جمهوریخواهان سنتی مانند «لیندسی گراهام» از ترامپ خواستهاند در برابر روسیه قاطع باشد، در حالی که چهرههایی چون «جی دی ونس» و «استیو بنن» ترامپ را به اتخاذ مواضع انزواطلبانه تشویق میکنند.«گری کاسپاروف» فعال سیاسی روس و استاد شطرنج برجسته در گفتوگو با آتلانتیک از اقدام اخیر ترامپ استقبال کرده و گفت حتی اگر انگیزههای ترامپ شخصی باشد، این تغییر موضع میتواند مثبت باشد. او گفت: «اینکه ترامپ با پوتین مقابله میکند، هرچند از روی دلایل نادرست، اما باز هم خوب است».
در عین حال، برخی کارشناسان ازجمله «مارک پولیمروپولوس» مأمور پیشین سازمان سیا هشدار دادهاند که اروپا نباید این چرخش را دائمی بداند. او گفته است: «آیا ترامپ طرفدار اوکراین شده؟ اصلاً. اروپا باید همچنان با فرض غیرقابل اعتماد بودن آمریکا برنامهریزی کند، چون ترامپ هر لحظه ممکن است نظرش را تغییر دهد».در پایان، آتلانتیک نتیجه میگیرد که اقدامات ترامپ بیش از آنکه برآمده از اصول راهبردی باشد، بازتابی از احساسات شخصی اوست. ترامپ از بیتوجهی پوتین احساس تحقیر میکند و اکنون برای حفظ ظاهر، دست به اقداماتی زده که شاید تأثیر محدودی بر روند جنگ داشته باشد، اما دستکم نشانهای از تغییر موقت در رفتار او با کرملین است.
مسکو عقبنشینی نمیکند
خبرگزاری رویترز به نقل از منابع گزارش داد که ولادیمیر پوتین بیاعتنا به لفاظیهای ترامپ، به عملیات نظامی خود ادامه میدهد و ممکن است بخشهای بیشتری از اوکراین را تصرف کند. سه منبع نزدیک به کرملین میگویند ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه بیتوجه به تهدیدهای دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا برای تحریمهای شدیدتر، قصد دارد تا زمانی که غرب به شرایط مورد نظر او برای صلح تن ندهد، به عملیات نظامی در اوکراین ادامه دهد و این احتمال وجود دارد که با پیشروی نیروهای روس، خواستههای سرزمینی او نیز افزایش یابد. به گفته منابع، پوتین که در فوریه ۲۰۲۲ دستور حمله نیروهای روسیه به اوکراین را پس از هشت سال درگیری میان جداییطلبان مورد حمایت روسیه و نیروهای اوکراینی در شرق این کشور صادر کرد، معتقد است اقتصاد و ارتش روسیه بهاندازهای قوی هستند که بتوانند در برابر هر اقدام جدید غربی مقاومت کنند.
ترامپ همچنین تهدید کرد در صورتی که توافق صلحی ظرف ۵۰ روز حاصل نشود، تحریمهای بیشتری علیه روسیه اعمال خواهد کرد.این سه منبع روسی که با تفکر سطح بالای کرملین آشنایی دارند، به خبرگزاری رویترز گفتند پوتین تحت فشار غرب جنگ را متوقف نخواهد کرد و معتقد است روسیه — که از سختترین تحریمهای غرب جان سالم به در برده — میتواند سختیهای اقتصادی بیشتری از جمله تعرفههای تهدیدشده آمریکا علیه خریداران نفت روسیه را نیز تحمل کند.یکی از این منابع به رویترز گفت: «پوتین فکر میکند هیچکس، از جمله آمریکاییها، بهطور جدی وارد بحث جزئیات صلح در اوکراین با او نشده، بنابراین تا زمانی که به خواستههایش نرسد، به جنگ ادامه خواهد داد».به گفته منبع مذکور، با وجود چند تماس تلفنی میان ترامپ و پوتین و سفرهای استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا به روسیه، رهبر روسیه معتقد است که درباره پایههای یک طرح صلح، گفتوگوهای دقیقی صورت نگرفته است.این فرد افزود: «پوتین برای رابطهاش با ترامپ ارزش قائل است و گفتوگوهای خوبی با ویتکاف داشته، اما منافع روسیه بر هر چیز دیگری ارجحیت دارد».
آنا کلی، سخنگوی کاخ سفید در واکنش به گزارش رویترز، جو بایدن، رئیسجمهور سابق آمریکا را مقصر آغاز جنگ در دوره ریاستجمهوریاش دانست.او گفت: «برخلاف بایدن، رئیسجمهور ترامپ بر توقف کشتار تمرکز دارد و اگر پوتین با آتشبس موافقت نکند، با تحریمها و تعرفههای شدید مواجه خواهد شد».به گفته منابع، شرایط پوتین برای صلح شامل تعهد قانونی مبنی بر عدم گسترش ناتو به شرق، بیطرفی اوکراین و محدودیت بر ارتش آن، حفاظت از روسزبانان ساکن اوکراین و پذیرش دستاوردهای سرزمینی روسیه است.
منابع افزودند که او همچنین آماده است درباره تضمین امنیتی برای اوکراین با مشارکت قدرتهای بزرگ گفتوگو کند، هرچند هنوز مشخص نیست این تضمین چگونه اجرایی خواهد شد.این در حالیست که ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین اعلام کرده که کشورش هرگز حاکمیت روسیه بر مناطق تصرفشده را به رسمیت نخواهد شناخت و کییف حق حاکمیتی دارد که درباره پیوستن به ناتو تصمیم بگیرد. دفتر او به درخواست اظهار نظر درباره این گزارش پاسخی نداد.
یک منبع دیگر که از تفکر کرملین آگاه است، گفت که پوتین اهداف مسکو را بسیار مهمتر از زیانهای اقتصادی ناشی از فشار غرب میداند و از تهدید آمریکا مبنی بر اعمال تعرفه علیه چین و هند بابت خرید نفت روسیه نگران نیست.دو منبع گفتند، روسیه در میدان جنگ دست بالا را دارد و اقتصادش که بر محور جنگ تنظیم شده، در تولید تسلیحات کلیدی مانند گلولههای توپخانهای، از ناتو تحت رهبری آمریکا پیشی گرفته است.بر اساس دادههای نقشه اطلاعاتی منبعباز از جنگ موسوم به دیپاستیتمپ، روسیه که اکنون نزدیک به یکپنجم خاک اوکراین را در کنترل دارد، طی سه ماه گذشته حدود ۱۴۱۵ کیلومتر مربع پیشروی داشته است.
روسیه در حال حاضر کریمه را که در سال ۲۰۱۴ به خاک خود الحاق کرد، بههمراه تمام منطقه شرقی لوهانسک، بیش از ۷۰ درصد مناطق دونتسک، زاپوریژیا و خرسون و بخشهایی از مناطق خارکیف، سومی و دنیپروپتروفسک در کنترل دارد.موضع علنی پوتین این است که آن پنج منطقه نخست — کریمه و چهار منطقه شرقی اوکراین — اکنون بخشی از روسیه هستند و کییف باید از آنها عقبنشینی کند تا صلح ممکن شود.منابع میگویند پوتین ممکن است تا زمانی که دفاع اوکراین فرو نریزد به جنگ ادامه دهد و دامنه خواستههای سرزمینی خود را برای تصرف بخشهای بیشتری از اوکراین گسترش دهد.منبع سوم هم گفت: «روسیه بر اساس ضعف اوکراین عمل خواهد کرد و اگر مسکو با مقاومت شدید مواجه شود، ممکن است پس از تصرف چهار منطقه شرقی اوکراین، حملاتش را متوقف کند، اما اگر اوکراین سقوط کند، تصرفی بزرگتر در دنیپروپتروفسک، سومی و خارکیف رخ خواهد داد». در همین حال، زلنسکی مدعی شده حمله تابستانی روسیه به اندازهای که مسکو انتظار داشت، موفق نبوده است. فرماندهان ارشد او که اذعان دارند نیروهای روس از نظر تعداد برتری دارند، مدعی هستند سربازان کییف خط دفاعی را حفظ کردهاند و روسیه را مجبور کردهاند بهای سنگینی برای پیشرویهایش بپردازد.
به گزارش رویترز، با وجود تحریمهای موجود و هزینههای جنگی که بزرگترین درگیری اروپا از زمان جنگ جهانی دوم است، اقتصاد ۲ تریلیون دلاری روسیه عملکردی بسیار بهتر از آنچه بسیاری در روسیه یا غرب انتظار داشتند، داشته است.دومین منبع مطلع هم به این خبرگزاری گفت ترامپ اهرم فشار چندانی بر پوتین ندارد و حتی اگر واشنگتن علیه خریداران نفت روسیه تعرفه وضع کند، مسکو باز هم راهی برای فروش آن در بازارهای جهانی پیدا خواهد کرد.این منبع گفت: «پوتین میداند که ترامپ فردی غیرقابل پیشبینی است که ممکن است کارهای ناخوشایندی انجام دهد، اما در حال مانور دادن است تا او را زیاد عصبانی نکند».یکی از منابع با نگاهی به آینده گفت که احتمالاً بحران در ماههای آینده تشدید خواهد شد و خطرات تنش بین دو قدرت هستهای بزرگ جهان را نادیده گرفت. او پیشبینی کرد که جنگ ادامه خواهد یافت.
چه کسی پشت تعلیق کمک به اوکراین بود؟
آمریکا چند سالی است که راهبرد خود را متوجه شرق آسیا کرده و تعلیق موقت بخشی از کمکهای نظامی به اوکراین که اخیرا اعلام و سپس لغو شد هم نشانهای تازه از این چرخش راهبردی محسوب میشود. رسانه آمریکایی در مقالهای به نقش پررنگ «البریج کلبی» معاون سیاستگذاری وزارت دفاع آمریکا در شکلدهی به راهبرد نظامی جدید ایالات متحده پرداخته است. طبق این گزارش، کلبی در مرکز تحولات جدید دولت ترامپ در قبال ارسال سلاح به اوکراین قرار دارد، زیرا خواستار تمرکز نظامی آمریکا بر مقابله با چین شده است.
در گزارش «والاستریت ژورنال» آمده که کلبی، نوه رئیس پیشین سازمان سیا، اخیرا یادداشتی برای «پیت هگست» وزیر دفاع ایالات متحده تهیه کرد که در آن نسبت به فشار درخواستهای تسلیحاتی اوکراین بر ذخایر تضعیفشده تسلیحات آمریکا هشدار داده بود. اگرچه این یادداشت توصیه مشخصی نداشت، اما برخی مقامات پنتاگون و کنگره معتقدند این سند بر تصمیم تعلیق موقت ارسال برخی تسلیحات به کییف تأثیر گذاشت؛ تصمیمی که ترامپ بعدها لغو کرد. والاستریت ژورنال این ماجرا را تجلی رویکرد راهبردی کلبی در اولویتبندی تهدیدات میداند؛ رویکردی که سالهاست درباره لزوم تمرکز بر منطقه پاسیفیک غربی و مقابله با چین تبلیغ میشود، اما اجرای آن همواره با موانعی روبهرو بوده است. حامیان کلبی میگویند او واقعبینانه به چالش منابع محدود دفاعی آمریکا نگاه میکند و شجاعت پرداختن به تصمیمات سخت را دارد.به نوشته این روزنامه، کلبی در مصاحبههای عمومی در مورد کمک به اوکراین سکوت کرده، اما در شبکههای اجتماعی اعلام کرده که همچنان متحدان آمریکا را برای افزایش هزینههای دفاعی تحت فشار خواهد گذاشت؛ حتی اگر این گفتوگوها برای برخی ناخوشایند باشد. او در گفتوگوهایی محرمانه، از ژاپن و استرالیا خواسته مواضع نظامی صریحتری درباره احتمال حمله چین به تایوان اتخاذ کنند؛ اقدامی که موجب شگفتی برخی مقامات این کشورها شده، چراکه سیاست دیرینه آمریکا در قبال تایوان «ابهام راهبردی» بوده است.
این روزنامه همچنین به چالشهای تأیید صلاحیت کلبی در سنا پرداخته است. کلبی که در خانوادهای دیپلمات و اطلاعاتی رشد کرده، از همان دوران دانشجویی دیدگاههای متفاوتی داشته است. او از معدود جمهوریخواهانی بود که با جنگ عراق مخالفت کرد و آن را «اشتباه تاریخی» خواند. در دوره نخست ریاستجمهوری ترامپ، کلبی در تدوین سند راهبرد دفاع ملی ۲۰۱۸ نقشی کلیدی ایفا کرد؛ سندی که بر انتقال تمرکز پنتاگون از تروریسم به مقابله با چین و روسیه تأکید داشت.او در کتابی در سال ۲۰۲۱ با عنوان «راهبرد انکار» از اهمیت حیاتی دفاع از تایوان سخن گفته و موقعیت جغرافیایی آن در زنجیره نخست جزایر اقیانوس آرام را عامل کلیدی در مهار چین دانست. او حتی روسیه را شریک بالقوهای در ائتلاف ضد چین معرفی کرده و نسبت به عضویت اوکراین در ناتو هشدار داده، زیرا آن را پرهزینه و پرریسک میداند.
شما چه نظری دارید؟